Geurherkenning en communicatie

Question 1

Klopt dit? Het kitten “ruikt” al in de baarmoeder.

Answer 1

Klopt.

Question 2

Klopt dit? Kittens met heftige conflicten leren het best met elkaar om te gaan.

Answer 2

Klopt niet.

Question 3

Klopt dit? Hoe meer ervaring met geur een kitten heeft, hoe beter hij zal gaan ruiken.

Answer 3

Klopt.

Question 4

Klopt dit? Een kat heeft een geuridentiteit.

Answer 4

Klopt.

Question 5

Klopt dit? Hoe langer een neus, hoe beter voor de longen.

Answer 5

Klopt, met een max.

Question 6

Klopt dit? De kat ruikt bij elke inademing de geur van de omgeving.

Answer 6

Klopt niet, niet bewust.

Question 7

Klopt dit? Een geurreceptorcel herkent een molecule.

Answer 7

Klopt niet > niet zeker of dit wel klopt, volgens mij wel

Question 8

Klopt dit? Feromonen zijn specifieke geurboodschappen tussen soorten.

Answer 8

Klopt niet, ook andere soorten, maar primair eigen soort.

Question 9

Klopt dit? Het vomeronasaal orgaan test de lucht voortdurend op feromonen.

Answer 9

Klopt niet.

Question 10

Klopt dit? F3 werkt vooral bij onzindelijke katten

Answer 10

Klopt niet, werkt bij angstige katten.

Question 11

Wat is het primaire doel van geurtaal bij katten?

Answer 11

Elkaar niet tegenkomen.

Question 12

Wat betekent geur voor katten?

Answer 12

Katten geven informatie over zichzelf middels geuren en feromonen.
Ze kunnen hun territorium afzetten.
Voelen zich veilig in hun omgeving.

Question 13

Waarom ontwikkelen katten een eigen geurtaal?

Answer 13

Om te kunnen communiceren met de katten om hen heen.

Enerzijds is deze taal erop gericht om geen contact te hoeven maken. De kat is een solitair dier en elkaar ontlopen is voor hen de veiligste weg.
Anderzijds wordt de geurtaal gebruikt om bij elkaar te komen voor de voorplanting.

Question 14

Wanneer is de geurontwikkeling bij katten?

Answer 14

Waarschijnlijk al in de baarmoeder. Bij de geboorte al een goed ontwikkel zintuig.

Question 15

Welke zintuigen werken er bij een kitten in de eerste weken?

Answer 15

Het reukzintuig is naast de tastzin in de eerste weken van het leven van de kitten het enige optimaal werkende zintuig. De reuk zorgt ervoor dat de kitten de tepel kan vinden. De combinatie van feromonen, de geuren van het nest en de feromonen van de kitten zelf zorgen voor een geurbaken in de ruimte. Waardoor de kitten het nest terug kan vinden, en het een veilig gevoel geeft.

Question 16

Wat is geur?

Answer 16

Geur is niets minder dan een vaste stof in dampfase. Zolang alle moleculen in de vaste stof zitten kan je die stof niet ruiken. De meeste stoffen bestaan ui meerdere (heel veel) verschillende moleculen.

Question 17

Wat zijn moleculen?

Answer 17

Moleculen gedragen zich verschillend, de ene stof gaat veel sneller over in de dampfase dan de andere stof. Dat betekent dat wat wij ruiken waarschijnlijk in de dampfase een heel andere samenstelling heeft dan de vaste stof.

Moleculen zijn de kleinste deeltjes van een stof die nog steeds de chemische eigenschappen van die stof behouden. Ze bestaan uit atomen die via chemische bindingen met elkaar zijn verbonden. Atomen zijn op hun beurt opgebouwd uit subatomaire deeltjes: protonen, neutronen en elektronen.

Een molecuul kan simpel zijn, zoals een waterstofmolecuul (H₂), dat uit twee waterstofatomen bestaat. Het kan ook complex zijn, zoals een DNA-molecuul, dat uit miljoenen atomen bestaat. De eigenschappen van een molecuul, zoals zijn vorm en polariteit, bepalen hoe het zich gedraagt en met andere moleculen interacteert. Moleculen zijn de bouwstenen van alle stoffen en spelen een cruciale rol in chemische reacties en biologische processen.

Als het gaat om ruiken, zijn moleculen verantwoordelijk voor geuren. Wanneer je iets ruikt, komen er kleine geurmoleculen van die stof in de lucht terecht. Deze moleculen zweven naar je neus en worden opgevangen door geurreceptoren in je neusslijmvlies.

Deze receptoren zijn specifiek voor bepaalde soorten moleculen, een beetje zoals een sleutel die alleen in een bepaald slot past. Zodra de juiste geurmoleculen aan hun receptoren binden, sturen die receptoren een signaal naar je hersenen. Je hersenen interpreteren dat signaal als een bepaalde geur, bijvoorbeeld de geur van een roos, eten of rook.

Dus het ruiken van iets is eigenlijk je hersenen die chemische signalen ontvangen en vertalen, allemaal dankzij moleculen die in de lucht zweven!

