DALFIL: Aralin 1 Flashcards
Ano ang dalumat at ang pagdadalumat? Gaano ito kahalaga sa pagpapaunlad ng isang wika?
Gumagabay upang unawain, ipaliwanag at bigyang interpretasyon ang isang pangyayari, teksto, at diskurso.
Ito ay hango sa etimolohiya ng theory.
Ito ay mula sa Griyego na ‘theoria’ na = “contemplation, speculation, a looking at, things looked at,”;
DALUMAT
Kahulugan ng ‘theoria’ sa Griyego
“contemplation, speculation, a looking at, things looked at,”
Ito ay mula sa salitang theorein na “to consider, speculate, look at,”
DALUMAT
Ito ay mula rin sa saliting ‘theoros’ na spectator.
DALUMAT
Ito ay galing din sa ‘thea’ - a view + ‘horan’ - to see
DALUMAT
- ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
- ‘theoros’ - spectator
- ‘thea’ - a view
- ‘horan’ - ______
to see
- ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
- ‘theoros’ - spectator
- ‘thea’ - ______
- ‘horan’ - to see
a view
- ‘theorin’ - to consider, speculate, look at
- ‘theoros’ - ________
- ‘thea’ - a view
- ‘horan’ - to see
spectator
- ‘theorin’ - ___________________
- ‘theoros’ - spectator
- ‘thea’ - a view
- ‘horan’ - to see
to consider, speculate, look at
Kung ihahango sa Ingles, ang ____________ ay very deep thought, abstract conception (Panganiban, 1973).
DALUMAT
Sa Filipino, and dalawang salitang ito ay
very deep thought - __________
abstract conception - ____________
very deep thought - Paglilirip
abstract conception - Paghihiraya
Ito ang maingat na pag-iisip na may kaakibat na pagsusuri bilang sangkot sa gawaing pag-iisip.
PAGLILIRIP
nangangahulugang ilusyon, imahinasyon, at bisyon.
PAGHIHIRAYA (HIRAYA)
Kasangkot nito ang anomang inilalarawan sa isip o binubuo sa isip.
PAGHIHIRAYA (HIRAYA)
Nakapaloob dito ang kakayahan ng isip na maging malikhain, maparaan, bumuo ng mga imahen o konsepto ng mga panlabas na bagay na hindi umiiral o hindi totoo.
PAGHIHIRAYA (HIRAYA)
Ito ay ang pagbuo ng bagong imahen o ideya sa pamamagitan ng pagdurugtong-dugtong ng mga dating karanasan.
PAGHIHIRAYA (HIRAYA)
Sa madaling sabi, ang ____________ ay nakatuon sa pagiging malikhain ng isang palaisip o teorista sa kognitibong konstruksiyon ng kabuluhan, kahulugan at kakanyahan ng salita bilang dalumat.
panghihiraya
Kung kaya’t pumapasok dito ang lisensiya ng isang ______ o ________ na bumuo ng bagong salita sa dinadalumat na teorya.
ISKOLAR o TEORISTA
Sa pinakamalapit na katumbas ng pagdadalumat ay _________.
pagteteorya
Sa pinakamalapit na katumbas nito ay pagteteorya.
PAGDADALUMAT
Tumutukoy sa pagbubuo ng mga konsepto o kaisipan na mailalapat sa pagsusuri ng mga bagay-bagay sa lipunan.
PAGDADALUMAT
Sa proseso ng ___________, nakakapit sa isip ng palaisip ang paglilirip, pagsisid sa kailaliman ng kahulugan/penomenon at paghihiraya nito.
PAGDADALUMAT
Ang pagdadalumat ay maaari sa __________ at ___________.
TEKSTUWAL at BERBAL
Tumutukoy sa pagtatangkang teoretikal, alinsunod sa paglikha ng bagong salita at katuturan nito.
PAGDALUMAT SALITA
Ito ay ang paggamit ng wika sa mataas na antas ng pagteteorya batay sa masusi, masinop, kritikal at analitikal na paggamit ng mga salitang kumakatawan sa mga ideya at kaalamang nagiging konsepto sa malalimang pag-uuri’t paggamit nito.
Dalumat-salita
Ayon kina (Nuncio at Morales-Nuncio 2004: 167), tinitingnan sa paraang ito ang ugnayan ng salitang ugat at ang baryasyon ng mga pagbabanghay ng salita na nagluluwal ng sanga-sangang kahulugan.
PAGDALUMAT SALITA
Humihiwalay sa lexical o diksyunaryong kahulugan lamang ang salita at nililirip ito sa antas ng interpretasyon.
PAGDALUMAT SALITA
Isang musikero at kompositor ng mga awiting may kamalayang panlipunan.
JESS SANTIAGO
Magandang halimbawa ang awit niya sa matalinong pagdalumat sa salitang “loob” na
JESS SANTIAGO
Ito ay maituturing na mahalaga sa kulturang Pilipino.
LOOB NI JESS SANTIAGO
