5 Flashcards
Τι είναι το Parkinson;
Προοδευτική νευροεκφυλιστική νόσος που επηρεάζει το κεντρικό νευρικό σύστημα με προβλήματα στην κίνηση και τον λόγο. Ηλικίες συνήθως 55-60 χρονών
Επιδημιολογικά στοιχεία του Parkinson
1-2% άνω των 60 ετών εμφανίζει παρκινσον, 1/1000
2η συχνότερη νευροεκφυλιστική νόσος μετά το Αλτσχάιμερ,
τείνει να αυξηθεί τα επόμενα χρόνια λόγω του τρόπου ζωής και αυξάνεται ήδη σταθερά τις τελευταίες 6-8 δεκαετίες,
αυξάνεται η συχνότητα με την αύξηση της ηλικίας, κυρίως μετά τα 50 έτη,
αδιευκρίνιστα αίτια.
Αναλογία περίπου 2 άντρες προς 1 γυναίκα ανεξάρτητα περιοχής ή φυλής
1.5 φορά περισσότερο κίνδυνο από τις γυναίκες
5-10% γενετική προδιάθεση
Ποια είναι τα κινητικά συμπτώματα του πάρκινσον;
Τρόμος: είναι αρχικό σύμπτωμα της πάθησης και εμφανές (παρόλα αυτά δεν υπάρχει πάντα και δεν είναι απαραίτητο για την διάγνωση) είναι περίπου ρυθμική, ακούσια και ημιτονοειδής κίνηση του σώματος,
Βραδυκινησία: Οφείλεται στα βασικά γάγγλια να ενισχύσουν της εντολές του φλοιού, μέσω των οποίων ετοιμάζονται και εκτελούνται οι κινητικές εντολές. Τα άτομα αυτά αργούν να προετοιμάσουν τις κινήσεις (Αυξημένος χρόνος αντίδρασης)
Δυσκαμψία ακαμψία: Υπερδραστηριοποίηση των αντανακλαστικών οδών στον φλοιό. Τα τρία αυτά είναι τα σημαντικότερα συμπτώματα.
Μυϊκές βραχύνσεις είναι συνήθεις στους ασθενείς με νόσο του Πάρκινσον, επιβαρύνοντας τη δυσκαμψία στις αρθρώσεις και αυξάνοντας την βραδυκινησία στις περισσότερες κινήσεις
Διαταραχή βάδισης και στάσης: Δυσκολία στην έναρξη και στην συνέχιση ρυθμικών κινήσεων όπως βάδιση, γραφή, ομιλία
Διαταραχή στον λόγο και στην κατάπωση. Μικρογραφία
Οι αισθητικές πληροφορίες είναι απαραίτητες για τον σχεδιασμό και παραγωγή της κίνησης στους παρκινσονικούς ασθενείς.(οπτική κυρίως). Χωρίς αυτές δυσκολεύονται. Biofeedback βοήθησε στον προγραμματισμό της κίνησης στον φλοιό
Ποια η παθοανατομική/παθοφυσιολογία του Πάρκινσον;
Απώλεια νευρώνων στην μέλαινα ουσία οδηγεί στην μειωμένη παροχή ντοπαμίνης και η μειωμένη μεταβιβασή της και τελικά κινητική δυσλειτουργία.
Η μη φυσιολογική νευρική ενεργοποίηση οδηγεί σε αλλαγές στις συνδέσεις φλοιού - βασικών γαγγλίων.
Εξάντληση της ντοπαμίνης στο ραβδωτό σώμα μειώνει τη δραστηριότητα του πυρήνα του θαλάμου που προεξέχει από τον μετωπιαίο λοβό με αποτέλεσμα την απονεύρωση του φλοιού.–> οδηγεί στα κινητικά ελλείματα.
Ποια είναι τα μη κινητικά συμπτώματα του πάρκινσον;
Πτώση της όρασης, όσφρησης, νοητικής λειτουργίας, διαταραχή ύπνου, κατάθλιψη, δυσκοιλιότητα και άλλες διαταραχές του ΑΝΣ
Ποιες είναι οι εκφυλιστικές αλλοιώσεις της νόσου;
Βλάβες στο φλοίο-ράβδο-σωματικό-θαλαμικό κύκλωμα προκαλούν κινητικές δυσλειτουργίες όπως ο παρκινσονισμός, χορεία, δυστονία.
