artikel: het puberende brein

Question 1

4 aspecten pubergedrag hersenontwikkeling

Answer 1

1. leren (cognitie)
2. emotie
3. sociaal functioneren
4. creativiteit

Question 2

wat verloopt er bij pubers in hersenen nog niet goed?

Answer 2

• het klopt niet dat bepaalde hersengebieden bij pubers nog niet volgroeid zijn.
• Het gaat om de communicatie tussen hersengebieden die grillig of niet optimaal verloopt

Question 3

welke periode is puberteit en welke periode adolescentie?

Answer 3

• puberteit (seksuele volwassenwording, ca. 10-14 jaar

- adolescentie (overgangsfase tussen kind en volwassene, ca. 10-22 jaar

Question 4

Welk belangrijk stofje maakt hypothalamus aan?

Answer 4

GnRH

- begin puberteit extra aanmaak ervan

Question 5

Wat doet GnRH

Answer 5

• komt langs hypofyse
• hypofyse produceert geslachtshormonen
• geslachtshormonen doen geslachtsorganen groeien

Question 6

Welke stadia doorlopen tieners volgens Westenberg?

Answer 6

1. ca. 8-11 jaar: impulsief, afhankelijk en volgzaam; goed corrigeerbaar,
   heeft leiding nodig.
2. ca. 10-12 jaar: zelfbeschermend: bewust van de eigen persoon, wil zichzelf redden, kiest vaak uit eigenbelang.
3. ca. 12-16 jaar: conformistisch, past zich aan de groep aan, sociaal wenselijk gedrag, verwacht wat terug uit relaties
4. ca. 16-25 jaar: zelfbewust: bewust van de eigen, unieke identiteit, hecht aan persoonlijke relaties, oprechtheid, is tolerant.

Question 7

2 gespecialiseerdgebiedjes in binnenkant cortex

Answer 7

basale ganglia = gedrag, leren en beloning

amygdala = emoties

Question 8

educational neuroschience

Answer 8

de bundeling van hersenonderzoek en onderwijskunde

Question 9

waar doet leren een beroep op?

Answer 9

• je concentreren op één ding
• informatie filteren
• informatie onthouden
• informatie toepassen
• je gedrag/inzicht aanpassen

Question 10

frontale cortex

Answer 10

• voorste 2/3 deel cortex
• ons denkvermogen huist hier
• subgebieden werken samen

Question 11

welke subgebieden van frontale cortex zijn er?

Answer 11

superior/ inferior: bovenste/onderste helft
anterior/posterior: voorste/achterste helft
dorsaal/ventraal: buitenste/binnenste schil
lateraal/mediaal: linker-rechter buitenkant /verticaal middenstuk

Question 12

Waar valt leren en plannen onder?

Answer 12

• controlefuncties

die vormen van gedrag waar je eerst informatie nodig hebt, die je vervolgens omzet in actie

Question 13

welk gebied frontale cortex belangrijk bij het leren?

Answer 13

• laterale frontale cortex

want de thuisbasis voor een aantal hoofd-controlefuncties

Question 14

laterale frontale cortex welke hoofd-controle functies huizen daar?

Answer 14

1. informatie tijdelijk vasthouden in het ‘werkgeheugen’
2. informatie manipuleren (probleemoplossen, integreren, toepassen)
3. op tijd kunnen stoppen (niet toegeven aan automatisch gedrag, gedrag corrigeren, reageren op feedback)
4. flexibiliteit: gedrag aanpassen op grond van nieuwe informatie

Question 15

wanneer kunnen kinderen het makkelijkst leren?

Answer 15

• tussen 4 en 12 jaar (basisschoolleeftijd)

Question 16

tot hoe lang ontwikkelt werkgeheugen zich?

Answer 16

Tot zeker 15, 16 jaar nog te verbeteren

Question 17

Waar ligt werkgeheugen?

Answer 17

Deze functie ligt in de ventrale (binnenste) laterale prefrontale cortex.

Question 18

2 Informatie manipuleren

Answer 18

• door de volgorde van een reeks te veranderen
• een reeks uit te breiden
• je huiswerktaken in een schema te zetten en dan ook nog rekening te houden met eten en sporten
  hangt samen met subgebieden in buitenste laterale prefrontale cortex (pas 16 jaar klaar)

Question 19

3 Inhibitie – op tijd stoppen

Answer 19

• remmen of stoppen van automatisch, primair gedrag
• discipline
• zit in het ventrale laterale prefrontale gedeelte, net onder het werkgeheugen
• tieners kunnen NIET multitasken

Question 20

4. Flexibiliteit

Answer 20

• de belangrijkste controlefunctie
• leer je in een wisselwerking van doen – gecorrigeerd worden – anders doen
• pas bij 15 jaar volleit flexibel
• in twee gebieden in de frontale cortex, pal middenvoor en iets daarachter

Question 21

waar zetelt rekenen?

