4 Flashcards
Nadciśnienie tętnicze stwierdza się u około
5-10% kobiet w ciąży.
Stan przedrzucawkowy wikła
5-20% przypadków nadciśnienia w ciąży.
nadciśnienie tętnicze wywołane ciążą ustępujące w ciągu
6 tygodni po porodzie.
Nadciśnienie tętnicze przewlekłe - ryzyko
- wiek > 40 lat,
- wartości BP ≥ 160/110 mmHg,
- NT trwające co najmniej 5 lat,
- nadciśnienie wtórne,
- nadciśnienie leczone co najmniej dwoma lekami,
- cukrzyca,
- schorzenia nerek,
- choroby tkanki łącznej,
- obecność antykoagulantu toczniowego,
- wywiad położniczy obciążony utratą ciąży.
Zalecane leki w ciąży - leczenie doraźne ostrego nadciśnienia:
- Ciśnienie skurczowe ≥170 mm Hg lub ciśnienie rozkurczowe ≥110 mm Hg u kobiety ciężarnej traktuj jako stan naglący
- DIHYDRALAZYNA (bezpośrednie działanie na tętniczki),
- URAPIDYL (α-bloker),
- LABETALOL (α- i β-bloker),
- NIFEDYPINA (Ca-bloker).
Nadciśnienie tętnicze przewlekłe (wcześniej istniejące) - Powikłania
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu,
- obumarcie płodu,
- wystąpienie nałożonego stanu przedrzucawkowego,
- przedwczesne oddzielenie się łożyska,
- wcześniejsze zakończenie ciąży.
Nadciśnienie tętnicze przewlekłe (wcześniej istniejące)
NT rozpoznane przed 20. tygodniem ciąży i utrzymujące się > 6 tygodni (42 dni) po porodzie
wskazanie do hospitalizacji w NT
Ciśnienie skurczowe ≥ 160 mmHg lub ciśnienie rozkurczowe ≥ 110 mmHg
Stan przedrzucawkowy - Definicja/Rozpoznanie
1) NT ≥ 140/90 i obecność białkomoczu* po zakończeniu 20. tygodnia ciąży
2) NT ≥ 140/90 przy braku białkomoczu, jeśli po 20. tygodniu ciąży pojawi się ≥ 1 z kryteriów (małopłytkowość, uszkodzenie nerek, uszkodzenie wątroby, obrzęk płuc, objawy neurologiczne lub zaburzenia widzenia).
- białkomocz - utrata ≥300 mg białka w dobowej objętości moczu lub współczynnik białko/kreatynina ≥ 0,3 lub wynik 1+ w teście paskowym (metoda półilościowa).
Stan przedrzucawkowy- Postać płodowa
- Pierwiastki z prawidłowym BMI
- Zaburzona inwazja trofoblastu
- II trymestr ciąży
- 1) Objawom klinicznym u ciężarnej częściej towarzyszy niewydolność łożyska
- 2) Przebieg jest tym cięższy, im wcześniej wystąpiła preeklampsja
- 3) Występują powikłania płodowe: - IUGR*, - niedotlenienie wewnątrzmaciczne, - zgon wewnątrzmaciczny
Stan przedrzucawkowy- Postać matczyna
- kobiety z grupy ryzyka: 1) otyłość, 2) insulinooporność, 3) przewlekłe nadciśnienie tętnicze, 4) dyslipidemie, 5) hiperhomocysteinemia, 6) choroby autoimmunologiczne, 7) trombofilie
-1 ) Inwazja trofoblastu może być prawidłowa - 2) Rozwój schorzenia jest następstwem nasilenia pierwotnie istniejących zmian patologicznych w naczyniach krwionośnych
- Po 34. tygodniu ciąży (III trymestr)
- Dominują patologiczne objawy u ciężarnej
Czynniki predysponujące do wystąpienia stanu przedrzucawkowego - Stwierdzane podczas wywiadu
- przewlekłe nadciśnienie tętnicze
- cukrzyca
- zespół antyfosfolipidowy
- toczeń rumieniowaty układowy
- przewlekłe schorzenia nerek
- otyłość (BMI >30 kg/m’)
- Pierwsza ciąża
- Wiek < 20 lat > 40 lat
- Dodatni wywiad rodzinny - wystąpienie stanu przedrzucawkowego w najbliższej rodzinie
Leki BEZWZGLĘDNIE PRZECIWWSKAZANE w ciąży:
- inhibitory konwertazy angiotensyny (ACE-inhibitory),
- sartany,
- inhibitory reniny (aliskiren),
- antagoniści aldosteronu (spironolakton),
- diltiazem.
