1.1 Flashcards
Warstwa ziarnista pęcherzyka co syntetyzuje
estrogeny
Komórki tekalne co syntetyzują
Androgeny
Ciałko żółte - syntetyzuje
progesteron (i w mniejszych ilościach estrogeny)
torbiele Nabotha
Rozdęte wydzieliną śluzową gruczoły szyjki, których ujścia zostały zamknięte
Pochwa - embriogeneza i anatomia
- z dolnego odcinka przewodów okołośródnerczowych (górne ⅘ pochwy)
- z zatoki moczowo-płciowej (dolny odcinek pochwy i jej przedsionek).
Prawidłowe stężenie PRL u kobiet w okresie rozrodczym
8 ng/ml (3-25)
Prawidłowe stężenie PRL u kobiet w ciąży
300 ng/ml
Czynniki pobudzające wydzielanie PRL
- stres,seks, sen, siłownia, sutek
- estradiol
- TRH,
- VIP,
- EGF-czynnik wzrostu nabłonka
główny estrogen w okresie pomenopauzalnym
estron
Działanie biologiczne estrogenów
- warunkowanie rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych;
Macica:
- stymulacja proliferacji błony śluzowej macicy
- przygotowanie do działania progesteronu;
- zwiększenie masy mięśniowej macicy
- działanie rozluźniające na mięśnie okrężne szyjki macicy
- zwiększenie perystaltyki jajowodów;
- zwiększenie ilości przezroczystego śluzu ułatwiającego penetrację plemników;
- pobudzanie wzrostu i złuszczania komórek nabłonkowych pochwy;
- pobudzanie wzrostu nabłonka kanalików i pęcherzyków w gruczole sutkowym;
- zwiększanie libido.
Działanie metaboliczne estrogenów:
- wpływ na biosyntezę tłuszczów, białek, zasad purynowych i pirymidynowych;
- zwiększanie syntezy białek wiążących steroidy płciowe (SHBG), kortyzol (CBG) i tyroksynę (TBG);
- działanie prozakrzepowe, zwiększanie stężenia czynników II, VII, IX i X, a zmniejszanie stężenia fibrynogenu i antytrombiny;
- hamowanie procesu osteolizy, a pobudzenie kościotworzenia;
- wpływ na rozmieszczenie tkanki tłuszczowej o typie kobiecym;
- zatrzymywanie wody w ustroju, wpływ na poprawę elastyczności tkanek;
- korzystny wpływ na stan psychoemocjonalny.
Działanie biologiczne progesteronu:
- wywoływanie cyklicznych zmian sekrecyjnych błony śluzowej macicy przygotowujących do ciąży;
- powodowanie rozpulchnienia i przekrwienia mięśnia macicy oraz zmniejszenia jej kurczliwości i perystaltyki jajowodów;
- wpływ na śluz szyjkowy, który staje się gęsty i nieprzenikliwy dla plemników.
- wywoływanie zmian w nabłonku pochwy, zwiększanie wskaźników grupowania i zwijania komórek;
- działanie synergistyczne z estrogenami w gruczołach sutkowych (rozplem kanalików i pęcherzyków gruczołowych).
Działanie metaboliczne progesteronu:
- wpływ na wzrost syntezy glukagonu;
- zmniejszanie hipoglikemizującego działania insuliny;
- działanie diuretyczne (przez blokowanie aldosteronu w nerkach);
- podwyższanie temperatury ciała;
- działanie antyandrogenne - blokowanie 5a-reduktazy.
Działanie androgenów:
- warunkowanie rozwoju drugo- i trzeciorzędowych cech płciowych;
- działanie anaboliczne, zwiększanie masy mięśniowej;
- pobudzanie kościotworzenia oraz przyspieszanie kostnienia nasad kości długich;
- zwiększanie libido;
- przy nadmiarze - pobudzanie rozwoju nadmiernego owłosienia (hirsutyzmu) i zmian skórnych z łojotokiem.
Estrogeny moc
17b-estradiol > estron > estriol
Androgeny moc
DHT > testosteron > androstendion > DHEA-S.
