College 9: behandelmethoden voor cliënten met somatische klachten

Question 1

wat is de gebruikelijke route bij fysieke pijn?

Answer 1

huisarts –> eventueel een andere instantie om de klachten te verhelpen (zoals een fysiotherapeut)

Question 2

Wanneer naar GGZ met lichamelijke klachten + wat zijn de mogelijke gevolgen daarvan?

Answer 2

vaak pas later, daardoor kan het vertrouwen in een oplossing laag zijn

Question 3

voorbeelden wanneer iemand doorverwezen kan worden naar GGZ

Answer 3

• klachten en autisme hebben
• rugpijn hebben
• vage klachten hebben
• angst voor ziektes of medische behandelingen
• dwangstoornis na kankerdiagnose

Question 4

somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen

Answer 4

• verontrustende somatische klachten die langer dan enkele weken aanhouden
• niet volledig verklaard door huidige medische modellen
• psychologische of gedragsfactoren spelen een rol
• vroeger SOLK, nu ALK
• geen chronische maar aanhoudende pijn

Question 5

somatisch

Answer 5

lichamelijk

Question 6

vroegere naam van ALK

Answer 6

SOLK

Question 7

hoe wordt SOLK nu genoemd?

Answer 7

ALK

Question 8

waarvoor staat SOLK

Answer 8

somatisch onverklaarbare lichamelijke klachten

Question 9

waarvoor straat ALK

Answer 9

aanhoudende lichamelijke klachten

Question 10

waarom is “chronische pijn” verandert naar “aanhoudende pijn”?

Answer 10

omdat chronisch impliceerde dat het niet weg zou gaan

Question 11

soorten van somatische symptoomstoornis en verwante stoornissen

Answer 11

1. somatisch-symtpoomstoornis
2. ziekteangststoornis (voorheen hypochondrie)
3. functionele neurologische symptoomstoornis (conversie)
4. nagebootste stoornis (Münchhausen)
5. psychische factoren die somatische aandoening beïnvloeden
6. andere gespecificeerde somatisch-symptoomstoornis

Question 12

somatisch-symptoomstoornis

Answer 12

lichamelijke klachten die niet volledig door de huidige medische modellen verklaard kunnen worden

Question 13

ziekteangststoornis

Answer 13

• voorheen hypochondrie
• angst dat je een ernstige ziekte hebt, en daar veel mee bezig zijn
• pogingen om angst te controleren door dwanghandelingen

Question 14

functionele neurologische symptoomstoornis

Answer 14

• ook wel conversie
• opeens iets meer niet kunnen qua lichaamsfuncties
• bijvoorbeeld opeens niet meer kunnen lopen of opeens blind zijn

Question 15

Münchhausen

Answer 15

• ook wel nagebootste stoornis
• doen alsof je ziek bent (voor aandacht?)

Question 16

Münchhausen bij proxy

Answer 16

• doen alsof iemand in je omgeving ziek is (voor aandacht?)
• denk aan Gypsy Rose Blanchard die volgens haar moeder Dee Dee ziek zou zijn

Question 17

voorbeelden van psychische klachten die somatische symptomen veroorzaken

Answer 17

1. depressie –> vermoeidheid, pijn, slaapstoornissen
2. angststoornissen –> hartkloppingen, spanning, zweten
3. PTSS –> lichamelijke reacties als flashbacks
4. stress –> vermoeidheid, slaapstoornissen, verandering van eetlust
   etc.

Question 18

voorbeelden van somatische symptomen/ziekten die psychische klachten kunnen veroorzaken

Answer 18

1. moeite met accepteren van verminderde fysieke capaciteiten –> depressie
2. ziekte –> angst voor de terugkeer ervan
3. pijnlijke medische ingrepen –> PTSS
4. verminderd gevoel van eigenwaarde, verandering in relaties

Question 19

wat is een typisch probleem van de gezondheiszorg

Answer 19

• er zijn gescheiden instanties/behandelcentra voor lichaam en geest, terwijl er een wisselwerking is
• focus op: Medisch verklaarbaar of niet? –> dichotoom
• patiënten voelen zich ‘beschuldigd’ (huisarts denkt dat ik gek ben)

Question 20

CGT

Answer 20

• Cognitieve gedragstherapie
• doelgerichte therapie, gericht op klachten
  grote effecten bij angst en depressie
• gebaseerd op leertheorieën
• geïntegreerd met cognitieve therapie