Question 18

Wat laat een kat via geur weten?

Answer 18

• Wat voor dier ze zijn
• Eventuele groepsgeur
• Geslacht
• Leeftijd
• Gezondheidstoestand
• Eventueel emotionele status
• Waar het territorium zich bevindt
• Waar het leefgebied zich bevindt
• Waar op looppaden dieren elkaar zouden kunnen ontmoeten
• Waar een nestgebied ligt
• De mate van volwassenheid
• De mate van seksuele volwassenheid
• Hoe lang geleden ze gepasseerd zijn

Question 19

Waarom zenden dieren geuren uit?

Answer 19

Dieren zenden geuren uit om het gedrag van andere dieren te beïnvloeden. Deze geuren worden vaak samengevat met de Engelse term ‘semiochemicals’.

Question 20

Wat zijn Semiochemicals?

Answer 20

Semiochemicals zijn geuren en worden voor een groot deel waargenomen via het geurepitheel in de neus, maar voor een kleiner deel ook in het vomeronasaal orgaan. De signalering door semiochemicals beperkt zich niet tot de eigen soort, ook andere dieren kunnen informatie opnemen en reageren.

Question 21

Wat zijn feromonen?

Answer 21

Feromonen zijn specifieke semiochemicals die bedoeld zijn voor communicatie binnen de soort. Feromonen triggeren een specifieke sociale (emotionele) respons. Feromonen worden herkend in het orgaan van Jacobsen, ook het vomeronasaal orgaan genoemd. Dit ligt in de bodem van de neus en heeft een opening naar de mondholte, net achter de middelste snijtanden. Er is ook een verbinding met de neusholte. Voorbeeld: feromonen van een krolse poes wekken bij een kater dek gedrag op

Question 22

Gebruiken andere dieren dan katten feromonen?

Answer 22

In de dierenwereld gebruiken heel wat dieren feromonen om te jagen op hun prooi, insecten doen dit bijvoorbeeld.

Question 23

Hoe gaat de ademhaling bij een kat?

Answer 23

De gewone ademhaling gaat voor het grootste deel niet via het geurepitheel. Het gaat over de neusschelpen die bedekt zijn met ademhalingsepitheel en waarmee de lucht verwarmd of afgekoeld wordt, van kleine deeltjes ontdaan en bevochtigd

Question 24

Wat gebeurt er bij snuffelen?

Answer 24

Als er gesnuffeld wordt waarbij de lucht actief met hogere snelheid in de neus komt, komt een groot deel van die lucht juist in het gebied waar vooral geurepitheel op de neusschelpen zit.

Question 25

Hoe ademt de kat uit?

Answer 25

Lucht die door het dier vanuit de longen wordt uitgeademt gaat voor het grootste deel niet via dit geurepitheel, zodat het dier de geur als het ware langer kan ruiken.

Question 26

Hoe wordt geur in de hersens verwerkt?

Answer 26

De informatie gaat direct naar het limbisch systeem, in tegenstelling tot andere prikkels die eerst naar de hersenschors gaat. Dit betekent dat herkennen, herinneren en emotie al kunnen optreden voordat er bewustzijn is van wat er geroken is.

Question 27

Ruikt een kat altijd vie het vomeronasaal orgaan?

Answer 27

Dit orgaan staat niet altijd open, het moet actief gebruikt worden.

Question 28

Wat is Flehmen?

Answer 28

Dit is een soort opnemen van geur zodanig dat het in opgeloste vorm door het vomeronasaal orgaan getest kan worden. In het vomeronasaal orgaan ligt ook een soort geurepitheel. De info vanuit dit gaat naar de accessoire bulbus olfactorius. Van daaruit gaat de informatie eerst naar de amygdala. Hierdoor is het begrijpelijk dat feromonen nauw met geslachtsdriften en emoties samenhangen.

Question 29

Bestaan feromonen uit 1 stof?

Answer 29

Feromonen zijn per definitie niet maar 1 stof, maar samenstellingen van andere stoffen.

Question 30

Welke feromonen onderscheiden we?

Answer 30

Bij katten onderscheiden we verschillende feromonen. F1 t/m F5, feromonen afgegeven door de klier op de kop (hoek lippen, kin, naast ogen).

• Het effect van F1 en F5 is nog niet bekend.
• F2 speelt een rol bij seksueel markeren en seksueel gedrag.
• F3 wordt ingezet om de omgeving af te zetten.
• F4 wordt afgegeven bij kopjes geven en speelt een rol in acceptatie door andere.

Question 31

Waar geven katten feromonen af?

Answer 31

• Kop (hoek lippen, kin, naast ogen)
• Voetzolen
• Tijdens lactatie
• Staart bij kater
• Circumanaalklieren
• Urogenitale regio

Question 32

Wat is feromoon therapie?

Answer 32

Feromoontherapie is gericht op beïnvloeding van het gedrag. Hier zijn uitzonderingen op; gebruik van pootjesferomoon om katten te leren krabben op gewenste plekken (geen emotionele drive).

