H10 Flashcards
Tumorigenese
Bij kanker zijn er cellen die zich niet meer gedragen zoals de rest door DNA schade.
Neoplasma
Nieuwe abnormale groei van weefsel in het lichaam
Wat kan er misgaan in een cel? (6x)
- Verkrijgen groeisignalen (intern en extern)
- Onderdrukken groeisignalen
- Weerstaan apoptose
- Enabling replicatove immortality (telomeren)
- Angiogenese
- Activation invasion & metastasis
Mis in cel: Verkrijgen groeisignalen / sustaining proliferative signaling
Kankercellen kunnen groeisignalen nadoen, versterken, namaken of verbinden met andere cellen die groeisignalen afgeven
Mis in cel: Onderdrukken antigroeisignalen / evading growth suppressors (2 voorbeelden)
HPV: DNA raakt ontregeld, verstoort inhibitoir pad –> cellen worden ongevoelig voor antigroeifactoren –> baarmoederhalskanker.
Cel-tot-cel contact: minder proliferatie, want vol is vol! Kankercellen zijn niet gevoelig voor dit effect.
TGF-beta
Cytokine die celproliferatie onderdrukt. Eerst is dit dus gunstig (minder kanker), in later stadium wordt het verkeerd geïnterpreteerd –> ongeremde groei.
Mis in cel: weerstaan apoptose / resisting cell-death
Necrose is tumor promoting: immuunsysteem komt erbij kijken en stimuleert proliferatie naburige cellen.
Ontsteking –> nieuwe bloedvaten, O2 nutriënten –> tumor helpend
Mis in cel: enabling replicative immortality
Bij tumorcel blijft telomeerlengte gelijk –> kan ondeindig delen. HeLa lijn.
Mis in cel: Inducing angiogenesis
Nieuw weefsel heeft zuurstof en voedingsstoffen nodig –> nieuwe bloedvaten nodig. VEGF –> meer angiogenese.
Mis in cel: Activation invasion and metastasis
Grootste verschil tussen goed- en slechtaardig
- Cell-Adhesion Molecules (CAM) zorgt dat cel op zijn plek blijft, maar werkt anders bij tumorcellen.
Immuunsysteem geeft stoffen af, waardoor cellen makkelijker loslaten. Normaal gesproken om een gat op te vullen, maar bij tumor een probleem.
Emerging hallmarks (2x)
- Dereguleren cellulaire energie
- Avoiding immune destruction
Emerging hallmarks: Dereguleren cellulaire energie
Warburg effect: cellen hebben energie nodig uit glucose. De eerste (anaerobe) stap van glucose is pyruvaat –> lactaat. Een anaerobe kankercel leeft op uitwisseling lactaat - glucose.
Emerging hallmarks: avoiding immune destruction
Kankercellen kunnen vernietiging door immuuncellen vermijden
Enabling characteristics (2x)
- Tumor-promoting inflammation
- Genome instability and mutation
Enabling characteristics: tumor-promoting inflammation
Inflammatie stimuleert tumorgenese en progressie door toevoeging groeisignalen, overlevingsfactoren, angiogenese en metastase.