Question 21

gemiddelde duur van een CGT behandeling

Answer 21

Kort, paar weken
doordat het een doelgerichte therapie is

Question 22

leertheorieën

Answer 22

• waarom DOET iemand?
• klassieke conditionering = associatie
• operante conditionering = straf en beloning

Question 23

Cognitieve theorie

Answer 23

• van Beck
• waarom DENKT iemand?
• automatische gedachten, leefregels, schema’s etc.
  I–> hiërarchie met kerngedachten die doordruppelen in je dagelijkse gedachten
• rol van coping en persoonlijkheid

Question 24

eventuele behandeling van somatische symptoomstoornis

Answer 24

• maak samen een Gevolgenmodel

Question 25

gevolgenmodel

Answer 25

• een overzicht met de symptomen, de overtuiging over die symptomen en de gevolgen van de symptomen
• om te kijken welke factoren te beïnvloeden zijn
• we hoeven niet te weten wát de symptomen veroorzaken
• symptomen veroorzaken ‘gevolgschade’ die symptomen weer versterkt

Question 26

de gevolgen bij een gevolgenmodel: op welke gebieden?

Answer 26

SCEGS
1. Somatisch
2. Cognitief
3. Emotioneel
4. Gedrag
5. Sociaal

Question 27

gevolgenmodel: voorbeeld van overtuigingen over symptomen:

Answer 27

• oorzaak: ik had ooit een hernia, maar niet duidelijk waarom nog steeds rugpijn
• betekenis: Het verpest mijn leven, ik kan niet veel leuke dingen doen als opa/oma door mijn rug
• over coping: ik moet de hele dag zo stil mogelijk zijn, en niet bewegen

Question 28

voorbeeld van een vicieuze cirkel bij een gevolgenmodel

Answer 28

• Somatische symptomen: pijn in onderrug
• Overtuiging over coping: ik moet weinig bewegen om het te laten rusten en herstellen
• Gedragsmatig gevolg: beweging vermijden
• Somatisch gevolg: slechtere conditie
• versterking van symptoom: pijn in onderrug

Question 29

zaagtandprofiel

Answer 29

• hierbij is een patiënt constant op en neer aan het gaan, de ene keer beweging en de andere keer weer helemaal niks doen, dan voelt het weer goed en dan te veel bewegen, dan weer niks doen

Question 30

Hoe je het kan aanpakken bij CGT

Answer 30

• met gevolgenschema kijken wat er verandert kan worden bij de gevolgen van SCEGS
• cognitief: gedachten uitdagen:
  
  • klopt het wel?
  • bewijs voor en tegen?
  • kan ik deze gedachten testen of het klopt? –>
    gedragsexperiment

Question 31

gedragsexperiment

Answer 31

• om gedachten uit te dagen bij CGT
• voer deze uit en evalueer de geloofwaardigheid van de gedachte en de emotie opnieuw

Question 32

vragen bij een gedachte-experiment:

Answer 32

1. Hoe geloofwaardig voelt deze uitspraak (%)?
2. Hoe zou je kunnen toetsen of het klopt? (het gewoon doen?)

Question 33

dus wat je zou kunnen doen bij een somatsch-symptoomstoornis:

Answer 33

• psycho-educatie over pijn
• zaagtandprofiel verminderen
• gedachten uitdagen
• gedragsexperimenten
• gevolgenmodel
  etc.

Question 34

wat is vaak een katalysator van lichamelijke klacten?

Answer 34

slecht slapen

Question 35

wat je kan doen als iemand het gedragsexperiment niet wilt uitvoeren?

Answer 35

• psycho-educatie
• motiverend gesprek
• de patiënt zelf met oplossingen laten komen

Question 36

paniekstoornis

Answer 36

bang voor het krijgen van paniekaanvallen

Question 37

G-schema

Answer 37

• invullen op moeilijke momenten om er zo achter te komen wat je gedachten zijn op zo’n moment
• Gebeurtenis-Gedachten-Gevoel-Gedrag-Gevolg

Question 38

piekeren

Answer 38

geeft het gevoel van controle op korte termijn

Question 39

voorbeelden van cognitieve interventies

Answer 39

• overtuigingen uitdagen
• piekeren verminderen
• g-schema

Question 40

voorbeelden van gedragsmatige interventies

Answer 40

• exposure
• afleiding

Question 41

Aanvullende technieken van behandeling naats CGT

Answer 41

• ACT (acceptatie, minder vermijden, leven leiden volgens je waarden)
• Meditatie, mindfulness, ontspanningsoefeningen
• PTSS-behandeling
• medicatie