czesc ogólna Flashcards
epidemiologia
endo 6500 - zgony 1700, 5letni OS - 77%
jajnik 3700 - zgony 2800 - 37%
szyjka 2700 - zgony 1700 - 55% (Europa 65%)
srom 581 - zgony 315 - 45%
pochwa 100 - 60 - 45%
szczyt 65-69 rz
zachorowani i zgony - kolejność
zachorowania:
piers, pluco, jel grube, trzon, jajnik
zgony:
pluco, piers, jel grube, jajnik, trzusta, żołądek
intra w borderlinach
nawet w 30% nie trafiona
polimorfizmy których genów odpowiadają za skłonność do nowotworzenia
1) geny odp. za usuwanie i metabolizowanie czynników rakotwórczych
2) geny naprawy DNA
driven genes
np TP53
towarzyszące geny to tzw passanger genes
MSI
niestabilność mikrosatelitarna (ang. microsatellite instability, MSI), czyli zmiana długości alleli powstała w wyniku zwiększenia lub zmniejszenia liczby powtórzeń nukleotydowych.
Mikrosatelity to krótkie sekwencje DNA w kodującym i niekodującym. Gdy sa błędy replikacji, to powstają wydłużenie mikrosatelit. Te błędy są naprawiane przez geny MMR (missed matched repair). Czyli wady MMR –> powodują MSI –> a MSI odpowiada za występowanie nowotworów.
LOH - utrata heterozygotyczności
dotyczy genów suppresorowych DNA, np RB1 czy BRCA1
najpierw są 2 geny i jest ok, później jest jedna mutacja (lub człowiek rodzi się z jedną mutacją - wrodzone BRCA1 mut carrier) i mamy heterozygotyczność.
mutacja w drugim genie supresorowym –> to LOH
limit Hayflick’a
poziom pewnej liczby podziałów po którym komórka przestaje się dzielić
kadheryny i EMT
kadneryna E - epitelialna, w kom nablonkowych
kadheryna N - neuronalna (mezenchymalna) - wzrasta w kom. mezenchymalnych
EMT - spada kadheryna E a wzrasta N
mutacje somatyczne i konstytutucyjne
konstytucyjne = germinalne
somatyczne - w konkretnej komórce
BRCA1/2 , zesp Lyncha, zesp. Li Fraumeni - to zespły dziedziczone autosomalnie dominująco
dominująco, bo z dzieci osoby chorej 50% bedzie miało gen zmutowany i tym samym większe ryzyko zachorowania
krzywa Gompertza
w miarę wzrostu masy guza zwalania się jego proliferacja - dlatego chemia jest skuteczna na początku
cykle podziału komórkowego
interfaza - przygotowanie - G1 - synteza RNA, synteza białek - S - synteza DNA - G2 - synteza RNA, synteza białek mitoza - podział
G0
W G2 i M najbardziej wrazliwe na RT
cykl komórkowy regukulją cykliny i kinazy zależne od cyklin
leki działające fazowo specyficznie: antymetabolity, bleomycyna, inh. mikrotubul
leki niezależne od fazy cyklu: antybiotyki, leki alkilujące
niezależne od cyklu (ntrozomocznik, chlorambucyl, busulfan)
MDR i oporność na chemioterapeutyki
gen MDR koduje białko P-170
to rodzina 48 białek
wyrzucają leki na zewnątrz komórki
poszukiwane są specyficzne inhibitory tych białek: np tarkwidar, zosukwidar, diarylimidazol
na funkcje P-170 wpływa też tamoksifen
Eras i przygotowanie jelit
Laparoskopia - nie zaleca
Laparotomia i laparotomia z reswkcja jelit- same mechaniczne przygotowanie nic niw daje i jesli ma byc stosowane to z doustnym antybiotykiem
p.o. erythromycin 500mg plus neomycin 500mg every 4h, three times: at 1 p.m., 3 p.m., and 8 p.m.
PreOp
2h orzed operacja 100 ml z weglowodanami (50 kcal)
Zmniejsza insulinoopoenosc, poprawia samopoczucie, hamuje katabolizm bialwk,
Lekkie posilki do 6h przed op
Eras i kontrola glikemii
W okresie okoloop. Glikemia < 200
Robic skreening wszystkich operowanych w kier cukrzycy
Diets po op wg ERAS
W ciagu 24h regularna diete
Stosowac diwte wysokobialkowa
Suplementacja argininy i dieta immunostymulujaca sa prawdopodobnie korzystne
Zapobieganie post op ileus wg ERAS
Picie kawy
Rzucie gumy
Normowolemia
Ograniczona podaz opioidow
Sars cov2 zal ptgo
Stosowac monoterapie zamiast terapii wielolekowej
Umieralnosc chorych nowotworowych na Covid 39% vs 8% pop ogolna
Szybciej profilaktyka goraczki neuteopenicznej:
- juz u tych z grupy posredniwgonryzyka 10-20%
- gdy wczesniej obserwowano <1tys leukocytow
Bez obchodow
Raczej Laparotomia niz Laproskopia - mniejsza dyspersja gazow
Operowac zeby na oionie nie lezaly
Covid i ptgo zal cz 2
Raczej cgemia neoadjuwantowa
Unikac Dose dense i HIPEC
Hormony zamiast chemii przy low grade ser ovca
Olaparib kontrola co 3 miesiace
Raczej EP niz BEP
Teratoma immaturom Figo I g2/g3 - moze byc tylko obs
Rak endo IA - G1: mozna hormony i operacja pozniej
W grupie endo srwdniego i wysokowgonryzyka preferowany jeat Wartownik
Endo FIGO III i IV - od razu chemia
Radioterapia - jakie promieniowanie najczeaciej
Megawoltowe fotonowe
Budowa jamy brzusznej
mięśien skośny zewnetrzny
mięsień skośny wewnętrzny
mięsień poprzeczny brzucha
mięsień prosty - ma pochewkę, poniżej pępka ma tylko przednią
tętnica nabrzuszna dolna i górna
Waginoza bakteryjna
Lecxyc metronidazolem przez 5 dni przed zabiegiem
Przy nieleczonej 25% ryzyko zakazenia pochwy