Diagnostiek Hfd 10 Flashcards by Ale Moreno

Waarom wordt intelligentieonderzoek vaak bij kinderen uitgevoerd?

Om verstandelijke mogelijkheden in kaart te brengen en gedragsproblemen te interpreteren.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke 3 niveaus van intelligentie onderscheidt Vernon?

Niveau A – Genetisch bepaald intelligentiepotentieel.
Niveau B – Intelligentie zoals zichtbaar in het functioneren.
Niveau C – Intelligentie gemeten met een test (academische intelligentie).

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat is de g-factor (Spearman)?

Een algemene intelligentiefactor (‘g’) die prestaties op verschillende tests verklaart.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat zijn de 7 primaire mentale vaardigheden volgens Thurstone?

Verbaal begrip
Woordvloeiendheid
Cijferen
Geheugen
Waarnemingssnelheid
Ruimtelijk inzicht
Logisch redeneren

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat beschrijft het Structure of Intellect-model (Guilford)?

Intelligentie als een combinatie van 3 dimensies:

Operations (denkprocessen)
Contents (inhoud van informatie)
Products (manier waarop informatie wordt verwerkt)

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat houdt de Three-Stratum Theory (Carroll) in?

Een hiërarchisch model met 3 niveaus:

Niveau 3 – Algemene factor (‘g’).
Niveau 2 – 8 groepsfactoren (o.a. geheugen, ruimtelijk inzicht).
Niveau 1 – Specifieke vaardigheden.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat is het verschil tussen fluid en crystallized intelligence (Cattell & Horn)?

Fluid intelligence – Probleemoplossend vermogen, onafhankelijk van ervaring.
Crystallized intelligence – Opgeslagen kennis en vaardigheden, beïnvloed door ervaring.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat is het CHC-model?

Een wetenschappelijk onderbouwd model voor cognitieve vaardigheden, gebruikt bij moderne intelligentietests (WISC-V-NL, WPPSI-IV-NL, IDS-2).

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke intelligentie meet het CHC-model vooral?

Academische intelligentie.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke 3 niveaus kent het CHC-model?

Stratum 3 – Algemene intelligentie (g-factor).
Stratum 2 – Brede cognitieve vaardigheden.
Stratum 1 – Nauwe cognitieve vaardigheden.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Welke vaardigheden hebben de sterkste invloed op de g-factor?

Fluïde intelligentie (Gf) – Probleemoplossend vermogen.
Gekristalliseerde intelligentie (Gc) – Opgeslagen kennis en ervaring.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat is het verband tussen het CHC-model en de niveaus van Vernon?

Fluïde intelligentie (Gf) = Niveau A (intelligentiepotentieel).
Gekristalliseerde intelligentie (Gc) = Niveau B (toegepaste intelligentie).
Testtaken in intelligentietests = Niveau C (gemeten intelligentie).

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Waarom kunnen IQ-scores verschillen per test?

Niet elke test meet dezelfde cognitieve vaardigheden.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Wat is de cross-battery-benadering?

Aanvullen van een intelligentietest met extra subtests om ontbrekende cognitieve vaardigheden te meten.

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

WISC-III vs. WISC-V

📌 Geen Verbaal/Performaal IQ meer
📌 Meer brede cognitieve vaardigheden (CHC-model)
📌 Psychometrische profielanalyse i.p.v. klinische profielanalyse

How well did you know this?

Not at all

Perfectly

Waarom is een Totaal IQ niet altijd representatief?

Omdat het niet altijd alle cognitieve vaardigheden goed weerspiegelt; deel-IQ’s kunnen een beter beeld geven.

Algemene Wechsler Schalen

1️⃣ WPPSI-IV-NL: 2;6 - 6;11 jaar
2️⃣ WISC-V-NL: 6 - 16;11 jaar
3️⃣ WAIS-IV-NL: 16 - 84;11 jaar

IQ-Scores en Indexen

📊 Totaal IQ = 7 primaire subtests
📈 5 primaire indexen:

Verbaal Begrip (VBI)
Visueel Ruimtelijk (VRI)
Fluid Redeneren (FRI)
Werkgeheugen (WgI)
Verwerkingssnelheid (VsI)
📉 5 aanvullende indexen (combinaties van primaire/secundaire subtests)

Interpretatieniveaus

1️⃣ Alleen Totaal IQ
2️⃣ Breder cognitief profiel (sterktes/zwaktes per index)
3️⃣ Aanvullende hypothesen (voor neuropsychologisch onderzoek)

Systematische Interpretatie

1️⃣ Totaal IQ (globaal intelligentieniveau)
2️⃣ Sterktes & zwaktes per index
3️⃣ Onderlinge indexverschillen
4️⃣ Onderlinge subtestverschillen binnen indexen
5️⃣ Sterktes & zwaktes per subtest
6️⃣ Aanvullende indexen
7️⃣ Procesanalyse (hoe kind presteert)
8️⃣ Processcores (specifieke verwerking)
9️⃣ Discrepantie-analyse
🔟 Kwalitatieve observaties

