5.2 embryologie bewegingsapparaat

Question 1

wat ontstaat er uit de somieten

Answer 1

botten, skeletspieren, onderhuids weefsel (dermis)

Question 2

hoe gaat de vorming en differentiatie van de somieten?

Answer 2

ze ontstaat uit het parixiaal mesoderm

ze zijn van craniaal naar causaal aangelegd

differentieren in sclerotoom, myotoom en dermatoom

het is het segmentele bouwplan van de romp

Question 3

waar wordt het mesoderm gevormd?

Answer 3

in de primitiefstreek (gastulatie)

in verschillende delen van de primitiefstreek ontstaan verschillende soorten mesoderm

Question 4

wanneer worden de somieten gevormd?

Answer 4

in de vierde week van craniaal naar caudaal

Voorste somiet is S1, deze ligt dus craniaal (bij hoofd)

Question 5

wat gebeurd er in week 3/4 met het mesoderm?

Answer 5

het wordt gevormd en gedifferentieerd naar ‘presomitisch’ paraxiale mesoderm

dag 21 vormen zich somieten uit het paraxiale mesoderm

Question 6

wat gebeurd er in week 4 met de somieten?

Answer 6

er komen er steeds meer en ze gaan zich specialiseren

ze splitsen zich in: sclerotoom, dermatoom, myotoom

Question 7

wat ontstaat er uit het sclerotoom?

Answer 7

axiaal skelet (wervels, ribben, sternum)

Question 8

wat ontstaat er uit het myotoom?

Answer 8

de skeletspieren

Question 9

wat ontstaat er uit het dermatoom?

Answer 9

dermis

Question 10

hoe gaat de differentiatie van de somieten/ hoe wordt het gestuurd?

Answer 10

het wordt gestuurd door signaalmoleculen uit omliggende structuren (notochord, neurale buis, ectoderm, lateraal mesoderm)

Question 11

hoeveel wervels hebben we per ‘gebied’?

Answer 11

7 cervicale
12 thoracale
5 lumbale
5 sacrake

Question 12

hoe ontstaat het wervelkolom?

Answer 12

uit sclerotomen van 2 somietparen waarbij de zenuwen naar dermomyotomen (dermatoom en myotoom) tussen de wervels komen te liggen

Question 13

hoe ontwikkelen myotomen zich?

Answer 13

dorsale en ventrale myotomen ontwikkelen zich tot verschillende spiergroepen

Question 14

somieten worden aangestuurd om te segmenteren en de wervelkolom te vormen. hoe?

Answer 14

door het clock en wavefront model

Question 15

welke 2 gradiënten heeft het Clock en wavefront model?

Answer 15

1: gradienten van vitamine A zuur en FGF
2: oscillerende genen/ klokgenen

Question 16

wat is het determination front?

Answer 16

Determination front is de plek waar de signaalmoleculen van caudaal en craniaal elkaar raken.

signaalmoleculen: ratinoic acid, FGF, Wnt

Question 17

wat gebeurd er als de clock genen/ oscillerende genen actief zijn?

Answer 17

Als de clock genen/ oscillerende actief zijn zal in het determination front een segment beginnen en zal eindigen als de klokgenen hun synthese hebben geblokkkeerd en inactief zijn

Question 18

wat is een signaal molecuul voor NIET somieten?

Answer 18

FGF en Wnt (caudaal)

Question 19

wat is een signaalmolecuul voor WEL somieten?

Answer 19

retinoic acid (craniaal)

Question 20

de wel en niet signalen (retinoic acid, FGF en Wnt) zijn niet genoeg. er is nog een signaal nodig dat aan en uit gaat. wat kan de segmentatie ‘uitzetten’?

Answer 20

de klok eiwitten/ oscillerende
Eiwit remt de productie van mRNA. Dat eiwit wordt op een gegeven moment afgebroken en mRNA kan weer gemaakt worden. als je stabiel eiwit hebt duurt het proces langer, instabiel juist korter. Als clock genen aanstaan krijg je een somiet, als ze uit staan is het juist einde somiet.

Question 21

welke 2 factoren zijn dus nodig voor de somitogenese?

Answer 21

1: determination front gevormd door voldoende retinoic acid en afwezigheid van remmers FGF en Wnt
2: klok genen

Question 22

wat doen de delta notch cel-cel interactie eiwitten?

Answer 22

due coördineren de oscillerende expressie van genen

zorgen voor communicatie tussen cellen, zorgen ervoor dat eiwitproductie op elkaar afstemmen –> sinchronisatie

Question 23

hoe kan de snelheid van de segmentatieklok de somieten beïnvloeden?

Answer 23

snelle klok: veel maar kleine somieten

Question 24

waar kunnen verstoringen in segmentatie genen toe leiden?

Answer 24

scoliose (scheve wervelkolom)

Question 25

hoe kan de werking van de menselijke segmentatie klok onderzocht worden?

Answer 25

met humane presomtische mesoderm (PMS) cellen in kweek

Question 26

wat zijn hox genen?

Answer 26

het zijn transcriptie factoren die een belangrijke rol spelen in het bepalen van de cranio-caudale positionele identiteit van cellen

Ze zijn genummerd A t/m D en vanaf 1 aan de craniale zijde. Door hox genen weten somieten al in een presomitisch stadium welke differentiatie ze zullen doorlopen om een een bepaald type wervel te worden. Als er meer caudale delen van het lichaam worden gemaakt gaan er meer hoge hox genen aan. In de thorax betekent dit aanleg van de ribben

Question 27

welke genen komen het meest tot expressie?

Answer 27

de genen die aan de meest 3’ kant liggen komen het meest craniaal tot expressie

Question 28

hoeveel hox gen clusters hebben tetrapoden?

Answer 28

4: A, B, C, D

Question 29

in welke richting worden de hox- gen clusters uitgepakt ?

Answer 29

3’-5’

Question 30

wanneer krijgen somieten hun hox code?

Answer 30

Somieten krijgen hun hox code bij hun geboorte: ze vertalen tijdstip van geboorte in segmentele identiteit
Vroege somieten hebben lage hox genen

Question 31

wat is het gevolg van mutaties in de hox genen?

Answer 31

veranderingen in de wervelkolom

Question 32

romp en hals zijn opgebouwd uit segmenten. waaruit bestaat ieder segment?

Answer 32

wervel, spieren, motorische en sensibele zenuwen