5 De wenteltrap des levens Flashcards
welke binding tussen desoxyribonucleotiden in DNA?
covalente bindingen
welke binding tussen T, C en respectievelijk A, G?
waterstofbruggen
wat zijn A:T en C:G van elkaar?
complementaire basen
is de A:T- of C:G-binding sterker?
C:G
waarom is de C:G-binding sterker?
- C:G: 3 waterstofbindingen
- A:T: 2 waterstofbindingen
wat zit aan de 5’-kant van een DNA-streng?
fosfaatgroep
wat zit aan de 3’-kant van een DNA-streng?
OH-groep
waarom lopen DNA-strengen meestal anti-parallel?
de waterstofbindingen tussen de basenparen kunnen zo op de meest energetisch gunstige manier worden gevormd
met welke binding zijn de basen aan de suikerring verbonden?
glycosidebinding
wat zijn somatische cellen?
alle cellen die niet tot de geslachtscellen behoren
hoe veel mogelijke combinaties van basenparen heeft een gen met 3000 nucleotiden?
4^3000 = oneindig
waarom is DNA gebonden aan eiwitten?
de eiwitten leiden het vouwen van het DNA in goede banen, zodat het veilig in de kern kan zitten
hoe heet DNA en de DNA-bindende eiwitten samen?
chromatine
hoe heten 8 histonen samen?
een octomeer
wat zijn nucleosomen?
een octomeer waar een stukje dubbelstrengs DNA omheen gewikkeld is (een ‘kraal’ van een chromatineketen)
hoe verder het DNA is opgevouwen, hoe … het is
gecondenseerder
hoe veel chromosomen bevat iedere somatische cel?
46 chromosomen
hoe veel strengen DNA komt van de moeder en hoe veel van de vader?
- 23 mama
- 23 papa
welke 2 typen chromatine zijn er?
- euchromatine
- heterochromatine
wat voor DNA bevat heterochromatine?
- condens
- genarme gebieden
- veel A en T basen
wat voor DNA bevat euchromatine?
- minder gecondenseerd
- genrijk
- veel G en C basen
hoe is het verschil tussen heterochromatines en euchromatines microscopisch te zien?
- euchromatine -> lichte banden
- heterochromatine -> donkere banden
wat voor gevolg heeft het minder strak ingepakte DNA van de euchromatines?
makkelijker bereikbaar voor eiwitten betrokken bij omzetting DNA -> RNA (genafschrijving/transcriptie)
waar spreken we van als er transcriptie van DNA plaatsvindt op een chromatine?
actief chromatine
noem 2 biochemische verschillen tussen euchromatine (actief) en heterochromatine (voornamelijk inactief?
- euchromatine gevonden aan high mobility group (HMG)-eiwitten
- histonen vaker geacetyleerd
wat doen histondeacetylasen (HDAC) en wat is het gevolg?
verwijderen acetylgroep -> DNA strakker om nucleosoom (is dus meer gecondenseed: heterochromatine)
-> DNA minder bereikbaar voor transcriptie
uit welke 3 onderdelen is een chromosoom opgebouwd?
- korte arm: p (van petit)
- lange arm: q
- ertussen: vernauwing: centromeer
bevat een centromeer genetische informatie?
nee en is supergecondenseerd
wat doet de centromeer tijdens celdeling?
correct doorgeven chromsomenw
wat bevindt zich aan de uiteinden van chromsomen?
telomeren
waar zijn telomeren voor?
zorgen voor stabiliteit van DNA gedurende veel celgeneraties
leg deze locatie van een gen uit: 8p11.2
- chromosoom 8
- korte arm
- band 11 (wordt geteld vanaf centromeer)
wat zorgt ervoor dat het DNA niet opnieuw een helix vormt na het splitsen van de strengen?
single strand binding proteins
hoe heten enzymen die de waterstofbruggen tussen twee DNA-strengen ontbinden?
helicasen
het syndroom van Werner is een …ziekte ofwel een …syndroom
-verouderings
-progeria
wat ontbreekt er bij het syndroom van Werner en wat voor gevolg heeft dit?
