Astma Flashcards
Co to ?
niejednorodna grupa chorób związanych z przewlekłym zapaleniem dróg oddechowych
zmienna i odwracalna obturacja DO spowodowana nadreaktywnością oskrzeli
Na rozwój choroby mają wpływ …
Czynniki osobnicze
*Atopia (zwłaszcza)
*płeć M do 10 r.ż potem K
*rasa czarna
*otyłość
Czynniki środowiskowe
*alergeny
*papierosy
*zanieczyszczenia powietrza
*zak ukł oddech w dzieciństwie
*dieta
*status społeczno-ekonomiczny
Astma - podział ciężkości
lekka - kontrolowana leczeniem stopni 1. lub 2.
umiarkowana- kontrolowana leczeniem stopnia 3.
ciężka - kontrolowana leczeniem stopnia 4. lub 5. lub niekontrolowana
Kiedy się zaczyna?
60% do 3r.ż ale może w każdym wieku
M<K
do 10 r.ż głównie chłopcy
jeżeli potem
to częściej dziewczyny
Objawy - kiedy nasilenie
w nocy i po przebudzeniu
wirusowe zakażenie Ukł oddech (najczęstsza przyczyna zaostrzeń)
po wysiłku fizycznym ( po kilku do kilkunastu minutach)
silne emocje
Alergeny
Zak GDO
Zanieczyszczenie powietrza i papierosy
leki (NLPZ, ASA, B-blokery)
Zimne powietrze
Co sprzyja zachorowaniu na astme?
Choroby atopowe
*AZS
*alergiczny nieżyt nosa
*alergiczne zapalenie spojówek
Zanieczyszczenie środowiska
Dym tytoniowy
Mediatory zapalne
Histamina
Leukotrieny cysteinylowe
Prostaglandyna D2
Rozpoznanie
FEV1 - zmiana o >12% i 200ml
(w porównaniu do kolejnych badań lub po leczeniu)
PEF - średnia dobowa zmienność o >10%
Podział Astmy - etiologia
Alergiczna
*IgE-zależna ( u dzieci ten typ dominuje >80%)
*IgE-niezależna (mogą być IgG)
[wczesnodziecięca <= 5 lat]
Podział Astmy - komórki w plwocinie
Eozynofilowa
Neutrofilowa
Ubogokomórkowa
Podział Astmy - podłoże molekularne
Związana z odp typu 2
Bez odp typu 2
Fenotypy astmy !!!
O Późnym początku
Z Utrwaloną obturacją oskrzeli
Współistniejąca z otyłością
Patogeneza
limf Th2 –> Il-4, 5, 13 —> (+)eozynofili, mastocytów, limf B (prod IgE)
Astma Alergiczna
alergeny + IgE –> (+) mastocyty –> histamina, LTC4, LTD4, LTE4, PGD2 –> obturacja oskrzeli
Dzieciństwo
Zwykle choroby atopowe/ alergie/ IgE
Plwocina : eozynofile
Dobra odp na GKS wziewne (zwykle)
Astma niealergiczna
zakażenie wirusowe /bakteryjne –> (+) procesy immunologiczne
Wiek dorosły
brak chorób atopowych, alergii, IgE
Plwocina : wzrost eozynofili / neutrofili / ubogokomórkowa
Gorsza odp na GKS wziewne (możliwy postępujący przebieg)
Inne kom w przewlekłej reakcji zapalnej
Kom nabł oskrzeli
Fibroblasty
Miofibroblasty
Miocyty
Czemu ograniczenie przepływu powietrza ?
skurcz mm gładkich
obrzęk śluzówki
powstanie czopów śluzowych
Kiedy obturacja utrwalona?
Gdy po uszkodzeniu nabł dojdzie do remodelingu
Czynniki ryzyka utrwalonej obturacji?