Stan przedrzucawkowy - Etiopatogeneza
- Uważa się, że główną przyczyną tej choroby jest zaburzenie rozwoju łożyska związane z niedostateczną inwazją trofoblastu i w rezultacie zmniejszonym przepływem krwi przez łożysko.
- W wyniku tego stanu uwalniane są substancje, które powodują aktywację lub uszkodzenie śródbłonka.
- Powoduje to uogólniony skurcz naczyń krwionośnych, zwiększoną przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz uogólnioną rozsianą wewnątrznaczyniową aktywację kaskady krzepnięcia.
Czynniki predysponujące do wystąpienia stanu przedrzucawkowego - Związane z aktualną ciążą
- Nadmierne rozciągnięcie macicy - ciąża wielopłodowa, wielowodzie
- Cukrzyca ciążowa
- Trisomia u płodu
- Ciążowa choroba trofoblastyczna
- Uogólniony obrzęk płodu
Czynniki predysponujące do wystąpienia stanu przedrzucawkowego - Inne potencjalne czynniki
- Trombofilie
- obecność czynnika Leiden (mutacja czynnika V)
- niedobór białka S
- oporność na białko C
- hiperhomocysteinemia
Stan przedrzucawkowy - Powikłania u matki
- rzucawka,
- zespół HELLP,
- uogólnione wykrzepianie wewnątrznaczyniowe,
- niewydolność nerek,
- encefalopatia nadciśnieniowa,
- krwawienie do OUN,
- lewokomorowa niewydolność krążenia,
- rozwarstwienie aorty,
- zgon.
Stan przedrzucawkowy - Powikłania u dziecka
- wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrastania płodu - IUGR,
- przedwczesne oddzielenie łożyska (NAJCZĘSTSZA konsekwencja NAGŁEGO wzrostu ciśnienia u ciężarnych),
- niedotlenienie wewnątrzmaciczne,
- wcześniactwo,
- zgon wewnątrzmaciczny.
Stan przedrzucawkowy- Profilaktyka
1) Zapewnienie ciężarnej odpowiedniej ilości wypoczynku oraz redukcja stresu
2) Aktywność fizyczna w okresie prekoncepcyjnym.
3) Kwas acetylosalicylowy
Stan przedrzucawkowy- Profilaktyka Kwas acetylosalicylowy
- w dawce 100-150 mg
– u kobiet z wysokim ryzykiem stanu przedrzucawkowego, rozpoczęcie terapii przed 16. tyg. ciąży, kontynuacja do 36. tygodnia*.
Wskazania do hospitalizacji w stanie przedrzucawkowym według podręcznika Bręborowicza
- ciśnienie skurczowe krwi > 160mmHg,
- względnie ciśnienie rozkurczowe >100 mmHg,
- białkomocz,
- przyrost masy ciała powyżej 1kg/tydzień,
- cechy zagrożenia płodu: - podejrzany lub patologiczny zapis KTG, - patologiczne przepływy w badaniu USG,
- IUGR;
- zagrażająca rzucawka (objawy prodromalne),
- kliniczne podejrzenie zespołu HELLP (bóle w nadbrzuszu),
- nadciśnienie tętnicze lub białkomocz współwystępujące z innymi czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca, ciąża wielopłodowa, wczesny wiek ciążowy, bezwodzie bądź małowodzie.
Stan przedrzucawkowy łagodny
- BP 140/90-160/110 mm Hg
- białkomocz < 1 g/24 godz.
