Analiza rzeźby – schemat i przykłady Flashcards

1
Q

SCHEMAT OPISU RZEŹBY

A
  1. Informacje ogólne
    autor, tytuł, czas powstania / kierunek
    wymiary (ogólnie): rzeźba mała / duża / postaci ludzkie naturalnych rozmiarów / monumentalna –
    nadnaturalne rozmiary
  2. Rodzaj i forma, stosunek do rzeczywistości
    forma: rzeźba pełna / płaskorzeźba (relief – wklęsły, wypukły, płaski) / rzeźba architektoniczna
    (dekoracyjna)
    typ rzeźby: portretowa (popiersie, posąg/statua)/ pomnikowa/ sakralna/ nagrobkowa /
    ogrodowa-parkowa
    stosunek do rzeczywistości: rzeźba przedstawiająca / abstrakcyjna (nieprzedstawiająca) /
    forma przestrzenna (często na granicy z instalacją)
  3. Materiał i technika wykonania
    materiał: kamień (marmur, piaskowiec, dioryt, granit) / metal (brąz, żeliwo, złoto, srebro) /
    drewno/ kość słoniowa / glina / gips / cement / tworzywa sztuczne
    technika: kuta / rzeźbiona / odlewana / (rzadziej: klejona / lepiona)
  4. Sposób uformowania/ obrobienia materiału
    faktura: gładka – delikatna / szorstka – chropowata / kontrast partii gładkich z chropowatymi /
    celowe pozostawienie przez artystę niektórych partii nieobrobionych (nieoszlifowanych)
    układ: stereometryczny (do oglądania ze wszystkich stron) / frontalny (tylko z przodu)
  5. Kompozycja
    otwarta (dużo prześwitów, bryła lekka, ażurowa) / zamknięta (zwarta, blokowata)
    jednopostaciowa / wielopostaciowa (wtedy również zwykle wieloosiowa)
    symetryczna/asymetryczna ; statyczna / dynamiczna ; rytmiczna / zderytmizowana
    układ: wertykalny/ horyzontalny / diagonalny / spiralny (figura serpentinata) / w trójkącie
    (figura piramidale)
    anatomia, proporcje i realizm przedstawienia: zachowane / niezachowane – deformacje (karykatura)
    poziom indywidualizacji postaci: duża szczegółowość (obserwacja rzeczywistości) / schematyzm
    (ujęcie sumaryczne)
  6. Temat (sposób jego ujęcia) i „funkcja” dzieła
    temat: występujące postaci (atrybuty, cechy charakterystyczne) i sposób ich przedstawienia
    źródło tematu: Biblia / mitologia / historia (postać historyczna) / literatura / motyw fantastyczny
    sposób ujęcia tematu: tradycyjny/ oryginalny (co zmienia się względem schematu)
    funkcja/cel: gloryfikacja, upamiętnienie, alegoria, personifikacja, dekoracja (funkcje mogą się łączyć)
  7. Ekspresja (opis wrażeń jakie dzieło wywiera na odbiorcy z naciskiem na elementy, które mają na to bezpośredni wpływ)
    emocje postaci i relacje/ napięcie między nimi (gestykulacja, mimika, kontakt fizyczny i wzrokowy)
    ogólny nastrój rzeźby (dramatyzm, patos, radość, spokój, melancholia, dostojeństwo etc.)
    zabiegi zastosowane przez artystę: idealizacja / hieratyzacja / realizm przedstawienia / deformacja
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

przykład analizy rzeźby - Posążek Gudei z Lagasz

A

Niewielkich rozmiarów rzeźba z czarnego diorytu pochodząca z terenów Mezopotamii, zaliczana do sztuki sumeryjskiej. Jest to cało-postaciowe reprezentacyjne przedstawienie władcy miasta-państwa Lagasz w pozie siedzącej (siedzi na tronie), z rękoma złączonymi na piersi. Bryła jest ciężka, sprawia wrażenie masywnej, mimo małych rozmiarów. Kompozycja zwarta, dośrodkowa – jest to tzw. styl bloku, w którym ramiona postaci ciasno przylegają do jej korpusu, stopy są złączone, brak jakichkolwiek prześwitów. Dodatkowo postać jest pozbawiona proporcji – przysadzista, z za dużą głową oraz wyeksponowanymi dłońmi i stopami. Układ kompozycyjny statyczny – poza pełna powagi – z tendencją do frontalności (skupienie na przodzie), mimo iż jest to rzeźba pełna stereometryczna. Twarz postaci potraktowana jest sumarycznie, bez podkreślania szczegółów, ale według wzoru przedstawiania Gudei – duże oczy, wąskie usta. Występują nieliczne dekoracje w formie prostych geometrycznych wzorów na koronie i szacie władcy oraz inskrypcja na przedniej stronie szaty i tylnej części tronu. Jest to sposób ujęcia typowy dla sztuki sumeryjskiej i przedstawienia tej postaci w rzeźbie.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

przykład analizy rzeźby - Jean-Baptiste Carpeaux „Taniec”