Ich relatywna siła (odpowiednio) to 60 - 20 - 2 - 1.
liczba pęcherzyków pierwotnych w obu jajnikach jest największa - kiedy
W 16.-20. tygodniu życia płodowego
Rozwój pęcherzyka w jajniku od stadium pęcherzyka zawiązkowego do stadium przedowulacyjnego trwa
12 cykli miesiączkowych, tj. około 350 dni.
Owulacja kiedy
- 10-16 h po ↑↑↑ LH;
- 24-36 h po ↑↑↑↑↑ estrogenów.
Ciałko żółte - ile żyje
- szczyt 8-9 dzień (co jest równoznaczne ze szczytem wydzielania progesteronu, które zależne jest z kolei od pulsów LH)
- Regresja 10.-11. dnia po owulacji, chyba że kobieta zajdzie w ciążę.
- Jeśli doszło do zapłodnienia, funkcja ciałka żółtego stymulowana jest przez hCG i utrzymuje się do około 10. tygodnia ciąży - do momentu przejęcia steroidogenezy przez łożysko.
Fibronektyna i laminina
- produkowane są przez podścielisko w odpowiedzi na stymulację progesteronem
- biorą udział w procesie implantacji.
Prostaglandyny
odpowiedzialne za skurcze macicy i złuszczenie endometrium
Wrodzony brak macicy i pochwy
- Najczęściej pod postacią zespołu Mayera-Rokitansky’ego-Küstera-Hausera (MRKH):
- Rzadziej jako element zespołu CAIS - całkowitej niewrażliwości na androgeny:
Najczęstszą wadą rozwojową macicy jest
przegroda macicy (macica przegrodzona).
U pacjentek z wadami macicy występuje zwiększone ryzyko występowania:
- poronień w pierwszym i drugim trymestrze ciąży,
- przedwczesnego porodu,
- IUGR,
- zaburzeń czynności skurczowych macicy podczas porodu.
Wady macicy nie wiążą się z obniżoną szansą na zajście w ciążę (na zapłodnienie).
Badanie ultrasonograficzne macicy - kiedy
w drugiej fazie cyklu, gdyż obecność grubego hiperechogenicznego endometrium ułatwia ocenę kształtu jamy macicy.
Sonohisterografię należy wykonywać w
pierwszej fazie cyklu miesiączkowego.
W warunkach prawidłowych szyjka macicy znajduje się
nie niżej niż linia międzykolcowa
Dno macicy znajduje się
na poziomie kresy granicznej.
Zaburzenia statyki obserwuje się u
15% kobiet.
Stopień obniżenia narządów płciowych w
w zmodyfikowanej skali Badena-Walkera
0 – anatomicznie bez zmian.
I – obniżenie do mniej niż ½ długości pochwy.
II – obniżenie do ½ długości pochwy.
III – obniżenie od ½ długości pochwy do poziomu pierścienia hymen.
IV – obniżenie poniżej poziomu pierścienia hymen.
ALE UŻYWA SIĘ CZĘŚCIEJ POP-Q
Znieczulenie zewnątrzoponowe zastosowane podczas porodu jest uważane za czynnik ryzyka
za czynnik ryzyka późniejszego wystąpienia zaburzeń statyki.
Ostre zapalenie gruczołu przedsionkowego większego (Bartholina) - antybiotyki
1) objawy ogólne
2) u ciężarnych -> penicylina półsyntetyczna przez 7-10dni
Gruczoł okołocewkowy
Gruczoł Skenego = gruczoł przedsionkowy mniejszy
Opryszczka ile
- przy pierwotnym zakażeniu utrzymują się przez 12 dni, przy nawrotowym ok. 6 dni.
- Zakaźność przy zakażeniu pierwotnym - 12 dni
- Zakaźność przy zakażeniu nawrotowym - 4 dni
Pierwotne zakażenie HSV u ciężarnej
- stanowi bezwzględne wskazanie do leczenia acyklowirem
-, Stanowi wskazanie do ukończenia ciąży cięciem cesarskim
Leczenie kłykcin kończystych:
- zachowawcze: podofilotoksyna, imikwimod, sinekatechina;
- zabiegowe (skuteczność > 90%): krioterapia, koagulacja chemiczna, elektrokoagulacja, chirurgiczne wycięcie zmian, laseroterapia.