Οι συνδέσεις των βασικών γαγγλίων με τον φλοιό και την ΣΣ έχουν επίσης συσχέτιση με κινητικές δυσλειτουργίες
Που οφείλεται η μυϊκή δυσκαμψία;
Δεν γνωρίζουμε ακόμη τα αίτια της μυϊκής δυσκαμψίας. Αυξημένος μυϊκός τόνος εμφανίζεται λόγω της κατάστασης που δεν μπορούν να μείνουν σε ηρεμία και αυξημένα μυοτατικά αντανακλαστικά.
Γιατί εμφανίζεται το Πάρκινσον;
Δεν γνωρίζουμε.
Αυτοσωμικές και υπολοιπόμενες μορφές της νόσου είναι γνωστές στο 5% του πληθυσμού που εμφανίζει την νόσο σε νεαρή ηλικία.
Το 95% είναι άγνωστη αιτιολογία. Πολυπαραγοντική επίδραση μάλλον όπως: Θετικό οικογενειακό ιστορικό, ΚΕΚ, ανδρικό φύλο, έκθεση σε παρασιτοκτόνα, μολυσμένο νερό.
Πως Διαχειριζόμαστε το Parkinson;
Θεραπεία δεν υπάρχει και εξελίσσεται προοδευτικά
Επηρεάζονται πολλά συστήματα (+κινητικά/ ψυχικά προβλήματα)
Διεπιστημονική προσέγγιση αποδίδει καλύτερα (γιατροί νοσοκόμες, φυσικοθεραπευτές, κοινωνικοί λειτουργοί, φαρμακοποιοί
Πρόγνωση της νόσου πάρκινσον;
Άτομα με αστάθεια, δυσκολία στη βάδιση, μεγαλύτερη ηλικία κατά την έναρξη, άνοια και αδυναμία ανταπόκρισης στα ντοπαμινεργικά φάρμακα τείνουν να έχουν πρόωρη εισαγωγή σε γηροκομεία και μειωμένη επιβίωση.
* Άτομα με μόνο τρόμο στην αρχική παρουσίαση τείνουν να έχουν παρατεταμένη καλοήθη πορεία.
* Άτομα που έχουν διαγνωστεί με τη νόσο σε μεγαλύτερη ηλικία σε συνδυασμό με υποκινησία / ακαμψία τείνουν έχουν πολύ ταχύτερη πρόοδο της νόσου.
* Η διαταραχή οδηγεί σε αναπηρία των περισσότερων ασθενών εντός δέκα ετών. έχει ποσοστό θνησιμότητας τρεις φορές από τον κανονικό πληθυσμό.
Ποιος είναι ο κύριος στόχος της φυσικοθεραπείας στο πάρκινσον;
Η βελτίωση της κίνησης και της ασφάλειας υπό το φως της
προοδευτικής παθολογίας και των περιορισμών
αναπηρίας και συμμετοχής που μπορεί να προκαλέσει. Τουλάχιστον 1 φορά τον χρόνο παρακολούθηση από Ειδικό Φ/θ
Αξιολόγηση φ/θ στο πάρκινσον
Εξετάζουμε τους τρόπους με τους οποίους η πάθηση επηρεάζει το άτομο με νόσο του Πάρκινσον και ενημερώνει τους φροντιστές και συγγενείς, ειδικά όταν κάποιος έχει πρόσφατα διαγνωστεί ή έχει διαγνωστεί πριν από κάποιο χρονικό διάστημα
Ποιες κλίμακες αξιολόγησης χρησιμοποιούνται στο Πάρκινσον;
Mini Balance Evaluation System Test (Mini BESTest): Κλίμακα αξιολόγησης της ισορροπίας με καλά αποτελέσματα στους Παρκινσονικούς ασθενείς.
Έχει λιγότερες από τις μισές ενότητες από την αρχική
κλίμακα BESTest και χρειάζεται μόνο 15 λεπτά για να ολοκληρωθεί η αξιολόγηση. Είναι αξιόπιστη και έχει μία ελαφρώς μεγαλύτερη ικανότητα διάκρισης στις πτώσεις σε παρκινσονικά άτομα
SF-12
Το ερωτηματολόγιο SF-12 υπολογίζει τις τέσσερις διαστάσεις του SF-36 με δύο στοιχεία (σωματική υγεία και συναισθηματική υγεία-ψυχική υγεία) και τις υπόλοιπες τέσσερις με ένα στοιχείο (σωματικός πόνος, γενική υγεία, ζωτικότητα και κοινωνική λειτουργικότητα).
