H8 - Nutrition, weight control ad diet, exercise, and safety Flashcards
Components of food
- Koolhydraten
- Vetten
- Eiwitten
- Vitamines
- Mineralen
(water + voedingsvezels + antioxidanten)
Koolhydraten
Simpele en complexe suikers die energie leveren
- glucose
- fructose
- sucrose
- lactose
- zetmeel
Vetten
Lipides. Bron van energie.
- Verzadigde vetten
- Onverzadigde vetten (enkelvoudig, meervoudig)
- Cholesterol
Eiwitten
Ketens van aminozuren. Deel zelf aanmaken deel via voeding (essentiele aminozuren)
Vitamines
Organische chemicaliën
- Regulering stofwisseling en functies lichaam
- Omzetten voeding in energie
- Productie hormonen
- Afbraak afvalstoffen
In vet oplosbaar (A,D,E,K) en in water oplosbaar (B,C)
Mineralen
Anorchanische chemicaliën. Bvb calcium en ijzer
Voedingsvezel
Nodig bij vertering: het stimuleert vlotte passage van voedsel door het maagdarmkanaal
Antioxidanten
Een groep vitamines (o.a. A,C,E) die schade aan cellen herstellen en beperken d.m.v. oxidatie
Biopyschosociale factoren bepalen wat we eten
- Aangeboren smaak (genotscentrum voor vet in hersenen)
- Skill: controle over wat je eet
- Omgeving en ervaring (o.a. social learning)
Atherosclerosis
Aderverkalking waarbij cholesterol verantwoordelijk is. + invloed kindertijd
Functie cholesterol
Maak vet plaatjes aan in bloed en hangt af van aanwezigheid van lipoproteinen
- Low-density lipoprotein (LDL): lage dichtheid, toename van vetplaatjes afzettingen = ‘slechte’ cholesterol
- High-density lipoprotein (HDL): hoge dichtheid, verlaging vetplaatjes opbouw = ‘goede’ cholesterol
Andere vetten
- Triglyceriden: vetten en vetzuren –> hartziektes
- Omega-3: vis –> beschermd tegen hartziekten
- Vetzuren: verhoogd LDL en verlaagd HDL
LDL risico
Op hartaanvallen en beroerte.
Risicofactoren:
- leeftijd (M>45, V>55)
- roken
- hoge bloeddruk
- weinig HDL (<40 mg)
- familiegeschiedenis met cardiovasculaire ziektes)
Hypertensie
Hoge bloeddruk
- Oplossing: levensstijl veranderen
- Invloed van sodium
- Invloed van caffeine
Kanker
- Verband met verhoogd verzadigd vet gehalte en laag vezel- en vis gehalte
- In dikke darm en prostaat
- Vitamines A en C beschermen NIET
Interventies to improve diet
Theories of health related behavior:
- Health Belief Model
- Stages of Change Model
- Theory of Planned Behavior
- Gedrags- en educatie methodes
- Training
- Social support
Overgewicht en obesitas
Het lichaam slaat overtollige calorieën op als vet in vetweefsel (adipose tissue)
BMI en overgewicht
25-30: overgewicht
>30: obesitas
Biologische factoren gewichtscontrole
- Soms: storing van endocriene klieren
- Erfelijkheid: Set-point theory
Set-point theory
Iedereen heeft een ‘standaard’ gewicht, geregeld door de hypothalamus. Bij drastische toename/afname van calorieën verandert het gewicht eerst heel snel en daarna langzamer en uiteindelijk wordt de limiet bereikt. Vervolgens weer terug naar normale gewicht
Rol hypothalamus en gewichtscontrole
- Ghreline: via bloed naar hypothalamus als er te weinig energie beschikbaar is of als de maag leeg is
- Leptine: reguleert hypothalamus circuits die honger en metabolisme stimuleren en beperken
- Insuline: Geproduceerd door pancreas. Zelfde functie als lepten. Reguleert glucose in bloed, omzetten van glucose in vet en oplslag vet in vetweefsel
Obese
Hyperinsuline (te veel) waardoor hongergevoel verhoogt
Set- point hangt af van…
aantal en formaat vetcellen
- neemt toe in jeugd en adolescentie
- aantal vetcellen kan niet meer afnemen
–> moeilijk te veranderen
Psychosociale factoren gewichtscontrole
- (chronische) Negatieve emoties –> binge eating: geen controle over gedrag
- Sociaal netwerk: modelling
- Levensstijl
- Gevoeligheid cues
- Portiegrootte
