H6 - Health-related behavior and Health promotion

Question 1

Health behavior

Answer 1

Gedrag van mensen om ziekte te voorkomen of gezondheid te verbeteren, onafhankelijk van huidige gezondheidsstatus

Question 2

Well-behavior

Answer 2

Gedrag om gezondheid te behouden, ongeacht (gepercipieerde) gezondheidsstatus en of het een bepaald doel bereikt
Afhankelijk van motivatie, perceptie dreiging en aantrekkelijkheid bad habits

Question 3

Symptom-based behavior

Answer 3

Probleem determineren en remedie vinden

Question 4

Sick-role behavior

Answer 4

Gezondheidsprobleem behandelen na vaststellen welke ziekte

Question 5

Waarom gedraagt iemand zich gezond?

Answer 5

• gewoonten zijn redelijk stabiel over tijd
• bepaalde soorten gezondheidsgedrag zijn niet sterk met elkaar verbonden
• gedrag zit niet vast aan een persoon door een paar gedragingen/responsen (bvb allergie)

Question 6

Waarom gezondheidsgedrag niet stabiel?

Answer 6

• omgeving
• mensen veranderen door ervaring
• omgevingsfactoren/omstandigheden veranderen

Question 7

Ziekte voorkomen

Answer 7

• gedragsinvloed
• omgevingsmaatregelen
• preventieve medische maatregelen

Question 8

Preventie niveaus

Answer 8

• primair: voorkoming
• secundair: diagnose en behandeling om probleem te stoppen
• tertiair: schade beperken en revalidatie

Question 9

Invloeden ziekte voorkomen

Answer 9

1. Persoonlijk (aantrekkelijkheid, moeilijkheid aanpassen, cognitieve vaardigheden, zelfvertrouwen, combi met medicatie)
2. Interpersoonlijk (sociale factoren)
3. Gemeenschap (stimulatie door actie omgeving)

Question 10

Operante conditionering

Answer 10

1. Bekrachtiging (toevoegen of weghalen prikkel)
2. Uitdoving (gevolgen elimineren, werkt alleen als er geen andere bekrachtigen is)
3. Straf (verwachten ervan)

Question 11

Modeling

Answer 11

Leren aan de hand van observeren, werkt vooral bij
- gelijkenissen met persoon
- hoge status van iemand (aanzien)

Question 12

Gewoontegedrag

Answer 12

herhaald, automatisch, onbewust

Question 13

Antecedent

Answer 13

interne of externe stimulus die voorafgaat aan, en gelegenheid vormt voor gedrag

Question 14

Sociale, persoonlijke, emotionele factoren die invloed hebben op gedrag

Answer 14

• stress
• je geweten (conscientiousness)
• gebrek aan coping skills van iemand anders gedrag = zelf geen preventieve maatregelen kunnen nemen

Question 15

Perceptuele en cognitieve factoren die invloed hebben op gedrag

Answer 15

• heftigheid symptomen
• kennis en skills
• subjectieve overtuigingen
• onrealistisch optimisme (eenmaal ziek: dan onrealistisch pessimisme)

Question 16

Onderzoek onrealistisch pessimisme

Answer 16

• gevoelens van onkwetsbaarheid, welke leeftijd dan ook
• “gezond, waarom dan preventieve maatregelen?”
• Mensen een realistisch beeld geven helpt

Question 17

Overtuigingen en intenties: Health Believe Model

Answer 17

1. Is het een bedreiging oor mij? (perceived)
   - seriousness
   - vatbaarheid
   - cues voor actie
2. Pros en cons
   - benefits – barriers

= wel of niet actie ondernemen

Question 18

Voordelen en nadelen Health Believe Model

Answer 18

+ hebben invloed op primaire, secundaire en tertiaire preventie activiteiten
+ karakteristieken van mens beïnvloedt perceptie op pros en cons
+ barriers > risks

• legt nadruk op ervaren dreiging als determinant (dus uit gezondheidsmotieven)
• geen verklaring voor gewoontegedrag
• geen standaard meet manier

= incompleet

Question 19

Overtuigingen en intenties: Theory of Planned Behavior

Answer 19

Intenties zijn voorspellers van gedrag
1. Attitude m.b.t. gedrag
- goed of slecht?
- verwachte outcome?
- outcome rewarding?

2. Subjectieve norm
   - sociale druk
3. Waargenomen gedragscontrole
   - expectation of succes –> zelfeffectiviteits verwachting

Question 20

Nadelen Theory of Planned Behavior

Answer 20

• Mensen doen niet altijd wat ze van plan zijn
• Houdt geen rekening met eerdere ervaringen met een bepaald gedrag
• Veronderstellen dat mensen gedetailleerd nadenken over de risico’s (mensen slecht in inschatten!!)