Το SF-12 χρησιμοποιείται ευρέως στη μελέτη της κατάστασης της υγείας του γενικού πληθυσμού, αλλά και των νοσολογικών ομάδων
Time Up and Go Test (TUG Test)
Χρήσιμο εργαλείο για την πρόληψη πτώσεων σε παρκινσονικούς ασθενείς.
Ο ασθενής πρέπει να σηκωθεί από την καρέκλα να περπατήσει 3 μέτρα να στρίψει να επιστρέψει στην καρέκλα και να καθίσει. Φυσιολογικά κάτω από 10 δευτερόλεπτα συνήθως.
Το χρονικό διάστημα των 11-20 δευτερολέπτων είναι το όριο για ευπαθείς ηλικιωμένους και άτομα με ειδικές ανάγκες, ενώ διάρκεια μεγαλύτερη των 20 δευτερολέπτων υποδηλώνει ότι ο ασθενής χρειάζεται εξωτερική βοήθεια, περαιτέρω αξιολόγηση και πιθανότατα κάποια ιατρική παρέμβαση.
Σε χρόνο άνω των 30 δευτερολέπτων ο ασθενής είναι επιρρεπής σε πτώσεις
Ποιες είναι οι Φυσικοθεραπευτικές παρεμβάσεις που έχουν αποτέλεσμα στο πάρκινσον; Πως επιδρά;
Φυσική δραστηριότητα, Μετακίνηση, Καθημερινές λειτουργικές δραστηριότητες
Βοηθάει στην βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων που εμφανίζονται δυσκαμψίες
Βοηθάει στην πρόληψη πτώσεων και στην βελτίωση της ποιότητας κίνησης
Στόχοι, τεχνικές και παράμετροι της φυσικοθεραπείας στο Πάρκινσον;
Δεν αναστέλλει την πάθηση αλλά:
Διατήρηση και βελτίωση της λειτουργική ικανότητας
Βελτίωση ανώμαλων στάσεων (πχ την κύφωση που εμφανίζεται), κινήσεων Ισορροπία για την αποφυγή πτώσεων μέσω προγραμμάτων ισορροπίας που χρησιμοποιούν οπτικοακουστηκών ερεθισμάτων (μείωνουν βραδυκινησία) και μάθησης πρόληψης πτώσεων.
Βάδιση με οπτικοακουστικά ερεθίσματα βελτιώνει το μήκος βήματος του ατόμου σχεδόν στο φυσιολογικό
Αύξηση δύναμης και ελαστικότητας των μυών διατατικές ασκήσεις, που βοηθούν στη διατήρηση ή στη βελτίωση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων και του μήκους των μαλακών
μορίων
Διατήρηση σωστού προτύπου αναπνοής και βήχα
Εκπαίδευση ατόμου, φροντιστών και οικογένειας
Αύξηση αποτελεσματικότητας της φαρμακευτικής θεραπείας σε συνδυασμό με την φυσικοθεραπεία
Εκμάθηση τεχνικών για διατήρηση ποιότητας ζωής
Εκμάθηση γραφής, τεχνικών ανύψωσης
αντικειμένων, περπάτημα ή προσέγγιση σε μια
καρέκλα, πολυθρόνα ή κρεβάτι, είναι σημαντικά
στοιχεία για την αυτοεξυπηρέτηση, καθώς και για τη
βελτίωση του τρόπου και της ποιότητας ζωής του
ασθενούς
Ασκήσεις προσαρμογής σε διάφορες
καταστάσεις, όπως ξεκίνημα και σταμάτημα
περπατήματος, πλάγια βήματα, αυξομείωση της
ταχύτητας και του ρυθμού του βήματος, περπάτημα
σε ανώμαλο, ανηφορικό ή και κατηφορικό έδαφος,
στενές γωνίες, σκαλοπάτια, αλλαγή διεύθυνσης και
κατεύθυνσης κατά τον βηματισμό
ασκήσεις έκφρασης, με χρήση καθρέφτη, έτσι ώστε ο
ασθενής να έχει άμεση αντίληψη των αντιδράσεών του
45-60 λεπτά (λόγω κόπωσης του ασθενή), τουλάχιστον δυο φορές την εβδομάδα (λιγότερες δεν φαίνεται να συμβάλουν στη βελτίωση της
κατάστασης του ασθενή).