Obecnie kłykciny kończyste a poród
nie są bezwzględnym wskazaniem do przeprowadzenia cięcia cesarskiego
Najczęściej rozpoznawana infekcja w praktyce ginekologiczej.
Zapalenie pochwy
Rzęsistkowica - objawy
- obfite, zielonożółte, wodniste i pieniste upławy,
- świąd i pieczenie sromu oraz pochwy, szczególnie dotkliwie odczuwalne podczas oddawania moczu,
- dyspareunia i plamienia kontaktowe,
- bolesność w podbrzuszu.
- szyjka truskawkowa z punktowymi wybroczynami krwotocznymi).
- pH pochwy > 5,0.
Rzęsistkowica Leczenie:
Metronidazol stosowany doustnie w dawce jednorazowej 2,0 g lub 500 mg 2x/dobę przez 7 dni
lub
tynidazol stosowany doustnie w dawce jednorazowej 2,0 g.
Grzybice pochwy - epi
- U około 75% wszystkich kobiet w ciągu całego życia rozwija się grzybica pochwy
- u około połowy pacjentek ma charakter nawrotowy.
- U 80–90% chorych czynnikiem etiologicznym jest Candida albicans.
O nawrotowym drożdżakowym zapaleniu pochwy i sromu (ang. Recurrent Vulvovaginal Candidosis - RVVC) mówimy w przypadku
4 lub więcej objawowych epizodów choroby rocznie.
Zakażenia grzybicze powikłane
- nawracające,
- ciężki przebieg,
- wywołane przez inne grzyby z rodzaju Candida,
- rozpoznawane u kobiet z cukrzycą, zaburzeniami odporności, infekcją HIV lub leczonych kortykosteroidami,
- rozpoznawane u 10–20% zakażonych kobiet.
Grzybice Leczenie miejscowe
- kremy dopochwowe, gałki i globulki dopochwowe (nystatyna, natamycyna, klotrimazol, mikonazol, tiokonazol, butokonazol, terkonazol),
- wspomagająco dopochwowe kapsułki z pałeczką kwasu mlekowego,
- u ciężarnych, szczególnie przed porodem, pędzlowanie gencjaną.
Grzybica pochwy a poród
Grzybica pochwy nie stanowi wskazania do rozwiązania ciąży metodą cięcia cesarskiego.
Grzybice Leczenie doustne
należy stosować pochodne azolowe (Flukonazol, 150 mg w pojedynczej dawce).
Grzybica objawy
- serowata wydzielina
- pH < 4,5
Waginoza bakteryjna =
niespecyficzne zapalenie pochwy
Waginoza bakteryjna rozpoznanie i objawy
- Rozpoznaje się po wykluczeniu zakażenia grzybiczego i rzęsistkowicy.
- ↑ pH w pochwie do 7,0
- charakterystyczny, cuchnący, rybi zapach.
- komórki jeżowe
Waginoza bakteryjna Leczenie
- Metronidazol, 500 mg doustnie 2 razy dziennie przez 7 dni.
- Ciąża: I trymestr - 2% klindamycyna w kremie dopochwowym,
- II i III trymestr - metronidazol.
Promienica - objawy i leczenie
- Przewlekła choroba wywołana przez Gram (+) beztlenową pałeczkę Actinomyces.
- Charakterystyczne jest występowanie miejscowego obrzęku, ropni, włóknienia tkanek, przetok.
- Leczenie - długotrwałe podawanie penicylin lub sulfonamidów.
PID - Definicja
Zapalenie narządów miednicy mniejszej (pelvic inflammatory disease, PID)
Zespół Fitz-Hugha i Curtisa
- zapalenie tkanki okołowątrobowej (perihepatitis) połączone z zapaleniem przydatków u kobiet.
