Artikel W.M. Schrama: Aanpassing afstammings- en gezagsrecht gewenst voor ongehuwd samenwonende ouders Flashcards
Afstammingsrecht:
Regelt wie de juridische ouders van een kind zijn.
Aan het ouderschap zijn veel rechtsgevolgen gebonden: Naamrecht, erfrecht, nationaliteitsrecht.
Het recht dat de relatie tussen kind en ouders regelt is traditioneel sterk op het huwelijksmodel gebaseerd. Kinderen die buiten het huwelijk werden geboren zijn lang achtergesteld door recht en maatschappij. Dit is tegenwoordig niet meer zo, maar het ouder-kindrecht heeft zich nog altijd niet helemaal aangepast aan het feit dat veel kinderen voor het huwelijk van ouders geboren worden.
Tegenwoordig: Als het kind wordt geboren binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap, dan is de partner van de moeder automatisch de vader van het kind.
Wordt het kind geboren bij ongehuwde ouders, dan heeft het kind wel automatisch een moeder, maar niet een vader. Wanneer de vader het kind erkent is hij de vader, maar heeft hij niet automatisch gezag. Dat moeten ouders gezamenlijk aanvragen.
Er is toestemming van moeder nodig om als vader het kind te erkennen, om de vrouw te beschermen tegen ongewenste inmenging in haar privé- en familieleven.
Gezagsrecht:
Regelt wie de opvoedverantwoordelijkheid hebben voor een minderjarig kind.
Hoofdregel: Ouders oefenen samen gezag uit, ook als hun relatie voorbij is.
Doelen van afstammings- en gezagsrecht:
- Verantwoordelijkheidsbeginsel: Duidelijkheid over wie de verantwoordelijkheden dragen voor de kinderen.
- Beschermingsbeginsel: Bescherming van de kinderen, omdat zij bij hun geboorte zelf geen
verantwoordelijkheid kunnen dragen. - Conflicten tussen ouders voorkomen.
- Alle regelingen zijn erop gericht om kinderen zo veel mogelijk bescherming en zekerheid over de rechtspositie te bieden.
Gelijkheid als probleem:
Een potentieel juridisch probleem bij het afstammings- en gezagsrecht is dat de rechtspositie van een ongehuwde moeder en ongehuwde vader niet gelijk zijn. Wel is er de overtuiging dat beide ouders een belangrijke rol spelen in het leven van het kind.
Huidig familierecht:
Het kind heeft zo veel mogelijk 2 juridische ouders. Er wordt naar gestreefd om biologisch, sociaal en juridisch ouderschap zo veel mogelijk samen te laten vallen. Dit zorgt voor zo veel mogelijk stabiliteit en continuïteit voor het kind.
Mogelijke oplossing:
Kiezen voor een dubbele aanknoping. Hierbij zouden de automatische rechtsgevolgen alleen gelden als de man die geboorteaangifte van het kind doet op hetzelfde adres staat ingeschreven als moeder. Hij zou dan juridisch vader van het kind zijn en gezamenlijk gezag krijgen. Toestemming van de moeder is dan niet vereist.
‘One-nightstand-vader’
valt dan niet onder deze regel, omdat hij niet op hetzelfde
adres als moeder geregistreerd staat en wellicht ook niet de geboorteaangifte doet.
Nadelen
Het kan zijn dat iemand anders de geboorteaangifte doet, waardoor de partner van moeder niet automatisch de bijbehorende rechten en plichten krijgt en het kind zou moeten
erkennen. Ouders gaan dan misschien ten onrechte uit van de dubbele aanknoping en dus geen stappen zetten om het kind te erkennen.
Conclusie:
Voor zover kan worden vastgesteld werken het afstammings- en gezagsrecht voor het grootste deel van de ongehuwd samenwonende ouders naar behoren. Aanpassing is wel nodig: Door het van rechtswege verbinden van afstamming en gezag voor de vader wordt de positie van het kind en de vader beter beschermd.
