Epstein Barr og Cytomegalo veirur

Question 1

Fyrsta veiran sem var tengd krabbameini í mönnum

Answer 1

Epstein-Barr veira

Question 2

Epsein - Barr (EBV) veira

Answer 2

Algeng sýking oftast einkennalaus sérlega í bernsku (allt að 95% fólks með mótefni)

Question 3

EBV Smitast með

Answer 3

munnvatni

Question 4

Meðgöngutími EBV

Answer 4

2-3 vikur að meðaltali

Question 5

Sýkir munn og kok og svo

Answer 5

• B lymphocyta og liggur svo latent í þeim
• Veldur infectious mononucleosis eða einkirnissótt
• Eitlastækkanir á hálsi, mikil hálsbólga, miltis og lifrarstækkun og brengluð lifrarpróf, þreyta, hiti og hitatoppar oft yfir langan tíma
• Smitast með munnvatni (kissing disease)
• Ónæmisskertir geta fengið slæma sýkingu
• Almennt verri einkenni í unglingum og fullorðnum

Question 6

Greining

Answer 6

Mótefnamæling (IgG og lgM)

PCR

Question 7

Tengsl við illkynja mein

Answer 7

Hodgkin lymphoma 40% tengd EBV.

Question 8

Cytomegaloveira (CMV)

Answer 8

• Algeng og oftast einkennalaus sýking, 60-70% fólks með mótefni
• Meðgöngutími 3-6 vikur

Question 9

CMV smitast með

Answer 9

Líkamsvessum, munnvatni, þvagi, brjóstamjólk, sæði, seyti í leggöngum og áður við blóð/líffæragjöf.

Question 10

Skæðasta fósturskemmandi veiran

Answer 10

(CMV)

• Getur valdið meðfæddum göllum.
• Fyrirburafæðing.
• Vansköpun
• Líkamlegur/andlegur vanþroski, heyrnaskerðing ofl.

Question 11

Getur valdið mjög erfiðum og alvarlegum sýkingum í ónæmisbældum t.d.

Answer 11

• líffæraþegum og eyðnisjúklingum
• Lungnabólga, lifrarbólga (líffæraþegar), sjúkdómar í meltingarvegi, nethimnubólga
• í augum (í AIDS), höfnun á græðling
  90% AIDS sjúklinga fá virka CMV sýkingu

Question 12

Cytomegaloveira - sýkingar

Answer 12

• Á fósturstigi: yfir fylgju
  Verst ef frumsýking á meðgöngu en börn geta líka sýkst af endurvakningu veiru hjá móður en meðfæddir gallar sjaldgæfir (undir 2%) hjá þeim hópi

Sem ungbarn: í fæðingu, brjóstamjólk
Einkennalaus sýking oftast nær

Í bernsku: munnvatn og þvag annarra barna
Einkennalaus eða væg sýking oftast

Unglingar og fullorðnir: kossar, kynmök, (blóðgjafir)
Mononukleosuleg veikindi, miltisstækkun, breytt lifrarpróf, langvarandi slappleiki og hiti

Sjúklingar í miklum skurðaðgerðum t.d. lungna/hjarta
Smitast af blóðgjöf eða endurvekja eigin stofn
Hiti, miltisstækkun, breytt lifrarpróf, slappleiki

Líffæraþegar og eyðnisjúklingar

Question 13

CMV sýking á fósturstigi

Answer 13

• Talið er að 1-4% kvenna sýkist fyrstu CMV sýkingu á meðgöngu
• Hjá um 40% þeirra fer sýking yfir fylgju til fósturs en einnig getur smit orðið við endurvakningu en það er sjaldgæfara
• Af þeim eru 85–90% einkennalaus við fæðingu
  Heyrnarskerðing og eða þroskaskerðing greinist hjá um 15%
• Alvarlegir gallar greinast hjá um 4%
• Um 1% deyja um eða við fæðingu
• Líklega eru 1-2 af hverjum 10.000 börnum andlega skert vegna CMV

Question 14

CMV finnst í

Answer 14

Þvagsýnum
Berkjuskoli
Hálsskoli
Blóði 
í veiruleit með PCR.