Question 21

Overtuigingen en intenties: Stages of Change Model

Answer 21

Fases intentionele gedragswijziging (+,+,+… = succes)
- Precontemplation
- Contemplation
- Preparation
- Action
- Maintenance
(elke stage andere psychosociale karakteristieken)

Question 22

Voor en nadelen Stages of Change Model

Answer 22

+ Interventie voor ieder soort stage (hoe hoger stage, hoe succesvoller aanpassing gedrag)

• Meer over mindset dan over gedrag
• Mensen zijn irrationeel (invloed van emotie en motivatie is niet meegenomen)
  –> rationele theorieën zijn niet compleet!

Question 23

Gezondheidsfactoren

Answer 23

1. Ontwikkeling
   - zwangerschap
   - kindertijd
   - adolescent
   - volwassenheid en ouder worden
   - gender
2. Sociocultureel
   - minderheidsgroeperingen
   - sociale klassen
   - biologische factoren, taal, sociaal/emotioneel

Question 24

Interventies

Answer 24

Verschillende methodes om gedrag te veranderen
1. Informeren
2. Motivational interviewing
3. Gedrag en cognitief

Question 25

Methode: informeren

Answer 25

Motivatie vergroten d.m.v. tailored content, message framing, fear appeal

Question 26

Methode: motivational interviewing

Answer 26

Begeleiden zodat persoon zélf komt met argumenten
- decisional balance (voor en nadelen)
- feedback

Question 27

Methode: gedrag en cognitief

Answer 27

• antecedent veranderen
• bekrachtiging
• denkproces veranderen
• self-management

Question 28

Gezond gedrag volhouden

Answer 28

Lapse: misstap
Relapse: terugval

Question 29

Abstinence violation effect

Answer 29

Door schuldgevoelens na kleine terugval (lapse) zien mensen hun terugval als persoonlijk falen, waardoor kans op gehele terugval (relapse) groter wordt

Question 30

Gezondheidsbevordering werkplekprojecten voordelen

Answer 30

+ laagdrempelig
+ niet duur
+ bekrachtiging
+ werkomgeving aanpassen om te motiveren

Question 31

Gezondheidsbevordering schoolprojecten

Answer 31

+ toegang tot veel mensen
+ belangrijke plek voor ontwikkeling gewoontes
+ kunnen immigranten en minderheden bereiken

Question 32

Gezondheidsbevordering community projecten

Answer 32

+ informeren over kennis
+ beloningen

Question 33

Sociaal-cognitieve gedragsverklaringsmodellen

Answer 33

• Sociaal Cognitieve Theorie
• Beredeneerd Gedrag Model
• ASE Model
• Health Belief Model
• Protective Motivatie Theorie

Question 34

Sociaal cognitieve theorie

Answer 34

Gedrag wordt bepaald door verwachtingen
- situation-outcome expectancies
- action-outcome expectancies
- eigen effectiviteitsverwachting

Question 35

Wederzijds determinisme

Answer 35

Gedrag is dynamisch en komt voort uit interacties en beïnvloeding
- Je kunt zelf onder invloed staan óf de omgeving beïnvloeden (modeling en self-control)

Question 36

Beredeneerd gedrag model

Answer 36

Determinant = Gedragsintentie
1. Attitude (eigen opvatting)
2. Perceived norm (subjective en descriptive)
3. Perceived behavioral control
+ daadwerkelijk controle (skills en omgevingsfactoren)

Question 37

ASE model

Answer 37

Attitude, Sociale invloed, Eigen effectiviteitsverwachting
- determinant = sociale invloeden

Question 38

Health Belief Model

Answer 38

Mensen doen aan preventie als:
1. Grote dreiging
- grote waargenomen vatbaarheid
- grote waargenomen ernst (consequenties)
2. Ze effectief actie kunnen ondernemen (gedragsevaluatie)
- waargenomen voordelen > barrières

Question 39

Protectie Motivatie Theorie

Answer 39

2 soorten gedrag: Adaptieve en maladaptieve respons
2 processen die gevolg kunnen zijn van het ervaren van een bereiding van de gezondheid (inschatten dreiging en eigen coping strategieën)

Question 40

Attittude

Answer 40

Een aangeleerde neiging om op een systematische manier positief of negatief te reageren op een bepaald object

Question 41

Message framing: gain vs. loss-framed

Answer 41

Manier waarop een gezondheidsboodschap wordt geformuleerd:
- Gain = positieve gevolgen van gezond gedrag benadrukken
- Loss = negatieve gevolgen van ongezond gedrag benadrukken