College 1: introductie tot de klinische gezondheidpsychologie Flashcards
Geschiedenis: Prehistorie
- geest en lichaam verstrengeld
- ziekte = kwade geest is binnengedrongen
- behandeling = uitdrijving
Wat is ziekte volgens de prehistorie?
Een kwade geest die je lichaam binnendringt
Welke behandeling tegen ziekte in de prehistorie?
Uitdrijving van de kwade geest (bloed weg laten lopen)
Geschiedenis: oude Grieken
- Humorale theorie
- ziekte = humorale vloeistoffen uit balans
- behandeling = herstel van het evenwicht van die humoren
humorale theorie
van de oude Grieken, je hebt 4 humoren, 1 uit balans = ziek
Wat is ziekte volgens de oude Grieken?
Als minstens een van je humorale vloeistoffen in onbalans is
Wat is behandeling bij de oude Grieken?
Het evenwicht van de humoren terugvinden en terugbrengen
Wat zijn de 4 humoren volgens de humorale theorie?
- gele gal
- zwart gal
- bloed
- blauw/slijm
Humorale theorie: gele gal
geassocieerd met:
- zomer
- vuur
- passie
negatieve invloed op gemoedstoestand
Humorale theorie: zwart gal
geassocieerd met:
- winter
- kou
- ouderen
- depressie/verdriet
Humorale theorie: slijm
geassocieerd met:
- herfst
- kalmte/relaxed
- maturatie
Humorale theorie: bloed
geassocieerd met:
- Lente
- temperamentvol/boos
- adolescenten
Geschiedenis: middeleeuwen:
- eerste ziekenhuizen ontstonden, meer kijk op hygiëne
- ziek = straf van God
- behandeling = uitdrijven
Wat is ziekte volgens de middeleeuwen?
een straf van God
Wat is behandeling in de middeleeuwen?
Uitdrijving:
1. eerste met martelen, en toen ging het over op
2. bidden
Geschiedenis: Renaissance tot nu:
- Meer onderzoek, lichaam als biologisch mechanisme
- niet meer over de invloed van psyche
- opkomst biomedisch model
Biomedisch model
- periode van renaissance tot nu
- puur medisch
- verklaart beter waarom iemand ziek is
- lichaam en geest gescheiden van elkaar
- niet over preventie
tekortkoming biomedisch model
Legt niet uit waarom sommigen wel ziek worden en anderen niet
verschil biomedisch model en prehistorische kijk op geneeskunde
- biomedisch model: lichaam en geest apart van elkaar
- prehistorie: lichaam en geest verstrengeld
bekeringshysterie
het biomedisch standpunt begon te veranderen door opkomst van de moderne psychologie
Sigmund Freuds kijk op ziekte:
onderdrukte conflicten zorgen voor fysieke uitingen van die conflicten
Jean Martin Charcot:
- een van de grondleggers van de neurologie
- “als je de geest beïnvloedt krijg je een lichamelijk effect” –> hypnose
psychosomatische geneeskunde
- idee dat bepaalde ziekten voortkomen uit interne conflicten van mensen
- overlappend gebied tussen lichaam en geest
Dunbar & Alexander
brachten persoonlijkheid in verband met specifieke ziekten
kritiek op psychosomatische geneeskunde
alleen een conflict of persoonlijkheid zijn niet voldoende om een ziekte te veroorzaken
Biopsychosociale model
- van Engel
- gezondheid en ziekte zijn het gevolg van samenspel van biologische, psychologische en sociale factoren
Voordelen biopsychosociale model
(van Engel)
+ gaat over zowel ziekte als gezondheid
+ gaat over macro- en microniveau en het samenspel daartussen
Kritiek op het biopsychosociale model
(van Engel)
- sociale component wordt vaak overgeslagen in onderzoek
- te breed
- soms te complex
Verschillen biomedische en biopsychososciale model
Op dia 21 staan ze allemaal
bijvoorbeeld biopsychosociale model is breder en betrekt het sociale component overal op, ook bij rol van de patiënt
Gevolg van dokter-patiëntrelatie bij biopsychosociaal model
Patiënt meer betrokken –> je doet meer –> je staat sneller achter beslissingen (want jij hebt meegedaan met beslissen) –> sneller/beter opknappen
Waarom zijn epidemiologen belangrijk?
Ze kunnen vooruitkijken en trends voorspellen, waar de zorg dan kan op inspelen (aantal bedden op bepaalde afdelingen verhogen bijvoorbeeld)
Zo kan gezondheid gepland worden
Hoeveel Nederlanders hebben chronische aandoening?
ongeveer 60%