Wieloletnia astma
Papierosy i inne szkodliwe subst chem
Brak stosowania GKS wziewnych
Eozynofilia (krew/plwocina)
Niska wyjsciowa wartość FEV1
Wcześniactwo
Mała masa urodzeniowa
Duży przyrost masy ciała w wieku niemowlęcym
Przewlekła nadmierna produkcja wydzieliny
Podział prawny astmy - praca
zawodowa
zaostrzana przez czynniki zawodowe
Astma N-ERD (aspirynowa)
zaostrzana przez NLPZ
m<K
napad kilkanaście minut po NLPZ
(hamowanie COX1 –> wzrost LT cysteinylowych –> skurcz oskrzeli)
Początek zwykle 3. lub 4. dekada
Objawy kolejno:
*silny wodnisty katar
*przewlekła obturacja nosa
*Polipy nosa i zatok
*Astma i nadwrażliwość na ASA
Można wtedy stosować
Celekoksyb
Salicylamid
Paracetamol
Astma wysiłkowa
5-10 min od zakończenia wysiłku
ustępujący samoistnie do 30-45 min
Potwierdzenie:
*spadek FEV1 >= 10% w próbie wysiłkowej lub innej próbie prowokacyjnej
Leczenie:
SABA 15 min przed wysiłkiem
jeżeli dalej skurcz to
GKS wziewne +/- LABA
Leki przeciwLT
lub
Przeciwhistaminowe
Objawy
Napadowe o zmiennym nasileniu
Duszność
*gł wdechowa
Suchy kaszel (może być jedynym objawem -Z. Corrao)
Świszczący oddech - częściej u dzieci do 5 lat
(najczęstszy objaw w tej gr wiekowej)
Badanie przedmiotowe
obustronne, rozlane Świsty, furczenia
wydłużenie fazy wYdechu
gdy zaostrzenie
Zaciąganie p.mż
Praca dodatkowa mm oddech
Tachykardia
Tachypnoe
Gdy bardzo ciężkie zaostrzenie
*Obj osłuchowe mogą być NIEOBECNE
“cicha klata piersiowa”
Gdy astma alergiczna - obj
Dodatkowo
*alergiczny nieżyt nosa (najczęściej)
*alergiczne zap spojówek
*atopowe zap skóry
*kontaktowe alerg zap skóry
Diagnostyka - spirometria podstawowa
Wskaźnik Tiffaneau:
FEV1 / FVC - norma Dorośli >0,75-0,8, dzieci >0,9
[poniżej 5 centyla dla danej populacji - obturacja ok 0,7]
(lub FEV1/VC)
FEV1 - Natężona obj wydechowa pierwszosekudnowa
FVC - natężona pojemność życiowa
Diagnostyka - próba rozkurczowa
Ocena odwracalności obturacji
Spirometria przed i po inhalacji:
*SABA (salbutamol/ fenoterol) - badanie po 10-15 min
lub
*krótko działającego leku antycholinergicznego (bromek ipratropium) - badanie po 30 min
Istotna poprawa - wzrost FEV1 o >200ml i >12% wartości należnej
Odwracalność obturacji - normalizacja FEV1/FEV
Diagnostyka - próba prowokacyjna
Gdy obj sugerują astme a spirometria dobra
(wykrywa nadreaktywność oskrzeli)
*niska swoistość
[wykluczenie, ale nie potwierdzenie]
FEV1 przed i po Metacholinie lub Histaminie
Istotna zmiana - spadek o FEV1 >=20%
(gdy hiperwentylacja, hipertoniczny NaCl lub mannitol spadek FEV1 o >=15%)
Wysiłkowa
spadek FEV1 o >10% i >200ml
Diagnostyka - PEF
Szczytowy przepływ wydechowy
Monitorowanie przebiegu astmy ( może być wykonywany w domu)
W astmie dobowa zmienność PEF
RTG
norma w okresie bezobjawowym
Gazometria
hipo- O2
HIPO- CO2
Zasadowica oddechowa
lub
(Przy ciężkiej obturacji gdy zmęczenie mięśni)
hipo-O2
HIPER-CO2
Kwasica oddechowa
Rozpoznanie od 12 lat i u dorosłych
1.Zmienne obj ze strony ukł oddechowego
[więcej niż 1 objaw, zmienne w czasie i nasileniu]
*duszność
*kaszel
*świszczący oddech
*uczucie ściskania w klp
2.Potwierdzona obturacja oskrzeli
[spadek FEV1 i FEV1/FVC poniżej d.g.n.]
3.Nadmierna zmienność czynności płuc - potwierdzona za pomocą min 1 badania czynnościowego
*Dodatnia próba rozkurczowa
- średnia dobowa zmienność PEF >10%
*po 4 tyg leczenia przeciwzapalnego poprawa czynności płuc
^FEV1 >12% i >200ml
lub
PEF >20%
*Próba prowokacyjna
*Nadmierna zmienność FEV1 w kolejnych wizytach
(>12% i >200ml)
Pewne rozpoznanie gdy zmienne nasilenie objawów i obturacji oskrzeli
Rozpoznanie od 6 lat
- +
3.Nadmierna zmienność czynności płuc - potwierdzona za pomocą min 1 badania czynnościowego
*Dodatnia próba rozkurczowa - FEV1>12%
- średnia dobowa zmienność PEF >13%
*Nadmierna zmienność FEV1 w kolejnych wizytach >12% i/lub PEF > 15%
*Próba prowokacyjna-
^wziewnej zwykle się nie wykonuje
^wysiłkowa
spadek FEV1 o >12% lub PEF>15%
Astma rozpoznanie do 5 lat
Ciężko wykonać badania czynnościowe
wtedy
Charakterystyka objawów + obecność czynników ryzyka rozwoju astmy
a także
gdy po włączeniu leczenia kontrolującego (SABA lub GKSw przez 3 msc) doszło do poprawy
Pomocne :
Kryterium główne
*>=4x rok epizody obturacji oskrzeli, trwających >1 dobę ( w tym >=1 epizod potwierdzony przez lekarza)
+
1 Kryterium duże
*Astma u rodziców
*AZS
*Uczulenie na alergeny powietrzopochodne
lub
2 kryteria małe
*alergia pokarmowa
*eozynofilia >4%
*epizody świstów niezwiązane z infekcją GDO
