Astma - leczenie, zaostrzenia, rokowanie - Dorośli Flashcards

1
Q

Leki kontrolujące

A

GKSw
*

LABA
*formoterol
(po 1-3 min przez 12 h)
*salmeterol
(po 10-20 min przez 12h)
*wilanterol
(przez 24h)

LAMA
*tiotropium
(ponad 24h)

LTRA
*montelukast
*zafirlukast

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Leki objawowe

A

GKSw(mała dawka) + formoterol (Preferowany)

SABA

Formoterol

SAMA
*ipratropium

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Leki krótko stosowane w zaostrzeniach

A

GKS p.o.
*prednizon
*prednizolon

GKS i.v.
*metyloprednizolon
*hydrokortyzon

Siarczan magnezu

Adrenalina
(tylko gdy anafilaksja)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

W ciężkiej astmie

A

Dodatkowo

GKS p.o.

Leki biologiczne

Termoplastyka oskrzeli

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie leki biologiczne?

A

anty IgE

anty IL-5

anty rec dla IL-5

anty rec dla IL-4

Anty limfopetynie zrębu grasicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Anty IgE

A

niekontrolowana ciężka astma alergiczna

Omalizumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

anty IL-5

A

Ciężka astma eozynofilowa niekontrolowana pomimo leczenia st 4 lub 5

Mepolizumab

Reslizumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

anty rec dla Il-5

A

Ciężka astma eozynofilowa niekontrolowana pomimo leczenia st 4 lub 5

Benralizumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

anty rec dla IL-4

A

Ciężka astma eozynofilowa niekontrolowana pomimo stosowania GKSw(duże dawki) z LABA lub wymagające GKS p.o.

Dupilumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Anty limfopetynie zrębu grasicy

A

Astma ciężka

Tezepelumab

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

SLIT

A

Swoista immunoterapia alergenowa podjęzykowa

gdy
ANN
uczulenie na roztocza kurzu domowego

oraz

FEV1 > 70%

jeżeli pomimo
GKSw dalej zaostrzenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

SLIT czy SCIT?

A

SCIT(podskórna) więcej działań niepożądanych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Leczenie początkowe - ścieżka 1

A

GKSw + Formoterol –> Lek objawowy

(zmniejsza ryzyko ciężkich zaostrzeń w porównaniu do SABA)

Jak ?
Doraźnie
[md] + formoterol
Gdy:
Objawy <4-5 / tydzień - stopień 1-2

Jak?
Codziennie
(MART - terapia regularna i doraźna)
[md] + formoterol
Gdy:
objawy przez większość dni w tygodniu lub wybudzenie w nocy min 1 x tydzień - stopień 3

Jak?
MART
[śd/Dd] + formoterol
Gdy:
objawy codziennie
wybudzenia w nocy >=1xtydz
oraz
niska FEV1 - stopień 4

[GKSw dawka]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Ścieżka 2- alternatywna

A

SABA jako lek objawowy

obj <2xmsc - 1stopień
GKSw [md] w razie przyjęcia SABA

obj >=2x mies ale <4-5xtydz - 2 stopień
GKSw [md] codziennie

objawy przez większość dni w tygodniu lub wybudzenie w nocy min 1 x tydzień - stopień 3
GKSw [md] + LABA codziennie

objawy codziennie
lub
wybudzenia w nocy >=1xtydz
oraz
niska FEV1 - stopień 4
GKSw [śd/Dd] + LABA codziennie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Kiedy kontrola?

A

Kontrola co ok 3 msc
gdy zaostrzenie –> w ciągu 2 tyg

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Co jeżeli leczenie danego stopnie nie jest skuteczne (+definicja)?

A

Tzn.
*brak złagodzenia objawów
*zaostrzenie
*utrwalenie obturacji

Przejdź do kolejnego stopnia leczenia i stosuj >= 3msc

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Czy można zmniejszyć intensywność leczenia?

A

Tak gdy dobra kontrola astmy

zmniejszenie GKSw o 25-50% co 3msc

po 6-12 msc stosowania GKSw [md] lub LTRA można podjąć próbę odstawienia [niezalecane u dorosłych]

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

SABA w monoterapii?

