College 4: Jong zijn en ziekte Flashcards
ontwikkeling kindergeneeskunde
- goed verder ontwikkeld over de jaren
- overlevingskans is toegenomen
- kinderen blijven wel vaak problemen houden
voorbeelden van chronische aandoeningen bij kinderen en adolescenten
- aangeboren hartafwijkingen
- spina bifida
- epilepsie
- hersenbeschadigingen
- diabetes
- longziekten
- cystic fibrose
- hemofilie’
- PKU
- chronische maag-darm aandoeningen
- kwaadaardige nieuwvormingen (kanker, ALL)
hemofilie
stoornis in de bloedvorming
obstipatie
verstopping van de darm
Veel voorkomende chronische aandoeningen 0-11 jaar
- astma
- eczeem
- buikpijn
- obstipatie
Veel voorkomende chronische aandoeningen 12-18 jaar
- astma
- hoofdpijn/migraine
- rugklachten
- buikpijn
belangrijke vraag van de psycholoog over zieke kinderen
- hoe gaan ze om met stressvolle omstandigheid van ziekte?
- hoe kunnen deze kinderen een zo ‘normaal’ mogelijk leven leiden?
kinderen met chronische ziekte hebben te maken met
- normale ontwikkelingsfasen en -opgaven
- adaptieve opgaven bij lichamelijke ziekte
a. ziektegerelateerd
b. algemeen
psychosomatische klachten
klachten, maar het lichaam is niet beschadigd
Normale ontwikkelingsfasen en –opgaven: peuter en kleuter
- emotionele en gedragsregulatie
- sociale competentie
- cognitieve vaardigheid
ontwikkelingsfasen en –opgaven: chronisch zieke peuter en kleuter
zelfregulatie is nog niet ontwikkeld, ze begrijpen het niet
–> extra hulp van ouders nodig
Normale ontwikkelingsfasen en –opgaven: schoolgaande leeftijd
- self-efficacy
- identiteit
- jezelf vergelijken
self-efficacy
iemand geloof in eigen kunnen om succesvol te zijn in bepaalde situaties
ontwikkelingsfasen en –opgaven; chronisch ziek en schoolgaand
- niet zo competent,
- moeilijk om zichzelf te vergelijken
Normale ontwikkelingsfasen en –opgaven: adolescentie
- identiteit
- autonomie
- leeftijdsgenoten nog meer rol spelen (groepsdruk)
Adaptieve opgaven bij lichamelijke ziekte
- ziektegerelateerd
- algemeen
Adaptieve opgaven bij lichamelijke ziekte: ziektegerelateerd
- leren leven met pijn en beperkingen
- omgaan met artsen en het ziekenhuis
Voorbeeld met diabetes op dia 13
Adaptieve opgaven bij lichamelijke ziekte: algemeen
- handhaven emotioneel evenwicht
- bijstellen van het zelfbeeld
- nieuwe manier vinden van omgaan met anderen
inperking leefwereld kan bij chronisch ziek kind leiden tot:
- boosheid
- frustratie
- teleurstelling
- eenzaamheid
- isolatie
onbeheersbaarheid van de situatie kan bij chronisch ziek kind leiden tot:
- angst
- machteloosheid
(hulpeloosheid, depressie)
verantwoordelijkheid kan bij chronisch ziek kind leiden tot:
boosheid
onzekerheid kan bij chronisch ziek kind leiden tot:
hoop en vrees (–> vertrouwen, wanhoop)
lange duur van de situatie kan bij chronisch ziek kind leiden tot:
- vermoeidheid
- depressie
Meta-analyse van Finkel et al. (2023)
Adolescenten met aangeboren hartafwijking laten een verhoogd risico zien op internaliserende gedragsproblemen en totale gedragsproblemen
niet alleen de situatie (ziekte) bepaalt of er stress en stressreacties zijn, maar ook
- betekenisverlening
- sociale steun
- eerdere levenservaringen
- persoonlijkheid
- coping
meest voorkomende dsm-5 diagnoses bij chronisch ziek kind:
- gedragssymptomen
- somatisch
- angst op specifiek iets
meest voorkomende dsm-5 diagnoses bij chronisch zieke adolescent:
naast angst en depressie ook cognitieve en emotionele symptomen (suïcidale gedachten)
coping
alles wat iemand doet om controle te krijgen over een controle die als bedreigend wordt ervaren
copingstrategie
- actieve coping (primaire controle)
- accomoderende coping (secundaire controle)
- passieve/vermijdende coping