A

Powstały w 1869 roku „Taniec” autorstwa Jean-Baptiste’a Carpeaux to jedna z czterech kamiennych rzeźb dekorujących fasadę Opery Garniera w Paryżu. Jest to kompozycja wielopostaciowa i wieloosiowa, na którą składa się sześć figur – centralna męska, reprezentująca prawdopodobnie Bachusa z tamburynem, cztery kobiece – tancerki-bachantki (i pojawiająca się w głębi głowa piątej z nich) oraz postać Amora u stóp Bachusa. Tematem rzeźby jest alegoryczne przedstawienie tańca. Autor komponuje swoje dzieło w taki sposób, że przechodzi ono od półplastycznego reliefu do pełnoplastycznej rzeźby, usamodzielniając się tym samym od płaszczyzny ściany. Postaci są niemal naturalnych rozmiarów, przedstawione w sposób realistyczny, z zastosowaniem doskonałych proporcji na wzór rzeźb antycznych. Sposób opracowania materiału rzeźbiarskiego jest gładki, ciała figur perfekcyjnie wymodelowane. Wyraźna mimika na twarzach zdradza ich radość, rozbawienie, przyjemność czerpaną z tańca, co zostało ukazane za pomocą szerokich uśmiechów. Rzeźba jest bardzo dynamiczna za sprawą zróżnicowania kierunków i rytmu wprowadzonego przez sugerowany kolisty ruch postaci kobiecych wokół Bachusa. Carpeaux przywiązuje dużą wagę do detalu – podkreślenie szczegółów anatomicznych, misterne fryzury i oddane z pietyzmem girlandy kwiatów. Całość sprawia wrażenie lekkości, emanuje niewymuszoną swobodą, mimo bardzo rozbudowanej, pełnej rozmachu struktury kompozycji.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

przykład analizy rzeźby - Henry Moore „Matka i dziecko”

A

„Matka i dziecko” z 1983 roku to dzieło brytyjskiego rzeźbiarza Henry’ego Moore’a powstałe w technice odlewu z brązu. Jest to dużych rozmiarów rzeźba pełna o przeznaczeniu parkowym i abstrakcyjnej formie, w której sylwetki ludzkie są jedynie zasugerowane za pomocą obłych, opływowych kształtów (lepiej widoczne w postaci dziecka niż matki). Kompozycja otwarta, mimo sporych partii zabudowanych występują prześwity, które dodają jej lekkości i łączą dzieło z otaczającą go przestrzenia w sposób charakterystyczny dla nurtu organicznego w rzeźbie współczesnej. Faktura bardzo gładka, układ horyzontalny, raczej statyczny, ale zastosowanie linii falistej nadaje mu nieco dynamizmu, wprowadza płynność i sprawia wrażenie delikatnego ruchu. Postaci potraktowane bardzo syntetycznie, zatracające ludzki kształt lub sprowadzone do ogólnego zarysu sylwetki. Twarze całkowicie pozbawione detali poza oczami w formie kropek. Mimo iż jest to przedstawienie abstrakcyjne, odbiegające od tradycyjnego ujęcia tematu matki i dziecka artyście udaje się oddać bliskość między postaciami, opiekuńczość matki względem dziecka, spokój. Rzeźba ukazuje ciepło i miłość rodzicielską, jej nastrój jest pogodny, tchnący pozytywnymi emocjami. Moore doskonale godzi nowoczesną formę dzieła z tradycyjnym tematem.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Elementy analizy dzieła sztuki – rzeźba

A

ogólne informacje na temat dzieła
funkcja rzeźby oraz jej przeznaczenie
materiał i technika wykonania
kompozycja bryły
środki wyrazu i ekspresja

Pierwsze trzy podpunkty odnoszą się do opisu rzeźby, dwa pozostałe do analizy formalnej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

przykład analizy rzeźby - Złota Madonna z Essen

A

Informacje na temat dzieła

Kto jest jego autorem?

autor nieznany

Czy dzieło jest charakterystyczne dla twórczości tego artysty? Może pochodzi z konkretnego okresu jego twórczości itp.? -> wniosek!

W przypadku naszej Madonny mamy uproszczoną sprawę, pomijamy więc ten punkt.

Jaki jest tytuł dzieła?

