Bruning et al.: Kind in proces: van communicatie naar effectieve participatie – Het hoorrecht en de procespositie van minderjarigen in familie- en jeugdzaken Flashcards
Uitgangspunt civiel recht:
Minderjarige is niet bekwaam om zelfstandig als procespartij op te treden.
Ouders of voogd (of bijzondere curator bij belangenconflict) treden namens het kind op als procespartij.
Uitzondering: Informele rechtsgang: De minderjarige kan de rechter verzoeken om een bepaalde beslissing te nemen. De rechter kan zelf beslissen. Komt niet vaak voor.
Hoorrecht: Minderjarige moet wel worden betrokken in familie- en jeugdprocedures.
In civiele zaken (Personen- en familierecht) waarbij minderjarigen betrokken zijn, beslist rechter pas nadat de minderjarige van 12 jaar of ouder de kans heeft gehad om zijn mening kenbaar te maken.
Minderjarigen jonger dan 12 kunnen de kans krijgen hun mening kenbaar te maken, dit is niet verplicht. In de praktijk blijkt dit bijna nooit te gebeuren. Het is ook niet vastgelegd op welke wijze dit moet gebeuren.
Minderjarigen van 12+ worden opgeroepen middels een standaardbrief, waar niet altijd op gereageerd wordt. Duur en locatie van het gesprek verschilt.
Het blijkt dat informatie die het kind geeft niet altijd wordt opgenomen in de beschikking en dat de beslissing vaak niet wordt teruggekoppeld.
Hoorrecht is ingevoerd om kinderen rechtsbescherming te bieden.
Aan de mening van het kind moet passend belang worden gehecht in overeenstemming met leeftijd en rijpheid. Leeftijdsgrenzen moeten flexibel worden gehanteerd.
In andere rechtsgebieden heeft de minderjarige wel de mogelijkheid om zelfstandig te procederen.
Leidt tot onduidelijkheid over rechtspositie, hangt af van het soort procedure.
Internationale standaard:
Minderjarigen die te maken krijgen met juridische procedures hebben recht op kindvriendelijke procedures en om in het proces op te komen tegen relevante beslissingen.
Benadrukt de effectieve toegang tot de rechter voor minderjarigen. De onduidelijke rechtspositie van minderjarigen is in strijd hiermee.
Het blijkt dat verzoeken van minderjarigen via de informele rechtsgang niet altijd leiden tot een rechterlijke beslissing. Ook krijgen kinderen nu te weinig ondersteuning tijdens een rechterlijke procedure. Ouders zijn mogelijk niet de juiste personen om het kind te vertegenwoordigen in familie- en jeugdprocessen. De mogelijkheden om een bijzondere curator te benoemen moeten worden verruimd.
Conclusies en verbetervoorstellen:
- Formele procespositie, hoorrecht en ondersteuning van minderjarigen in familie- en jeugdprocedures verdienen aanpassing.
- Elke minderjarige zou in staat moeten worden gesteld om, direct of indirect, betrokken te worden in procedures.
- Duidelijkheid over de aanstelling van bijzondere curators. Er is nu geen garantie dat die wordt toegewezen, mogelijk omdat het criterium ‘conflict van belangen tussen de minderjarige en de wettelijke vertegenwoordiger(s)’ onvoldoende duidelijkheid biedt.
