Fiziologija dubinskog ronjenja - poglavlje 45 Flashcards
1
Q
hiperbarizam
A
- dubina -> visok tlak -> zrak za upuhivanje u pluća mora se dovodit pod visokim tlakom -> pri tome se krv u plućima izlaže visokim alveolarnim tlakovima -> ti visoki tlakovi mogu biti štetni
2
Q
odnos morske dubine i tlaka
A
- za svakih 10m dobine obije se 1atm tlaka više = stupac vode izad i stupac zraka, znači 2atm
- 30m = 4 atm, 3 od vode, 1 od zraka
3
Q
Boyleov zakon - učinak dubine na volumen plina
A
- na površini vode = 1arm, 1 L zraka
- 10m dubine = 2atm, 0.5L zraka
- 70m dubine = 8atm, 1/8 L zraka
- događa se kompresija plina na manji volumen
- volumen na koji se komprimitira plin je obrnuto razmjeran tlaku
- kod čocjeka može uzrokovat kolabiranje šupljina ispunjenih zrakom -> pluća
4
Q
narkotičnost dušika pri visokim tlakom
A
- čini 4/5 zraka i na razini mora ne utječe na tjelesne funkcije
- pri dubinama ronioc kad uduše komprimiran zrak duže od 1 h -> narkoza = dubinska pijanost
- otapa se u masnim tvarima membrana i mijenja ionsku vodljivost membrane -> smanjena neuronska podražljivost
. - 35m dubine ->veselost
- 50m dubine -> pospanost
- 75m dubine ->smanjuje se snaga
5
Q
učinak visokog PO2 na tkivni PO2 i prijenos O2 u krvi
A
- visoki PO2 -> povećava se količina O2 koji se otopljen prenosi krvlju
- visoki alveolarni PO2 -> npr 3000mmHg -> normalna količina O2 se otpušt ali pod velikim tlakom ->hemoglobin više ne može dijelovat kao pufer-> raste tkivni PO2
6
Q
toksično akutno i kronično djelovanje O2
A
AKUTNO: visoki alveolarni PO2 -> visok tkvini PO2(hemoglobin nemre bit pufer jer je prevelik) -> tkiva su pod visokim tlakom -> nastaje velika podražljivost npr epilepsija, grčevi, mučinina, mišićni trzaji
KRONIČNO: bez akutnih simptoma, zračni kanali izloženi visokom PO2 -> oštećenje sluznica -> kongestija dišnih puteva, plućni edem i atelektoza-> ostala tkiva sve petjer hemoglibin djeluje puferski
7
Q
toksičnost kisika zbog stanične oksidacije
A
- kisik ima sposobnost oksidacije drugih kem spojeva ali se prvo mora pretovorit u slobodne radikale > superoksidni i peroksidni ioni
- sve dok puferski sistem hemoglobina dobar -> brzo se uklanjanju ti radikali pa je sve okej
- kad razina alveolarnog ode previše gore -> zataji puferski sistem -> visok tlak u tkivima -> slobodni radiali preplave stanice i uzrokuju oštećenja(npr lipide u membrani, enizimi stanice) -> moždana oštećenja najčešća
8
Q
toksičnost CO2 u dubinama
A
- dubina ne povisuje PCO2 + dobra oprema -> ronilac izdiše CO2 onoliko koliko ga i stvara -> sve pet
- nekad u nekim uređajima CO2 se može zatvarat u mrtvim prostorima uređaja -> ronilac ga ponovno udiše -> povećanje PCO2 u alveolama do 80mmHg -> poveća se disanje al ok
- kad je 80mmHg maksimalno se poveća disanje, a iznad 80mmHg -> kočenje dišnog centra zbog negativnih utjecaja CO2 na metabolizam > zatajenje disanja, acidoza, narkoza
9
Q
dušik i visok tlak
A
- udisanje zraka pod visokim tlakom ->povećava se količina dušika otopljenog u tjelensim tekućinama
- krv ide kroz kapilare i “zasitit” se dušikom tj. izjednači se PN u plućima sa PN u plućnim kapilarama(visoki tlakovi)
- ide dalje krv i u tkivima se izjednači PN kapilara s PN tkiva -> N se sudjeluje u metabolizmu pa ostaje u tjelensim tekućinama dok se ne snizi PN tlaka kojeg udišemo pa ćemo ga izdahnut
. - na razini mora 1L dušika otopljena u tijelu, pola u vodi, pola u mastima
- 10m dubine -> 2L, 30 ->4L
- potrebno je nekoliko sati(1h za vodu) da se masna tkiva potpuno zasite N(zbog toka rkvi i spore difuzije N)
10
Q
dekompresijska bolest
A
- ronilac dugo u vodi i naglo izroni -> velike količine dušika u njemu -> kad izađe stvaraju se mjehirući dušika -> začepljuju krvne žile -> može se pojavit tek nakon nekoliko min ili sati
- visoki tlak na ronioca u dubini komprimira sva tkiva na dušik ostaje otopljen -> kad izroni tlak se smanji na 1atm(PCO2, PO2, PN) a unutar ronioca ostaje velik tlak -> taj tlak uzrokuje stvaranje mjehurića
. - simptomi: bolovi u zglobovima, rukama, nogama, oštećenja živčanog sustava, paraliza, gubitaks vijesti, gušenje
11
Q
uklanjanje dušika iz organizma
A
- ronilac sporo izlazi na površinu -> izdisanjem se postupno može uklonit otopljeni dušik
- za 1h se oslobodi 66% dušika, za 6h 90%
- određen broj miunta postupno se nalazi na određenoj dubini
- može se i u posebnim komorama na površini koje imaju kontrolu tlaka
12
Q
saturacijsko ronjenje
A
- dugotrajno ronjenje između 75-300m -> pripremaju se u kompresijskim komorama
- u smjesi plinova uzima se heliji umjesto dušika jer: manje narkotičan, manje se otapa, brža difuzija, manja gustoća(smanjuje se otpor u disanju)
- važno je smanjiti PO2 zbog otrovanja kisika
13
Q
SCUBA ronjenje
A
- self contained underwater breathing apparatus
- spremnici sa zrakom, redukcijski ventil, kombinirani ventil, maska i sustav cijevi
- redukcijski ventil smanjuje visoki tlak iz spremnika > zrak dolazi do kombiniranog ventila -> ne struji neprestano kroz masku nego -> pri udisaju se stvara neg tlak u kombiniranom ventilu koji otvori membranu maske -> zrak iz cijevi dođe do pluća, uđe ga onoliko koliko je potrebno
- zrak koji se izdiše ne može ići nazad u spremnik nego se izdiše van u vodu
- problem: kratko vremenski pogotovo na velikim dubinama
14
Q
spašavanje iz podmornica
A
- isti uvjeti u podmornici kao i pri ronjenju
- problem -> zračna embolija
- kako čovjek izranja ->volumen plinova raste -> plinovi se u plućima šire pa mogu rastrgnut plućnu žilu -> mjehurići plina u krvožilnom sustavu
14
Q
problemi unutar podmornice
A
- atomske -> zračenje ali manje nego na površini
- otrovni plinovi -> CO, freon