- Występuje u 1–10% kobiet z rzeżączkowym zapaleniem narządów miednicy mniejszej i spowodowane jest szerzeniem się zakażenia z jajowodu, prawdopodobnie drogą naczyń chłonnych.
- Objawy są podobne jak w przypadku zapalenia narządów miednicy mniejszej jednak dodatkowo występuje ból w prawym podżebrzu.
Schematy ambulatoryjnego leczenia zapalenia narządów miednicy mniejszej (PID)
Ceftriakson, 500 mg i.m. w pojedynczej dawce
+ doksycyklina, 100 mg p.o 2 razy dziennie przez 14 dni
+ metronidazol, 500 mg p.o. 2 razy dziennie przez 14 dni
lub
Ofloksacyna*, 400 mg p.o. 2 razy 1 przez 14 dni
+ metronidazol, 500 mg, p.o. 2 razy dziennie przez 14 dni
lub
Cefoksytyna, 2 g i.m. w dawce pojedynczej
+ probenecyd, 1 g w doustnej w dawce pojedynczej podane jednocześnie
+ doksycyklina, 100 mg p.o. 2 razy dziennie przez 14 dni
+ ewentualnie metronidazol, 500 mg p.o. 2 razy dziennie przez 14 dni.
Wskazania do hospitalizacji w przypadku zapalenia narządów miednicy mniejszej (PID)
- gdy nie można wykluczyć ostrego stanu chirurgicznego wymagającego leczenia operacyjnego (np. zapalenia wyrostka robaczkowego),
- u kobiet ciężarnych,
- w przypadku niewystarczającej odpowiedzi na leczenie ambulatoryjne (po 72 godzinach od rozpoczęcia terapii),
- w przypadku ciężkiego stanu ogólnego,
- w przypadku ropnia jajowodowo-jajnikowego,
- w przypadku nietolerancji leczenia doustnego,
- u pacjentek mających trudności z zastosowaniem się do zaleceń lekarza.
Schematy leczenia parenteralnego PID
Cefotetan, 2 g i.v. co 12 godzin
+ doksycyklina, 100 mg p.o. lub i.v. co 12 godzin
lub
Cefoksytyna, 2 g i.v. co 6 godzin
+ doksycyklina, 100 mg p.o. lub i.v. co 12 godzin
lub
Klindamycyna, 900 mg i.v. co 8 godzin
+ gentamycyna w dawce nasycającej, 2 mg/kg mc i.v. lub i.m., następnie kontynuacja w dawce podtrzymującej, 1,5 mg/kg mc. co 8 godzin i.v. lub i.m.
Terapia doustna:
klindamycyna, 450 mg co 6 godzin,
lub
doksycyklina, 100 mg 2 razy dziennie
+ metronidazol, 500 mg 2 razy dziennie.
Całkowity czas terapii (dożylna z przejściem na doustną) powinien wynosić 14 dni.
PID - Powikłania
- wtórne bolesne miesiączkowanie,
- dyspareunia,
- zapalenie otrzewnej miednicy mniejszej,
- ropień jajnikowo-jajowodowy,
- 6-10 krotny wzrost ryzyka rozwoju ciąży ektopowej,
- niepłodność.
Zapalenie błony śluzowej macicy - Etiopatogeneza
- Często patogenem jest C. trachomatis, N. gonorrhoeae lub endogenna mikroflora pochwy
Wrzód weneryczny - epi
= wrzód miękki = Haemophilus ducreyi
Wrzód weneryczny Objawy:
- bolesne owrzodzenia,
- powiększenie pachwinowych węzłów chłonnych.
wrzód twardy =
= wrzód Huntera = kiła = Treponema pallidium
Kryteria rozpoznania Wrzód weneryczny
- jeden lub więcej bolesnych wrzodów narządów płciowych,
- regionalna limfadenopatia,
- badanie wysięku z owrzodzenia w ciemnym polu,
-wykluczenie zakażenia T. pallidum (kiła) oraz HSV.