Belangrijke Aandachtspunten

⚠️ IQ = Momentopname
⚠️ Lager betrouwbaar bij jonge kinderen & taalbarrières
⚠️ Totaal IQ ≠ volledig beeld van cognitief functioneren

Alternatieve Intelligentietests

🧠 Brede intelligentietests: WPPSI, RAKIT-2, IDS-2
🗣 Niet-verbale tests: SON-R 2-8, SON-R 6-40, WNV-NL
🏫 Onderwijsgericht: NIO

Sensorische en motorische beperkingen

1️⃣ Dove kinderen: 3 alternatieve tests beschikbaar.
2️⃣ Blinde kinderen: Verouderde testbatterij, verbale delen van WISC-V-NL kunnen afgenomen worden.
3️⃣ Motorische beperkingen: Specifieke aandacht bij afname van tests (zie hoofdstuk 15).

Afwijkende taalontwikkeling of Taalontwikkelingsstoornis (TOS)

🔸 Geen verbale taken: Vermijden van tests die taalbegrip testen om alleen cognitieve ontwikkeling te meten.
🔸 Taalvaardigheid vaststellen: Niet te snel concluderen dat verbale tests onbruikbaar zijn.
🔸 Non-verbale tests: Andere validiteit dan verbale tests, risico op verkeerde conclusies.
🔸 Probleem bij tweetalige kinderen: Wees kritisch of traditionele tests goed meten wat ze beogen.

Licht Verstandelijke Beperking (LVB)

1️⃣ Definitie: Significante beperkingen in intelligentie & adaptief gedrag. 2️⃣ Betrouwbaarheidsinterval Totaal IQ: Vaak een onvolledig beeld bij LVB. 3️⃣ Sterke en zwakke kanten: Focus op cognitieve profielanalyse. 4️⃣ Typische kenmerken: Zwakke taalontwikkeling, werkgeheugen, faalangst. 5️⃣ Teststrategie: Begin met makkelijke items voor succeservaring. Gebruik Testing-the-limits voor betere resultaten.

Begaafde kinderen

1️⃣ Risico’s: Onderpresteren, faalangst, demotivatie, aanpassingsproblematiek. 2️⃣ Definitie: IQ van 130 als referentie voor hoogbegaafdheid. 3️⃣ Problemen: Moeite met aansluiting bij leeftijdsgenoten, overbezorgd, zorgen maken. 4️⃣ Kenmerken: Flexibele denkwijze, snelle instructie-opname, lange spanningsboog. 5️⃣ Testen: Betrouwbaarheid neemt af bij extreme scores (hoog of laag).

Kinderen met trauma-gerelateerde problematiek

1️⃣ Toxische stress: Beïnvloedt cognitieve functies, zoals geheugen en executief functioneren. 2️⃣ Testadvies: Pas testen afnemen als er een stabiele situatie is. Extra ondersteuning nodig tijdens testafname voor veiligheid. 3️⃣ Rapportage: Vermelden van trauma-invloed op testresultaten.

Kinderen met Autismespectrumstoornis (ASS)

1️⃣ Kenmerken van ASS: Los van cognitief functioneren, maar vaak ook verstandelijke beperking. 2️⃣ Testafname: Rekening houden met behoefte aan structuur en voorspelbaarheid. 3️⃣ Behoefte: Visuele ondersteuning (bijv. takenkaart).

Kinderen met Dyslexie

1️⃣ Geen verstandelijke beperking: IQ > 70-75 (exclusiefactor). 2️⃣ Problemen bij leesstoornis: Lagere scores op alle primaire indexen van intelligentietests. 3️⃣ Intelligentie testen voor diagnose: Niet noodzakelijk, maar kan aanvullende informatie bieden.

Stabiliteit van Intelligentie

1️⃣ Herhalingsonderzoek: Soms nodig bij veranderingen in functioneren. 2️⃣ Stabiliteit Totaal IQ: IQ stabiliseert vanaf 6-7 jaar. Het wordt betrouwbaarder vanaf 11-12 jaar. 3️⃣ Geldigheidsduur: IQ-score is geldig voor 1-2 jaar bij kinderen, half jaar voor jongere kinderen. 4️⃣ Hertesten: Binnen een jaar met dezelfde test meestal niet aanbevolen.

Flynn-effect

De stijging van het gemiddelde IQ in populaties over tijd (3-5 punten per 10 jaar).

Flynn effect oorzaak en gevolg en advies

2️⃣ Oorzaken: Betere voeding, gezondheidszorg, welvaart, onderwijs, technologie. 3️⃣ Gevolgen: Regelmatige normering van tests nodig, invloed op testresultaten. 4️⃣ Praktijkadvies: Gebruik de meest recente tests voor nauwkeurigheid.

Toekomstige ontwikkelingen in Intelligentieonderzoek

1️⃣ Onderzoek focus: Meer aandacht voor cognitieve domeinen en neuropsychologische functies. 2️⃣ Diagnostiek: Focus op processen voor het oplossen van testtaken, versterkt door neuropsychologische inzichten. 3️⃣ Doel: Beter inzicht in schoolse prestaties en behandeladvies.