- biometria płodu prawidłowa
- LECZENIE AMBULATORYJNE
Stan przedrzucawkowy ciężki
1 z poniższych kryteriów:
- BP > 160/110
- nasilający się białkomocz
- utrwalony ból w prawym podżebrzu lub nadbrzuszu
- małopłytkowość (< 100 000/p1)
- niewydolność nerek
- zaburzenia funkcji wątroby (wzrost AST, ALT, LDH)
- obrzęk płuc
- objawy ze strony OUN lub zaburzenia widzenia
- hipotrofia płodu,
- małowodzie
LECZENIE SZPITALNE
Rzucawka jest definiowana jako
wystąpienie napadu drgawek toniczno-klonicznych połączonych z utratą przytomności.
rzucawka epi
u 40% pacjentek z rzucawką brak jest objawów stanu przedrzucawkowego
przy braku objawów stanu przedrzucawkowego drgawki należy traktować jako rzucawkowe przy obecności ≥ 2 z następujących objawów obecnych w ciągu następnych 24 godzin: nadciśnienie, białkomocz, małopłytkowość,
wzrost aktywności AspAT lub AlAT.
Przerwanie napadu drgawek i profilaktyka ponownego ich wystąpienia
- MgSO4 w dawce 4-6 g i.v. podawany przez 20 minut,
- następnie dawka 1-2 g/h przez co najmniej 24 godziny.
- W razie nieskuteczności siarczanu magnezu → diazepam i.v. lub tiopental i.v.
Zwalczanie niedotlenienia i kwasicy:
- tlen (przepływ 8-10 l/min),
- pulsoksymetria → saturacja < 92% → wykonaj gazometrię → pH < 7,1 → podaj dwuwęglany,
- ocena wydolności nerek i nawodnienia (zacewnikowanie, bilans wodny, osłuchiwanie płuc),
- w uzasadnionych przypadkach → intubacja.
W czasie leczenia MgSO4 należy kontrolować
- liczbę oddechów
- obecność odruchu rzepkowego (zanikanie odruchu → przerwij infuzję)! Gdy stężenie magnezu wynosi ≥ 5 mmol – brak odruchu
- przerwać w momencie gdy diureza spadnie poniżej 100ml/4h
Postępowanie w przypadku działań niepożądanych: MgSO4
- glukonian wapnia i.v.,
- sztuczna wentylacja płuc.
Działanie siarczanu magnezu:
- blokuje przewodnictwo nerwowo-mięśniowe,
- działa antagonistycznie w stosunki do jonów wapnia (Ca2+),
- blokuje uwalnianie katecholamin
Cukrzyca przedciążowa
Cukrzyca u kobiety w ciąży (typu 1., typu 2. lub MODY) rozpoznana PRZED ciążą.
Do diabetogennych hormonów należą:
laktogen łożyskowy, estrogeny, progesteron, prolaktyna.
Cukrzyca przedciążowa a kontrola okulistyczna
przed ciążą i najpóźniej w pierwszym trymestrze ciąży, a następnie powtórnie w każdym trymestrze.
Docelowe wartości glikemii w okresie planowania i w czasie ciąży (według stanowiska PTD 2023)
Na czczo i przed posiłkami - 70-90 mg/dl
Maksymalna glikemia w 1. godzinie po rozpoczęciu posiłku - <140 mg/d1
Maksymalna glikemia w 2. godzinie po rozpoczęciu posiłku - <120 mg/dl
Między godziną 2:00 a 4:00 - 70-90 mg/dl
Docelowy odsetek hemoglobiny glikowanej (według stanowiska PTD 2023)
Okres planowania ciąży
Okres planowania ciąży i I trymestr - <6,5% HbAlc
II trymestr i III trymestr <6,0% HbAlc
należy dążyć do nieprzekraczania wartości HbAlc powyżej 7%.
Metformina w ciąży
u kobiet z zespołem policystycznych jajników (PCOS) do leczenia insulinooporności lub indukcji owulacji w okresie przedkoncepcyjnym może być stosowana w czasie ciąży, lecz powinna być odstawiona najpóźniej do końca pierwszego trymestru ciąży.