Answer 21

samenwerking tussen:

• de frontale cortex (onthouden, manipuleren)
• de parietale cortex (bijv. ook ruimtelijk voorstellingsvermogen)

Question 22

2 soorten emoties:

Answer 22

• primaire (direct onwillekeurig)

- secundaire (aangeleerd)

Question 23

Primaire emotie

Answer 23

-een directe
-een onwillekeurige reactie op
je omgeving, bijv. angst als een auto pal langs je heen rijdt)
- oorsprong in amygdala

Question 24

secundaire emotie

Answer 24

• aangeleerd
• per persoon verschillend, bijv. je hebt een naar gevoel bij de kermis omdat je ex-vriendin daar vorig jaar met een ander stond te zoenen)
• samenspel van amygdala, basale ganglia en frontale cortex.

Question 25

aflezen emoties

Answer 25

- pas tegen het 18e jaar gaat het goed | - vrouwen beter dan mannen

Question 26

orbitofrontale cortex

Answer 26

- het onderste deel van de frontale cortex, ver achter de ogen - is het raakvlak tussen cognitie en emotie, tussen gecontroleerd en onwillekeurig gedrag, verbindingscentrum met: --de limbische hersenen (primaire reactie) --de sensomotorische cortex (prikkel voelen) -- de laterale frontale cortex (bewust handelen)

Question 27

somatische bestempelingstheorie

Answer 27

- Domasio - onderbuikgevoel uitleggen - De orbitofrontale cortex ‘bestempelt’ een situatie (achterna gezeten door een hond) als bedreigend, het maakt als het ware een lichamelijke momentopname (hartkloppingen, zweten) en legt die vast. Ons systeem kan in een latere situatie snel en alert reageren.

Question 28

Pubers en beslissingen

Answer 28

- vaak kortetermijnbeslissingen nemen, risico’s nemen en onbezonnen reageren omdat ze niet de lichaamswaarschuwingen ervaren - Langetermijnsgerichtheid treedt pas tussen het 20e en 25e jaar - tot het 16e jaar zijn zelfs helemaal geen zweet- of hartslagsignalen te meten! - Pubers kunnen gevaren wel beredeneren (roken en gezondheid), maar ze niet voelen. Gevaarlijke situaties (skaten op een brugleuning, hard op een scooter rijden zonder helm) worden niet overzien.

Question 29

nucleus accumbens

Answer 29

- zit in basale ganglia - gevoelig voor beloning (dopamine daar aangemaakt) - zelfs bij mogelijkheid van beloning al dopamine aangemaakt.

Question 30

Bij complexe emotionele beslissingen zijn er drie concurrenten:

Answer 30

1. de frontale cortex (rationele afwegingen), 2. de orbitofrontale cortex (Domasio) 3. de basale ganglia (de nucleus accumbens, het pleziercentrum) Omdat bij adolescenten de eerste nog niet uitontwikkeld is, wint de kortetermijnbevrediging het vaak.

Question 31

Piaget denken over morele dilemma’s verschillende fasen

Answer 31

1. Tot 10 jaar accepteren kinderen de regels die hun ouders opleggen als een gegeven 2. Tussen 10 en 12 leren kinderen rekening houden met de belangen van anderen. Vaak handelen ze volgens het give and take-principe: als jij wat voor mij doet, doe ik wat voor jou. 3. Tussen 12 en 14 jaar volgen kinderen niet meer hun ouders in hun regels en oordelen 4. Vanaf 14 jaar krijgen jongeren oog voor algemene en maatschappelijke belangen

Question 32

Heinz-dilemma

Answer 32

strijdige principes in een verhaaltje over een man met een doodzieke vrouw die wil inbreken bij de apotheker omdat hij het geneesmiddel niet kan betalen

Question 33

persoonlijke morele dilemma’s

Answer 33

je gaat een zieke vriendin bezoeken en niet naar een feestje

Question 34

onpersoonlijke morele dilemma’s

Answer 34

je doet niets in de collectebus voor | kinderen in de derde wereld

Question 35

insula

Answer 35

- wordt actief bij een oneerlijke behandeling - een voorste hersendeel met sterke verbindingen naar het autonome zenuwstelsel (hartslag, ademhaling, zweetreactie) - dezelfde reactie als bij een gevoel van angst of walging

Question 36

basale ganglia

Answer 36

- een eerlijke behandeling of winst stimuleert het beloningsgebied (insula actief bij een oneerlijke behandeling)

Question 37

perspectief nemen

Answer 37

- je verplaatsen in een ander | - vindt plaats in de mediale frontale cortex

Question 38

mediale frontale cortex

Answer 38

- verbindt het rationele en emotionele gebied | - middenligging hersenen