Wrzód weneryczny Leczenie:
azytromycyna 1 g p.o. / ceftriakson 250 mg i.m. w pojedynczej dawce
lub
cyprofloksacyna 500 mg p.o. 2x/d. przez 3 dni
lub
erytromycyna 500 mg p.o. 3x/d. przez 7 dni.
Opryszczka rozpoznanie
- izolacja HSV w hodowli komórkowej (złoty standard);
- wykrywanie DNA HSV / DIF / ELISA
Kiła wczesna
występuje do 2 lat od zakażenia
Osutka kiłowa
= kiła II okresu
- bez cech owrzodzenia
- na skórze gładkiej tułowia oraz kończyn górnych
- rozmieszczone symetrycznie
- wykazują tendencję do skupiania się.
Kiła I okresu:
- owrzodzenie w miejscu wniknięcia krętków,
- powiększone, niebolesne węzły chłonne są twarde, przesuwalne i nie tworzą pakietów.
Kiła III okresu:
- objawy narządowe w układzie sercowo-naczyniowym, układzie nerwowym lub powstanie kilaków.
Aby rozpoznać kiłę, należy wykonać
co najmniej dwa odczyny serologiczne: jeden niekrętkowy i jeden krętkowy.
- krętkowe (FTA-ABS, TPPA, TPHA, FTA, EIA)
- niekrętkowe (VDRL, RPR).
Leczenie - kiła wczesna:
penicylina benzatynowa 2,4 mln j. i.m. w 1 dawce
lub
penicylina benzylowa 1 mln j. i.m. dziennie przez 10-14 dni
lub
penicylina prokainowa 600 000 j. i.m. dziennie przez 10-14 dni.
Leczenie - kiła późna:
penicylina benzatynowa 2,4 mln j. i.m. tygodniowo podając w 1., 8. i 15. dniu
lub
penicylina prokainowa 600 000 j. i.m. dziennie przez 17-21 dni.
Leczenie kiły późnej w ciąży:
- penicylina benzatynowa 2,4 mln j. i.m. w 1. i 8. dniu
- penicylina prokainowa 600 000 - 1,2 mln j. i.m. przez 10-14 dni
Najczęstsza bakteryjna STD
Chlamydioza
Chlamydioza Objawy:
- ropna lub śluzowo-ropna wydzielina oraz krwawienie z szyjki macicy,
- często przebieg bezobjawowy,
- zrosty w miednicy mniejszej powstające na skutek zakażenia
Chlamydioza - skąd wymaz
- ze spojówek wewnętrznej powierzchni górnej i dolnej powieki
- z cewki moczowej i odbytu
- z szyjki macicy
Chlamydioza - na co dodatkowo testy
- w kierunku rzeżączki
- kiły,
- WZW B i C
- HIV
Chlamydioza - Leczenie
- Azytromycyna 1 g jednorazowo,
- Doksycyklina 100 mg 2x/d przez 7 dni (21 dni w przypadku ziarnicy wenerycznej pachwin).
Rzeżączka - objawy
U kobiet często bezobjawowa
(u mężczyzn ból podczas oddawania moczu - rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej).
Najczęstszą postacią rzeżączki u kobiet jest
zapalenie kanału szyjki macicy.
Rzeżączka - rozpoznanie/leczenie
- rozpoznanie poprzez badanie mikroskopowe, molekularne (NAAT) lub hodowlę.
- ceftriakson (250 mg domięśniowo w pojedynczej dawce) + azytromycyna (1 g doustnie w pojedynczej dawce)
najczęstsze powikłanie rzeżączki
Zespół stawowo-skórny (arthritis-dermatitis syndrome)
- zalenie stawów występuje u 30–40% chorych. Zwykle ma charakter łagodny i odczynowy.-
- nadgarstkowe,
- śródręczno-paliczkowe,
- skokowe,
- kolanowe.
za powstawanie kłykcin kończystych odpowiadają HPV o numerach
6, 11
HPV - przebieg
- Najczęściej przebiega bezobjawowo.
- Ulega samowyleczeniu w ciągu 12-18 miesięcy.
- Utrzymywanie się infekcji powyżej 24 mies. to główny czynnik rozwoju raka szyjki macicy.