- een menselijke helicase
-DNA-replicatie gaat niet goed
wat is ssDNA en ssRNA?
single strand
wat is dsDNA en dsRNA?
dubbelstrengs
waarop kan een complementaire nucleotidebase worden ingebouwd?
vrije 3’- OH-groep
waar komt de energie vandaan voor het inbouwen van een nieuwe nucleotidegroep aan het DNA?
hydrolyse van de desoxynucleotidetrifosfaat tot desoxynucleotidemonofosfaat
hoe heet de Y-vork die ontstaat waar het dubbelstrengs DNA uit elkaar is getrokken tot twee enkele strengen?
de replicatievork
welk enzym verdubbelt daadwerkelijk het DNA?
DNA-polymerase
hoe heet de streng waar continue aanbouw van nucleotiden kan aanbinden?
leading strand
hoe heet de streng die voor aanbouw Okazaki-fragmenten nodig heeft?
lagging strand (volgende streng)
hoe kan DNA-polymerase binden aan de lagging strand?
DNA-primase
- koppelt op het opengeritste DNA in de replicatievork 7-14 ribonucleotidetrifosfaten aan elkaar -> RNA-primer met 3’OH einde
- wordt verlengd met 10-20 desoxyribonucleotiden (DNA pol alpha-enzymcomplex)
- enzym wordt vervangen door DNA-polymerase epsilon op leidende streng, polymerase delta op volgende streng
wat wordt er bedoeld met DNA is semi-conservatief?
beide dochtercellen krijgen 1 streng v/d moeder
wat is een okazakifragment?
- de replicatievork schuift op
- steeds nieuwe RNA/DNA primer nodig
- patroon RNA-primers met daaraan DNA 100-200 basenparen
wat knipt de RNA-primer/flapje tussen het enkel- en dubbelstrengs DNA?
flap endonuclease = FEP-1
nuclease-enzymen
wat dicht het gat tussen twee deoxyribonucleotiden van het begin en einde van twee okazakifragmenten?
DNA-ligase enzym
waar haalt DNA-ligase zijn energie vandaan?
hydrolyse ATP, de nucleotiden hebben geen trifosfaatketen meer
wat is PCNA?
proliferating cell nuclear antigen
een PCNA bestaat uit … identieke subunits die zich als een … vouwen
- drie
- ring
noem 4 functies van PCNA
- bindt aan eind RNA/DNA-primer -> DNA-pol alpha wordt vervangen door DNA-pol delta/epsilon
- zorgt dat pol alpha niet meer kan binden
- aantrekken DNA-ligase -> verbindt 2 okazaki-fragmenten
- voorkomt dat DNA-polymerase van de leidende streng af valt door als een ring over het DNA te glijden
waarom valt DNA-polymerase makkelijk van het DNA af?
omdat het na het afmaken van een okazaki-fragment zich gemakkelijk moet kunnen losmaken om aan een andere te beginnen
wat doet topo-isomerase 1 en waar zorgt dit voor?
- opent 1 vd 2 DNA-ketens
- maakt het aan de andere kant weer dicht
- 1 draaiing minder
- zie plaatje blz 57
wat doet topo-isomerase 2?
- als er supercoiling is
- knipt beide strengen
- maakt ze aan de andere kant weer dicht
hoe wordt ervoor gezorgd dat DNA-replicatie niet 800 uur duurt?
- meerdere plekken tegelijk replicatie
- strartplekken zijn ORC-enzymcomplexen (origin of replication)
- trekken DNA-helicasen aan
waar zitten ORC-enzymcomplexen vooral?
G-C-rijke gebieden
hoe wordt gezorgd dat DNA-replicatie van de leidende en volgende streng in dezelfde richting gebeurt?
volgende streng is 180 graden gebogen tov leidende streng.
hoe heet het complex van DNA-polymerase epsilon, PCNA, DNA-helicase en DNA-primase?
replicatievork