A

nie zaleca się

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Leczenie kontolujące

A

GKSw - u każdego pacjenta

Przeciwzapalne
Łagodzą obj i nadreaktywność oskrzeli
Rzadsze zaostrzenia
Poprawa czynności płuc i jakości życia
Zmniejszenie ryzyka zgonu z powodu astmy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

DN GKSw

A

Chrypka
Grzybica jamy ustnej i gardła
kaszel

(ogólnoustrojowe gdy duże dawki i długo)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

LABA DN

A

hipoK+
Tachykardia
drżenie mięśniowe

w monoterapii może wzrost ryzyka zgonu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Kiedy LAMA

A

Osoby z zaostrzeniami przy stopniu 4 i 5 leczenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

LTRA - działanie

A

Niewielkie rozszerzenie oskrzeli

przeciwzapalne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Jakie preparaty złożone LABA + GKSw?

A

Formoterol + Budezonid/Beklometazon

Salmeterol + flutykazon

Wilanterol + flutykazon

25
Q

Teofilina i Kromony - stosować ?

A

NIE zaleca się

26
Q

Astma łagodna - w trakcie leczenia

A

kontrola GKSw [md] + formoterol

GKSw [md] + SABA w razie potrzeby

27
Q

Astma umiarkowana - w trakcie leczenia

A

kontrola z pomocą leczenia 3 lub 4 stopnia

28
Q

Astma ciężka

A

GKSw[Dd] + LABA lub gdy nawet to nie pomaga

(podkategoria astmy trudnej)

29
Q

Astma niekontrolowana

A

Słaba kontrola objawów

i/lub

Zaostrzenia wymagające GKS p.o. >=2xrok
lub
Ciężkie zaostrzenia wymagające hospitalizacji >=1xrok

30
Q

Słaba kontrola objawów - definicja

A

objawy często

konieczne jest częste stosowanie leku objawowego

aktywność jest ograniczona

Przebudzenia w nocy

31
Q

Astma trudna

A

GKSw[Dd] + LABA aby zapewnić kontrole

ew

Astma niekontrolowana pomimo

GKSw[Dd] + LABA

lub

GKSw[śd] + LABA+ GKS p.o.

32
Q

Stopień kontroli obj - Astma dobrze kontrolowana

A

W ciągu 4 tyg BRAK :

*obj w ciągu dnia >2xtydz

*Przebudzenia w nocy

*Lek doraźny > 2x tydz

*Ograniczenie akt życiowej

33
Q

Stopień kontroli obj - Astma częściowo kontrolowana

A

W ciągu 4 tyg 1-2 z:

*obj w ciągu dnia >2xtydz

*Przebudzenia w nocy

*Lek doraźny > 2x tydz

*Ograniczenie akt życiowej

34
Q

Stopień kontroli obj - Astma niekontrolowana

A

W ciągu 4 tyg 3-4 z:

*obj w ciągu dnia >2xtydz

*Przebudzenia w nocy

*Lek doraźny > 2x tydz

*Ograniczenie akt życiowej

35
Q

Metody niefarmakologiczne

A

Regularna akt fizyczna

Zaprzestanie palenia tytoniu

Redukcja nadmiernej masy ciała

Zbilansowana dieta

Unikanie narażenia na
*alergeny
*czynniki wyzwalające w msc pracy
*NLPZ, B-blokery

Coroczne szczepienie na grype

Wsparcie psychologiczne

Techniki kontrolowanego oddychania

Termoplastyka oskrzeli
(niszczenie mm ściany oskrzeli za pomocą ablacji prądem w trakcie bronchoskopii)

36
Q

Astma w ciąży - charakterystyka

A

u 1/3 pogorszenie kontroli
ale
u 1/3 poprawa kontroli
czyli
1/3 bez zmian

Największe ryzyko zaostrzeń 24-36 tydz

37
Q

Astma ciąża - czy odstawiać leczenie?

A

NIE bo większe zagrożenie gdy ew zaostrzenie i niedotlenienie ciężarnej i płodu niż stosowanie leków

38
Q

Asma ciąża - jakie leki

A

GKSw
*pref Budezonid (ale może być taki jak przed ciążą)

SABA i LABA bezpieczne

GKS p.o.
*prednizon
*prednizolon
(preferuj te dwa bo rozkładane przez enzymy łożyska - wg niektórych autorów w 1 trymestrze roszczep wargi i podniebienia)

39
Q

Astma Karmienie piersią - leczenie?

A

brak ograniczeń

40
Q

Inne leki w ciąży

A

LTRA - można kontynuować, ale nie włączać jako nowe - roszczep podniebienia i wargi

Teofilina - można ale ryzyko porodu przedwczesnego i stanu przedrzucawkowego

Kromony - bezpieczne ale mało skuteczne

41
Q

Hydrokortyzon okołoporodowo ?

