Ch 12 - Trauma bij zwangeren en huiselijk geweld

Question 1

Anatomische en fysiologische veranderingen tijdens zwangerschap (7)

Answer 1

bloedvolume en compensatie, hemodynamiek, respiratoir systeem, GI-systeem, urinair, muskuloskeletaal en neurologisch.

Question 2

Veelvoorkomende traumamechanisme (5) - zwangeren

Answer 2

Botsing met motorvoertuig, val, geweld, schotwond, verbranding.

Question 3

Iso-immunisatie noodzaak

Answer 3

Geef alle Rh negatieve patienten Rh immunoglobinen therapie, behalve als er enkel sprake is van enkel ledemaat letsel (bv: PHF)

Question 4

Patroon identificatie huiselijk geweld (7)

Answer 4

• Verminderd zelfbeeld, depressie, zelfmoordpoging.
• Letsel komt niet overeen met trauma/VG.
• Automutilatie, zichzelf de schuld geven voor letsel.
• Frequent dokter/ziekenhuis bezoek.
• Middelen misbruik
• Geïsoleerde verwondingen abdomen.
• Partner wil aanwezig zijn bij LO/neemt gesprek over.

Bij 17% van zwangeren.

Question 5

Hemodynamiek veranderingen (5) - zwangeren

Answer 5

• Veneuze druk; veneuze hypertensie in de onderste extremiteiten is aanwezig tijdens het derde trimester. CVD geen verschil.
• Ecg-veranderingen: Hart-as verschuift naar links met 15-graden. T-top veranderingen in III, AVF.
• Cardiale output (van 1L -> 1.5L; 3e trimester gaat 20% van bloedvolume naar foetus).
• Hartfrequentie toename van 10-15 slagen per minuut, let hierbij op tachycardie.
• Bloeddruk: daling met 10-15 punten tijdens tweede trimester, bij due date weer normaal. Hypertensie kan pre-existent door pre-eclampsie komen.

Question 6

Vena cava compressie

Answer 6

Door rugligging, verminderd cardiale output met 30% door de verminderde veneuze terug flow van de onderste extremiteiten.

Leg moeder op linker zijde om dit te verminderen (15-30graden).

Log-roll altijd over links!

Question 7

Respiratoir systeem veranderingen (3) - zwangeren

Answer 7

• Toename tidal volume, hypocapnie (afname CO2 in het bloed, wordt basischer) veelvoorkomende in 3e trimester. Normale CO2 kan al duiden op respiratoir falen.
• Bij plaatsing thorax drain plaat het hoger i.v.m. anatomische hoogstand van diafragma tijdens zwangerschap.
• Saturatie > 95% houden.

Question 8

G-I systeem veranderingen (2) - zwangeren

Answer 8

• Maag lediging is vertraag tijdens zwangerschap, denk daarom snel aan een NMS voor maag decompressie.
• Positie verandering, abdominale structuren gaan hoger liggen door toename van uterus tijdens zwangerschap.

Question 9

Urine systeem veranderingen (2) - zwangeren

Answer 9

• eGFR en renale doorbloeding nemen toe.
• Serum kreatinine en ureum nemen af.
  Glyco-uremie is veelvoorkomend tijdens zwangerschap.

Question 10

Musculoskeletaal systeem veranderingen (2) - zwangeren

Answer 10

Bij x-ray denk eraan dat symfysis pubis 4-8 mm uitzet en sacro-iliacaal gewicht uitzet.

Denk aan (retro-peritoneale) bloeding bij stomp trauma door toename van pelvis vaten.

Question 11

Neurologisch systeem veranderingen (1) - zwangeren

Answer 11

Eclampsie kan symptomen van hersenletsel nabootsen.
Het kan epileptische symptomen, hypertensie, hyperreflexemie, proteïnurie, perifeer oedeem veroorzaken.

Maak CT en vraag gyn icc.

Question 12

Stomp trauma - zwangeren

Answer 12

Zowel direct (tegen de buik) als indirect (vertraging/versnelling) letsel kan voorkomen. Een autoriem kan druk op foetus verzorgen en evt placenta abruptio of uterus ruptuur.

Question 13

ATLS - zwangeren (3)

Answer 13

Bij vrouwen in vruchtbare periode ga er altijd vanuit dat iemand zwanger is tot het nadeel is bewezen.

De beste behandeling voor de foetus is de behandeling van de moeder.

Controleer primair eerst de moeder daarna kind en ga daarna door naar secundaire survey van moeder.

Question 14

Primaire survey - zwangeren (4)

Answer 14

Denk aan linker zij ligging of beweeg de uterus manueel naar links. Ook bij wervelkolom restricties.

Zwangeren kunnen door hun toename in intra-vasculair volume pas later symptomen van tachycardie, hypotensie en andere hypovolemische symptomen laten zien. Er kan dan al sprake zijn van foetale stress. Dien vroegtijdig vloeistof/bloedproducten toe.

Vasopressine kan uterine bloedtoevoer verminderen en foetale hypoxie veroorzaken.

BG: bicarbonaat vaak laag om te compenseren voor repiratoire alkalose tijdens zwangerschap (hypocapnisch).

Question 15

Primaire survey - foetus

Answer 15

Ligging, doptonen. Gyn icc.
Hartfreq goede indicatie voor zowel foetus als moeder (N: 120-160).

Decompensatie tekenen: Hf toename/afname, afwezigheid van toename en variabiliteit.

DD: Abruptio placentae; Uterus ruptuur, hypoxie.

Question 16

Abruptio placenta

Answer 16

Symp: Vaginale bloeding, uterine gevoeligheid, uterine contracties, abdominale pijn, kramp.

Echo of CT ter diagnostiek. Doptonen continue monitoren.

Risicofactoren: tachycardie, ISS > 9, foetale Hf > 160 of < 120.

Question 17

Uterus ruptuur

Answer 17

Symp: peritonitis, shock, palpatie van foetus abnormaal, abdominale pijn, kramp.

X-ray: abnormale houding/ligging foetus.
doptonen continue monitoren.

Risicofactoren: tachycardie, ISS > 9, foetale Hf > 160 of < 120.

Question 18

DPL

Answer 18

Diagnostische peritoneale lavage: catheter boven de navel plaatsen. Uterus contracties kunnen optreden.

Question 19

Secundaire survey - zwangeren

Answer 19

Kijk naar vruchtwater aanwezigheid.

VT bij derde trimester.

CT-scan is mogelijk dit geeft mGY straling, is pas bij > 50mGy schadelijk voor foetus.

Question 20

Perimortem keizersnee

Answer 20

Weinig onderzoek naar. Bij een hart stilstand door hypovolemie van de moeder, is de foetus allang aangedaan. Enkel 4-5 minuten na stilstand nog enigzins succesvol.