Question 33

Op dit moment zijn er drie feromoon therapieën beschikbaar.

Answer 33

F3 fractie. Deze is al langere tijd beschikbaar, wordt ingezet bij problemen als reduceren markeergedragen, reduceren psychogeen likken, verminderen van angst en verbeteren van spel. Het idee erachter is dat de kat zich veiliger voelt in zijn omgeving, omdat deze hetzelfde ruikt als hem. Onder onderzoekers is geen consensus over de werking van F3. F3 als monotherapie heeft waarschijnlijk onvoldoende effect. F1, 2, 4 en 5 worden niet ingezet als therapie.

FAP. Feline Appeasing Pheromone wordt ingezet om spanningen en conflicten tussen katten in hetzelfde huishouden te verminderen en om stress te verminderen als er nieuwe kat bijkomt. Het idee erachter is dat dit gelinkt wordt aan kitten tijd.

FIS. Feline interdigital semiochemical wordt toegepast bij het aanleren van de gewenste plek krabben in huis. Omdat krabben ook een visueel aspect heeft is hier een kleur aan toegevoegd. Een vrij nieuw product met weinig onderzoek. Standaard is de vorm waarin het te koop is gemengd met kattenkruid. Wat enerzijds onderzoekend gedrag stimuleert en anderzijds ook toename van passief gedrag laat zien. Het is kortdurend en zou mogelijk vaker ingezet kunnen worden bij feromonentherapie.

Question 34

Wat is het primaire doel van geurtaal?

Answer 34

Elkaar niet tegenkomen.

Question 35

Wat betekent geur voor katten?

Answer 35

• Geur zorgt ervoor dat katten zich veilig voelen in hun omgeving.
• Met geur kunnen katten hun territorium afzetten.
• Katten geven geursignalen naar andere katten door krabben, urineren en defeceren.
• Katten geven feromoonsignalen naar andere katten.
• Katten hebben een geuridentiteit.
• Katten maken met geur herkenningspunten in de ruimte.
• Katten geven informatie over zichzelf middels geuren en feromonen.

Question 36

Wat is FAP?

Answer 36

FAP feline appeasing hormone afgegeven van 3-5 dagen na aanvang lactatie tot kort na spenen kittens. Maakt kitten rustiger en zelfverzekerder.

Question 37

Waar is het vrijkomen van geur afhankelijk van?

Answer 37

• Temperatuur geurbron en omgeving.
• Vluchtigheid moleculen in materiaal.
• Luchtdruk.
• Vochtigheidsgraad.
• Veroudering.

Question 38

Wat is de functie van de neus?

Answer 38

• Bevochtigen van inademingslucht.
• Verwarmen inademingslucht.
• Inademingslucht ontdoen van deeltjes.
• Geur naar het geurepitheel brengen.

Question 39

Hoe is de neus gebouwd?

Answer 39

• Neusspiegel met het filtrum en neusgaten.
• Neusschelpen: kaakschelpen en zeefbeenschelpen en bijholten.
• Respiratoir epitheel en olfactorisch epitheel.

Question 40

Ruikt een kat alles wat hij inademt?

Answer 40

• Ingeademde lucht gaat vooral naar de longen.
• Opgesnuffelde lucht gaat naar geurepitheel.
• Uitademingslucht gaat niet via geurepitheel.
• De neus staat in verbinding met de keelholte en het vomeronasaal orgaan.

Question 41

Wetenschappelijk bewijs in aanwezigheid verdamper?

Answer 41

• Reductie cortisol gehalte in speeksel.
• Afname stressgedrag en toename van rustgedrag.
• Afname stress bij F3 spray gebruik in dierenartspraktijk.

Question 42

Kun je feromoontherapie inzetten als mono therapie?

Answer 42

Nee, meer onderzoek voor nodig.

Question 43

FAP Feline Appeasing Pheromone als therapie?

Answer 43

• Vermindert spanningen en conflicten in meerkathuishoudens.
• Vermindert spanning bij introductie nieuwe kat in huishouden.
• Verminder spanning bij verandering in omgeving.
• Tot nu toe 1 wetenschappelijk artikel over FAP, een pilotstudy, met resultaat dat afname agressie met FAP verdamper significant groter was dan zonder verdamper.

Question 44

FIS Feline Interdigital Semiochemicals als therapier.

Answer 44

• Aanleren van gewenste plek om te krabben.
• Combinatie van olfactorische- en visuele prikkel in een spray met kattenkruid.
• Tot nu toe 3 wetenschappelijk artikelen over FIS, laten zien dat FIS kan helpen bij ongewenst krabben, geen betere werking dan kattenkruid of matatabi poeder.

Question 45

Gebruik van kattenkruid met feromoontherapie;

Answer 45

• Kattenkruid stimuleert onderzoekend gedrag.
• Kattenkruid stimuleert het afgeven van geur.
• Kattenkruid stimuleert passief gedag.
• Het effect van kattenkruid is kortdurend.