8: de tijd van burgers en stoommachines

Question 1

industriele revolutie

Answer 1

ingrijpende verandering in productiemethoden, waarbij handarbeid wordt vervangen door machines

Question 2

industriele samenleving

Answer 2

maatschappij waarin meer dan de helft van de bevolking in steden woont en waarin industrie en diesnten de belangrijkste bestaansmiddelen zijn

Question 3

industriesector

Answer 3

deel van de economie dat bestaat uit industrie en mijnbouw

Question 4

mechanisatie

Answer 4

vervanging van handarbeid door machines

Question 5

middenklasse

Answer 5

brede sociale groep tussen de klassen van arbeiders en kapitalisten

Question 6

moderne tijd

Answer 6

vijfde periode (1800-heden)

Question 7

tijd van burgers en stoommachines

Answer 7

achtste tijdvak (1800-1900)

Question 8

tweede industriele revolutie

Answer 8

fase in het industrialisatieproces waarin staal, chemie en elektrotechniek belangrijk werden (vanaf 1890)

Question 9

conservatisme

Answer 9

politiek-maatschappelijke stroming die streeft naar behoud van bestaande toestanden

Question 10

economisch liberalisme

Answer 10

stroming binnen het liberalisme die streeft naar een vrije markt

Question 11

kanselier

Answer 11

duitse regeringsleider, minister-president

Question 12

liberalisme

Answer 12

politiek-maatschappelijk stroming die streeft naar vrijheid

Question 13

markteconomie

Answer 13

economie waarin de productiie wordt bepaald door vraag en aanbod op de vrije markt

Question 14

mogendheid

Answer 14

staat

Question 15

natiestaat

Answer 15

staat van één volk

Question 16

nationalisme

Answer 16

• voorliefde voor het eigen volk
• streven naar de vorming van een natiestaat

Question 17

parlementaire democratie

Answer 17

politiek systeem waarbij de regering verantwoording schuldig is aan een met algemeen kiesrecht gekozen parlement

Question 18

politiek-maatschappelijke stroming

Answer 18

beweging die wil deelnemen aan het bestuur met bepaalde opvattingen over de inrichting van de staat en de maatschappij

Question 19

reformisme

Answer 19

stroming binnen het socialisme die via geleidelijke hervormingen verbeteringen voor de arbeiders wil bereiken

Question 20

sociaaldemocratie

Answer 20

stroming binnen het socialisme die de parlementaire democratie aanvaardt

Question 21

socialisme

Answer 21

politiek-maatschappelijke stroming die streeft naar gelijkheid

Question 22

actief kiesrecht

Answer 22

recht om te stemmen

Question 23

algemeen kiesrecht

Answer 23

kiesrecht voor alle mannen en vrouwen

Question 24

budgetrecht

Answer 24

recht van het parlement om uitgaven van de regering goed of af te keuren

Question 25

censuskiesrecht

Answer 25

kiesrecht dat afhangt van de te betalen belastingen

Question 26

democratisering

Answer 26

uitbreiding van de democratie

Question 27

districtenstelsel

Answer 27

kiesstelsel waarbij het land is verdeeld in districten die eigen kandidaten voor het parlement kiezen

Question 28

parlementair stelsel

Answer 28

politiek systeem waarin de volksvertegenwoordiging de hoogste macht heeft

Question 29

passief kiesrecht

Answer 29

recht om gekozen te worden

Question 30

premier

Answer 30

minister-president, regeringsleider

Question 31

antithese

Answer 31

tegenstelling

Question 32

bijzonder onderwijs

Answer 32

scholen die niet gestichte zijn door de overheid

Question 33

confessionalisme

Answer 33

politiek-maatschappelijke stroming en emancipatiebeweging die uitgaat van een geloof

Question 34

discriminatie

Answer 34

onderscheid maken tussen mensen met de bedoeling iemand of een groep achter te stellen

Question 35

emancipatie

Answer 35

toekenning van gelijke rechten en kansen

Question 36

feminisme

Answer 36

emancipatiebeweging die streeft naar gelijke behandeling van vrouwen ten opzichte van mannen

Question 37

openbaar onderwijs

Answer 37

scholen die zijn gesticht door de overheid

Question 38

schoolstrijd

Answer 38

strijd over het betalen van het bijzonder onderwijs door de overheid (tot 1917)

Question 39

economische crisis

Answer 39

lange tijd van economische achteruitgang en werkloosheid

Question 40

sociale kwestie

Answer 40

het probleem van de slechte leef- en werkomstandigheden van de arbeiders

Question 41

vakbond

Answer 41

vereniging van werknemers uit hetzelfde vak

Question 42

sociale wet

Answer 42

wet die zwakkeren in de samenleving beschermt

Question 43

verzorgingsstaat

Answer 43

staat waarin de overheid zich inzet voor welvaart en welzijn van zijn burgers

Question 44

bezetten

Answer 44

als een leger een gebied verovert en de bevolking in bedwang houdt

Question 45

genocide

Answer 45

volkenmoord; volgens een plan vermoorden van een bevolkingsgroep

Question 46

guerillaoorlog

Answer 46

oorlog met strijdgroepen die zich onder de bevolking verschuilen en kleine aanvallen uitvoeren

Question 47

invloedssfeer

Answer 47

gebied waar een staat van buiten veel invloed heeft

Question 48

moderne imperialisme

Answer 48

europese expansie in azië en afrika tussen 1870 en 1914 waardoor grote koloniale rijken ontstonden

Question 49

protectoraat

Answer 49

staat waarover een andere staat heerst onder de schijn van bescherming

Question 50

racisme

Answer 50

idee dat er mensenrassen zijn waarvan het ene beter is dan het andere

Question 51

transportrevolutie

Answer 51

ingrijpende verbetering van het vervoer