H4 - Stress; biopsychosociale factoren en ziekte

Question 1

Social support

Answer 1

Comfort, zorg, waardering en hulp. Verschillen received en perceived

Question 2

types sociale support

Answer 2

• emotionele/waarderingssupport
• tastbare/instrumentele support
• informatieve support
• gezelschapssupport

Question 3

Wie ontvangt sociale support

Answer 3

Ligt aan:
- ontvangers
- gevers
- sociale netwerk
- geslacht
- sociaal culturele groep

Question 4

Invloed sociale support op gezondheid?

Answer 4

Aanwijzingen:
- lagere bloeddruk
- minder kans op hartziektes
- minder dood (maar is correlatie, dus geen causaal verband!)

Question 5

Social support volgens buffering hypothese

Answer 5

• Situatie voelt minder stressvol
• Mensen die helpen maken het daadwerkelijk minder stressvol
  –> helpt alleen als stressor hoog is, high support minder invloed

Question 6

Social support: direct effect hypothesis

Answer 6

• mensen hebben hoger zelfbeeld/gevoel van erbij horen
• gezondere leefstijl
  –> high support heeft meer invloed bij hogere stressor

Question 7

Stress prevention model

Answer 7

Social support zorgt voor advies/resources zodat wij stressvolle situaties vermijden

Question 8

Social support helpt niet als:

Answer 8

• we het niet percelen als hulp
• als we de ‘verkeerde’ soort support krijgen

Question 9

Personal control

Answer 9

minder strain van stressors

Question 10

Soorten personal control

Answer 10

• behavioral: concrete actie kunnen ondernemen
• cognitive: gedachtengangen/strategieën om de impact van de stressor aan te pakken (reappraisal)

Question 11

Overtuigingen over zichzelf: twee soorten control

Answer 11

• internal locus of control: zelf verantwoordelijk
• external locus of control: gecontroleerd door invloeden van buitenaf

Question 12

Eigen effectiviteitsverwachting (self-efficacy)

Answer 12

geloof voldoende bekwaam –> grote kans op positieve uitkomst

Question 13

Beslissen om aan taak te beginnen:

Answer 13

• outcome expectancy
• self-efficacy expectancy

Question 14

Learned helplessness

Answer 14

Langdurig gevoel van hopeloos zijn –> stoppen met doelen najagen –> gevoel van afhankelijk zijn van externe factoren

Question 15

Learned helplessness: betekenis geven aan situaties

Answer 15

1. intern - extern
2. stabiel - onstabiel (tijdelijk)
3. globaal - specifiek

Question 16

Pessimisten

Answer 16

Denken dat slechte gevolgen veroorzaakt worden door: interne, stabiele, globale oorzaken

Question 17

Optimisten

Answer 17

Denken dat negatieve gebeurtenissen voortkomen uit externe, onstabiele en specifieke factoren

Question 18

Multidimensional health locus of control scales

Answer 18

1. internal health locus of control
2. powerfull-others
3. chance

Question 19

Hardiness (taaiheid)

Answer 19

Persoonlijkheidskenmerken bepalen wel/niet ziek worden

Question 20

Onderverdelen hardiness

Answer 20

1. gevoel van persoonlijke controle
2. gevoel van betrokkenheid (commitment)
3. uitdaging zien in veranderingen (i.p.v. bedreigingen zien)

Question 21

Sense of coherence, optimism and resilience

Answer 21

• Samenhang: wereld is begrijpelijk en betekenisvol
• Optimisme
• Veerkracht: zelfwaarde, persoonlijke controle, optimisme

Question 22

Beïnvloeding sense of coherence, optimism en resilience door

Answer 22

genetica en eerdere ervaringen

Question 23

Stamina

Answer 23

weerstand en uithoudingsvermogen (hardiness)

Question 24

5 factoren van persoonlijkheid (basisdimensies)

Answer 24

1. extraversie
2. vriendelijkheid
3. emotionele stabiliteit
4. ordelijkheid
5. openheid

Question 25

Type A persoon

Answer 25

- competitiviteit - chronisch tijdsgebrek - vijandigheid

Question 26

Type A gedragspatronen

Answer 26

- reageren feller - stressor = bedreiging zelfcontrole - hogere reactiviteit - temperament

Question 27

Type A afhankelijk van...

Answer 27

- Hogere opleiding - Hoger inkomen - Genen

Question 28

Type A gezondheid

Answer 28

- Coronary Heart Disease (CHD) --> door boosheid/vijandigheid - sociale dominantie

Question 29

Diathesis-stress model

Answer 29

Kwetsbaarheid afhankelijk van - pre dis positie t.o.v. aandoening (=diathesis) - stress - emoties - slaap

Question 30

Causale route tussen stress en ziekte

Answer 30

Direct: fysiek (lichamelijke veranderingen en allostatic load) Indirect: veranderingen gedrag

Question 31

Cardiovasculair en stress

Answer 31

Verband cardiovasculaire reactiviteit en hartaandoeningen/hoge bloeddruk + stress zorgt voor meer bloedplaatjes

Question 32

Endocrien en stress

Answer 32

Stress --> activatie hypothalamus-hypofyse-bijnier --> uitscheiding hormonen catecholamine en corticosteroïden --> effect op cardio systeem: hartkloppingen/hartstilstand

Question 33

Immuunsysteem en stress

Answer 33

Catecholamines en corticosteroïden: verhoging cortisol en adrenaline -> verlaging activiteit B en T cellen --> minder weerstand

Question 34

Carcinogenen

Answer 34

schadelijke chemische of fysische middelen die DNA in lichaamscellen kunnen beschadigen

Question 35

Immuunsysteem en carcinogenen

Answer 35

Immuunsysteem laat enzymen vrij die carcinogenen aanvallen en beschadigd DNA herstellen. Hoge stress = meer enzymen

Question 36

Psychoneuroimmunologie

Answer 36

onderlinge afhankelijkheid tussen psychologische en biologische systemen --> psychosociale processen <> zenuwstelsel, endocrien en immuunsysteem

Question 37

Feedback loop

Answer 37

Zenuwstelsel + endocrien stelsel sturen chemische boodschappen in de vorm van neurotransmitters en hormonen --> verhogen/verlagen immuunfunctie Cellen immuunsysteem produceren cytokines en ACTH, die sturen chemische informatie terug naar hersenen

Question 38

Emoties en immuunfunctie

Answer 38

:( = lagere immuunfunctie Crisis: minder lymfocyten en meer cortisol

Question 39

Immuunsysteem en chronische stress

Answer 39

immuunsysteem is minder gevoelig voor anti-inflammatoire rasponsen op cortisol

Question 40

Immuunfunctie en conditionering

Answer 40

Immuunsupressie kan geconditioneerd worden op celniveau en antilichamen

Question 41

Psychofysiologische aandoeningen

Answer 41

Fysieke symptomen/ziektes door samenspel fysiologische en psychologische processen (biopsychosociaal)

Question 42

Ziektes en stress

Answer 42

- Astma - maagzweren en inflammatie darmziekten - spanningshoofdpijn en migraine

Question 43

Cardiovasculair en stress

Answer 43

Hypertensie (primair en secundair)

Question 44

Attributies

Answer 44

Het toekennen van bepaalde oorzaken/eigenschappen aan bepaalde situaties of aan gedrag van personen