A

gdy przez >2tyg przed porodem GKS p.o >7,5mg prednizolonu

42
Q

Jaka saturacja przy zaostrzeniu ?

A

SpO2 >95%

43
Q

Kiedy mówimy o zaostrzeniu?

A

Epizod narastających objawów
*kaszel
*duszność
*świszczący oddech
*uczucie ściskania w klp
*cicha klatka piersiowa

+
pogorszenie funkcji ukl oddech, co wymaga intensyfikacji leczenia

44
Q

Kiedy większe ryzyko zaostrzeń?

A

*Objawy nie są kontrolowane
*Chory nieprawidłowo stosuje GKSw
*W ostatnim roku wystąpiło >=1 ciężkie zaostrzenie

*Pacjent z powodu zaostrzenia przebywał na OIT lub wymagał intubacji

*FEV1 <60%
*Eozynofilia w plwocinie lub krwi obw
*Wzrost [FEno]

*Ciąża

*Dym tytoniowy
*Alergeny

Inne choroby:
*Otyłość
*Przewlekły nieżyt nosa i zatok przynosowych
*Alergia pokarmowa
*Refluks

45
Q

Czy pacjent może sam modyfikować leczenie w zaostrzeniu?

A

Tak (oprócz ciężkich)

Intensyfikacja leczenia + częściej lek doraźny

46
Q

Samodzielna modyfikacja leczenia - GKSw

A

> =2krotność dawki

47
Q

Samodzielna modyfikacja leczenia - doraźnie i regularnie GKSw [md] + formoterol

A

dodatkowe doraźne dawki leków

48
Q

Samodzielna modyfikacja leczenia - regularnie GKSw [md] + formoterol oraz doraźnie SABA

A

Zwiększenie dawki >=4krotnie leku kontrolującego

49
Q

Samodzielna modyfikacja leczenia - regularnie GKSw [md] + inny LABA oraz doraźnie SABA

A

Wieksze dawki GKSw i LABA

lub

dodatkowe dawki GKSw[md]

50
Q

Kiedy GKS p.o. w zaostrzeniu ?

A

Jedno z poniższych :

*Gdy brak poprawy po 2-3 dniach

*PEF lub FEV1 <60%

*W przeszłości wystąpiło nagłe ciężkie zaostrzenie

Po 2 -4 tyg powrót do poprzedniego leczenia

51
Q

Zaostrzenie lekkie lub umiarkowane - charakterystyka

A

woli pozycję siedzącą niż leżącą

Całe lub fragmenty zdań

Oddechy częstsze ale <30/min

HR 100-120/min

PEF > 50% !!!!

SpO2 >%

52
Q

Zaostrzenie ciężkie - charakterystyka

A

Pozycja siedząca z podparciem na rękach, chory przygarbiony, pobudzony

Praca dodatkowych mm oddechowych

Pojedyncze słowa

Oddechy > 30 min

HR >120/min

PEF <=50%

SpO2 <90%
(PaO2 < 60mmHg)

53
Q

Zaostrzenie zagrażające zatrzymanie oddychania - charkterystyka

A

senny lub splątany

cicha klp

54
Q

Postępowanie w zaostrzeniu

A

U każdego SABA - 1 wybór

u niektórych GKS p.o.
*prednizolon 5-7dni

W ciężkim GKS i.v.
*metyloprednizolon
*hydrokortyzon

Tlen ( SpO2 93-95%)

Ipratropium
(w szpitalu w umiarkowanym i ciężkim)

55
Q

Kiedy MgSO4?

A

W ciężkim napadzie astmy w przypadku BRAKU odp na leki rozszerzające oskrzela
(FEV1 <60% po 1h leczenia)

lub

Napad zagrażający życiu

56
Q

Czego nie stosować

A

Metyloksantyn
Mukolityków
Leków sedatywnych

57
Q

Objawy poprzedzające zatrzymanie oddychania

A

zaburzenia świadomości

Bradykardia / znaczna tachykardia

paradoksalne ruchy oddechowe

sinica

cicha klp

PODAJ O2 i SABA (prawdopodobna konieczność intubacji)

58
Q

Kiedy hospitalizacja?

A

FEV1 lub PEF <25% wn. przed leczenie

lub

po wstępnym leczeniu <40%

powyżej 60% można wypisać do domu

kontrola po 2-7 dniach

59
Q

Rokowanie

A

u dzieci zwykle ok. 5r.ż lub w okresie dojrzewania czesto remisja

ale
nawrót u 30-40% w dorosłości