Złota Madonna z Essen/Madonna z Essen

Kiedy dzieło powstało? Epoka? Okres w sztuce? Czy jest charakterystyczne dla okresu i miejsca, w którym powstało? -> wniosek!

średniowiecze, sztuka preromańska, sztuka ottońska, X w., ok. 980 r. Jest charakterystyczne dla danego okresu i miejsca – przedstawienia Madonn z Dzieciątkiem w sztuce ottońskiej były bardzo popularne.

Co jest tematem dzieła? Wyjaśnij krótko temat.

Jest nim przedstawienie Madonny z Dzieciątkiem podkreślające radość macierzyństwa Maryi. Matka Boża została ukazana tutaj jako Nowa Ewa przynosząca zbawienie. Dzieciątko Jezus natomiast podnosi prawą rękę w geście błogosławieństwa, a w lewej trzyma księgę.

wskazówka – skąd nawiązanie do Ewy? Otóż Madonna w prawej dłoni trzyma jabłko, czyli symbol grzechu pierworodnego

Jaki jest materiał/technika wykonania?

drewno obłożone złotą okładziną, inkrustacja kamieniami szlachetnymi: oczy, dekoracje na jabłku, Biblii oraz na nimbie wokół głowy Chrystusa

Jaka była/jest funkcja rzeźby?

funkcja sakralna, rzeźba przeznaczona do kultu religijnego

Cechy formalne

rzeźba pełna/wolnostojąca czy przyścienna/architektoniczna?

rzeźba pełnoplastyczna, wolnostojąca

ile postaci występuje w przedstawieniu?

rzeźba jest dwupostaciowa

wskazówka – ten punkt stosujemy oczywiście tylko w przypadku rzeźb figuralnych, w każdym innym, pomijamy

kompozycja bryły jest otwarta/rozczłonkowana/z ażurami czy zamknięta/zwarta?

bryła jest zwarta – występuje mało prześwitów, wszystkie elementy przylegają do korpusu

kompozycja symetryczna/asymetryczna?

asymetryczna – zwróć uwagę na ugięcie głowy Marii w stronę Chrystusa, można też śmiało powiedzieć, że ta część rzeźby, po której znajduje się korpus Dzieciątka jest znacznie cięższa wizualnie

jakie kierunki występują? Jakie dominują?

głównie kierunki wertykalne (pionowe) – wyznacza nam je silny pion osi postaci Madonny, pojawiają się też nieliczne diagonale (skosy)

kompozycja statyczna czy dynamiczna? A może zdynamizowana?

statyczna lub zdynamizowana – poprzez silny skos ciała Chrystusa oraz ugięcie głowy i nóg Madonny (uwaga: jeśli wybierzesz opcję „zdynamizowana” musisz ją uzasadnić!)

wskazówka – pkt 6 wynika z pkt 5! Dlatego zawsze najpierw określamy występujące kierunki, a dopiero potem dynamizm kompozycji

jaki jest stosunek rzeźbiarza do świata przedstawionego? Przedstawienie abstrakcyjne? Mimetyzm? Idealizacja? Deformacja? Synteza form (uproszczenie)?…

mimetyzm (naśladowanie rzeczywistości), lekka deformacja poprzez wydłużenie postaci i schematyzm – brak detali anatomicznych, uproszczenie proporcji i formy, np. wyraz twarzy postaci

mimika i gestykulacja postaci. Interakcje między postaciami?

mimika i gestykulacja są subtelne i powściągliwe, artysta chciał pokazać interakcje między matką a dzieckiem – oboje patrzą na siebie. Dzieło tchnie spokojem.

poprawność anatomiczna?

zaburzona, proporcje ciała są wydłużone

faktura – jednolita czy zróżnicowana?

zróżnicowana (gładką fakturę mają części ciała, a inną płaszcz Madonny – artysta zaznaczył spływy materiału), inną fakturę mają też kamienie, którymi inkrustowane są oczy postaci

Wniosek – tutaj jeszcze raz wszystko podsumowujemy

Jaka scena została przedstawiona? Temat? Motyw?

jeszcze raz określamy, że jest to przedstawienie Madonny z Dzieciątkiem

Z jakiego okresu sztuki pochodzi dzieło?

średniowiecze, sztuka preromańska, ottońska, X w., ok. 980 r.

Czy jest charakterystyczne dla tego okresu albo twórczości artysty?

tak, jest charakterystyczne dla tego okręgu geograficznego i czasu występowania

Co na to wskazuje? Jakie dwa środki artystyczne/cechy dzieła? (konkret!)

są to np. schematyzm, uproszczenie i wydłużenie proporcji postaci oraz bogata inkrustacja

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly