3.1 Flashcards
Wskaźnik Pearla
liczba ciąż / 100 kobiet z antykoncepcją przez 1 rok
im niższy tym lepsza antykoncepcja
Wkładka wewnątrzmaciczna (IUD) - Mechanizm działania:
- wzrost gęstości śluzu szyjkowego (drażniące działanie wkładki, gestageny),
- upośledzenie ruchliwości plemników (działanie plemnikobójcze jonów miedzi),
- uniemożliwienie plemnikom przejścia do jajowodów (ramiona poprzeczne wkładki stanowią w tym przypadku barierę mechaniczną),
- zmiany w endometrium utrudniające zagnieżdżenie blastocysty (pseudoendometritis).
czy wkładka IUD zwiększa ryzyko ciąży pozamacicznej?
Ogólnie NIE. Zwiększa natomiast ryzyko, że jak już pojawi się ciąża (co jest ewidentnie rzadziej), to będzie ona pozamaciczna.
Składnik estrogenowy tabletki
- supresja FSH
- hamowanie selekcji i wzrostu pęcherzyka dominującego
- zapobieganie krwawieniu
- potencjalizacja działania progestagennego
Składnik gestagenowy tabletki
- supresja LH
- wpływ na endometrium
- zwiększenie gęstości śluzu szyjkowego
- zmniejszenie przepuszczalności śluzu dla plemnika
- zmniejszenie perystaltyki jajowodów
Leki obniżające skuteczność doustnej antykoncepcji
1) intensyfikacja metabolizmu wątrobowego
- fenobarbital, fenytoina
- ryfampicyna, gryzeofulwina
- spironolakton
2) zaburzenia flory bakteryjnej
- ampicylina
- tetracykliny
- cefalosporyny
Leki zwiększające skuteczność doustnej antykoncepcji
- kotrimoksazol
- erytromycyna
- ketokonazol
Antykoncepcja hormonalna - Estrogenowo-gestagenowa Korzyści
- ↓ występowania PID,
- ↓ ryzyka ciąży pozamacicznej (o 90%),
- ↓ występowania torbieli czynnościowych jajników - ogranicza liczbę owulacji, co przekłada się na mniejszą liczbę uszkodzeń kory jajnika
- ↓ ryzyka RAKA ENDOMETRIUM (przez 15 lat od zakończenia przyjmowania tabletek),
- ↓ ryzyka RAKA JAJNIKA (przez 30 lat od zakończenia przyjmowania tabletek).
- ↓ objawów łojotoku i hirsutyzmu,
- ↓ ryzyka OSTEOPOROZY,
- rzadsze występowanie NIEZŁOŚLIWYCH NOWOTWORÓW i ZMIAN DYSPLASTYCZNYCH SUTKA,
- łagodniejszy przebieg reumatoidalnego zapalenia stawów,
- łagodniejszy przebieg choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy,
- łagodniejsze objawy nadczynności i niedoczynności tarczycy.
Antykoncepcja hormonalna - Estrogenowo-gestagenowa Działania niepożądane:
- NUDNOŚCI I WYMIOTY
- KRWAWIENIA W TRAKCIE PRZYJMOWANIA TABLETEK
- BÓLE GŁOWY
- Przyrost masy ciała
- trądzik, łojotok, HIRSUTYZM,
- teleangiektazje, trądzik różowaty, pajączkowate naczyniaki, rumień wielopostaciowy i guzowaty,
- brunatne przebarwienia.
- Zawał serca
- Nadciśnienie tętnicze
- ↑ Ryzyka kamicy pęcherzyka żółciowego - Progesteron zmniejsza motorykę dróg żółciowych
- ↑ Ryzyka przedinwazyjnego i inwazyjnego RAKA SZYJKI MACICY - 16α-hydroksyestron jest kofaktorem proliferacji HPV, który to jest inicjatorem karcynogenezy raka szyjki macicy
- Wtórny brak miesiączki (tzw. post-pill amenorrhoea)
Przeciwskazania do OCP
palenie tytoniu w wieku >35 lat
Antykoncepcja hormonalna - Progestagenowa „Minipill”:
- dopuszczalne przesunięcie do 3 h,
- przyjmowana w sposób ciągły,
- brak miesiączek i nieregularne krwawienia to główne niedogodności.
- kobiety z przeciwwskazaniami lub nietolerujące dwuskładnikowej, OC
- kobiety w okresie LAKTACJI (od 6 tyg. po porodzie),
- palaczki.
Stosowanie antykoncepcji metodą Billingsów polega na:
samoobserwacji śluzu kanału szyjki macicy.
Do momentu owulacji, chromosomy komórki jajowej znajdują się
w
późnej profazie I podziału mejotycznego (zostają zatrzymane w stadium DIPLOTENU)
Poprzedzający owulację szczyt LH umożliwia
dokończenie I podziału mejotycznego Metafaza II
reakcja osłony
osłonka przejrzysta zmienia swoje właściwości, a receptory dla plemników ulegają inaktywacji,
reakcja korowa
dochodzi do zmiany potencjału błonowego i sekrecji proteaz z ziarnistości korowych komórki jajowej, w następstwie czego jej osłonki stają się nieprzepuszczalne dla plemników.
Okresy rozwoju od zapłodnienia przedzarodkowy
pierwszy tydzień życia, trwa do momentu zagnieżdżenia blastocysty w doczesnej
Okresy rozwoju od zapłodnienia zarodkowy
od 2. tyg. do końca 8. tyg. życia wewnątrzmacicznego - jest to okres organogenezy, czyli różnicowania się komórek i rozwoju narządów. Wady rozwojowe powstające w tym okresie to embriopatie
Okresy rozwoju od zapłodnienia płodowy
zaczyna się z pierwszym dniem 9. tyg. i trwa do końca ciąży. Jest to okres czynnościowego dojrzewania narządów i układów. Wady rozwojowe powstające w tym okresie to fetopatie.
Zarodek w momencie wpadnięcia do macicy jest na etapie
moruli - 3/4 doba
W 5 dobie zarodek przekształca się w
blastocystę (powstaje jama zarodka).
Komórka jajowa, która nie uległa zapłodnieniu, obumiera w ciągu:
12-24 godzin po owulacji.
krew w żyle pępowinowej jest wysycona tlenem w około
80%
krew w tętnicach pępowinowych jest wysycona tlenem w około
60%.
O wykształconym łożysku u człowieka można mówić
dopiero pod koniec I trymestru ciąży
Łożysko jakie hormony wytwarza
- hCG-gonadotropina kosmówkowa
- hPL-laktogen łożyskowy
- progesteron
- estrogeny
Długość pępowiny zwykle wynosi około
60 cm
Węzeł rzekomy a węzeł prawdziwy pępowiny
- Węzeł rzekomy to pętle utworzone przez naczynia przebiegające w pępowinie.
- Węzeł prawdziwy pępowiny jest to splątany kawałek pępowiny, taki supeł, który powstaje na pępowinie.
W co się zamieniają składniki pępowiny po narodzinach w tej kolejności
- tętnice → więzadła pępkowe przyśrodkowe
- żyła → więzadło obłe wątroby
- przewód żylny (Arancjusza) → więzadło żylne wątroby.
Zyła pępkowa - która to
LEWA, Żyła pępkowa prawa zanika we wczesnym okresie życia płodowego
Otóż dziecko w okresie życia prenatalnego jest LEWAkiem utrzymywanym przez innych dlatego przetrwała jego LEWA żyła pępkowa a prawa zanikła z pierwszym socjalem od matki :D
Płyn owodniowy - Zadania
1) Chroni przed zakażeniem (ma właściwości antybakteryjne).
4) Stanowi zbiornik płynu i składników odżywczych dla płodu.
5) Zapewnia podaż niezbędnych płynów oraz czynników wzrostu, umożliwiających rozwój płuc, przewodu pokarmowego i układu mięśniowo-szkieletowego płodu.
dzienna objętość moczu wydalanego przez płód wynosi
ok. 300 ml/kg
Płyn owodniowy - Wytwarzanie w I trymestrze
- owodnia
- skóra płodu
- transport od matki przez błony płodowe
Białka wytwarzane przez płód:
- transferyna,
- β2-mikroglobulina,
- α-fetoproteina,
- fibrynogen,
białka wytwarzane przez matkę:
- albuminy,
- immunoglobuliny,(trochę od płodu też; IgG, IgA, IgM)
- SHBG
maksymalną objętość płynu owodniowego w ciąży obserwuje się w
W 31. – 33./34. tygodniu
Ultrasonograficzna ocena objętości płynu - MVP
To wymiar podłużny największej kieszonki płynu owodniowego, niezawierającej sznura pępowinowego ani kończyn płodu.
Ultrasonograficzna ocena objętości płynu - AFI - amniotic fluid index
małowodzie < 5cm
prawidłowo 5-24
wielowodzie >24
Ultrasonograficzna ocena objętości płynu - MVP maximum vertical pocket
małowodzie < 2 cm
prawidłowo 2-8
wielowodzie >8
masa łożyska w przybliżeniu stanowi
500g
W ciąży fizjologicznej maksymalną objętość płynu owodniowego stwierdza się w:
31-33 Hbd - 750ml
Rzut serca zwiększa się w czasie ciąży i czemu
- o około 30-50%
- przyspieszenia czynności pracy serca (o 15-20/min),
- obniżenia oporu obwodowego,
- wzrostu objętości wyrzutowej.
Obniżenie systemowego oporu naczyniowego jest następstwem
powstania niskooporowego łożyska naczyniowego
oraz wazodylatacyjnego wpływu estrogenów, prostacyklin i progesteronu.
Ciśnienie tętnicze w czasie ciąży
spadek MAP o 10 mmHg
U ciężarnych leżących na wznak macica uciska również aortę brzuszną - niedotlenienie płodu jak się objawia
manifestujące się bradykardią u płodu.
Objętość całkowita krwi:
- wzrost o 45% (III trymestr).
2) Objętość osocza:
- wzrost o 50% (III trymestr).
Liczba krwinek czerwonych
- początkowy spadek w pierwszych tygodniach ciąży,
- następnie stopniowy wzrost (wzmożone wytwarzanie erytropoetyny),
- wzrost o 30% (III trymestr).
Hematokryt:
- spadek o około 15% (III trymestr),
- przyrost objętości osocza jest większy niż przyrost objętości krwinek czerwonych (hemodylucja).
Hemoglobina:
- spadek o około 15% (III trymestr),
- spadek wynika ze zjawiska hemodylucji oraz zwiększonego zapotrzebowania na żelazo.
Albuminy:
- spadek o około 14%,
- zmiana farmakokinetyki i farmakodynamiki leków (dotyczy leków wiążących się z białkami).
Ciśnienie onkotyczne
- spadek o około 18%,
- predyspozycja do powstawania obrzęków.
1) Płytki krwi:
- niewielki spadek o około 0-5%,
- na obniżenie liczby płytek składa się zjawisko hemodylucji oraz zwiększone zużycie płytek.
2) Krzepnięcie:
- skrócony czas PT i APTT,
- zwiększona krzepliwość odgrywa istotną rolę podczas porodu - ograniczenie krwawienia.
Fibrynoliza:
- zwiększona aktywność fibrynolityczna,
- wzrost stężenia produktów degradacji fibryny.
Podczas ciąży głównym mięśniem oddechowym jest
przepona
- wdechowe ustawienie żeber ogranicza ruchy klatki piersiowej,
- przeponowy tor oddechowy.
W ciąży występuje zwiększone zapotrzebowanie metaboliczne
- zużycie tlenu wzrasta o 20%.
- Ciśnienie parcjalne tlenu we krwi tętniczej wzrost do 100-110 mmHg
- Ciśnienie parcjalne dwutlenku węgla we krwi spadek do 27-32 mmHg
Maksymalny wzrost GFR obserwuje się na początku
II trymestru – wzrost o 40-50%
1) Obniżenie stężenia mocznika w osoczu.
2) Obniżenie stężenia kreatyniny w osoczu.
3) Obniżenie stężenia kwasu moczowego w osoczu*.
4) alkalizacja moczu
Nerki:
- wzrost objętości nerek o 30% (zwiększona objętość naczyń krwionośnych nerek i objętość tkanki śródmiąższowej),
- poszerzenie miedniczek nerkowych oraz kielichów nerkowych
(spowodowane działaniem progesteronu i uciskiem moczowodów przez wzrastającą macicę).
Pęcherz moczowy:
- obrzęk i przekrwienie błony śluzowej,
- zmniejszanie reaktywności pęcherza (relaksacyjne działanie progesteronu),
- zmniejszenie objętości pęcherza (ucisk wzrastającej macicy).
Jelita
- zaparcia (efekt działania progesteronu),
- żylaki odbytu (efekt zaparć, ucisku macicy na żyłę główną dolną).
Pęcherzyk żółciowy:
- zmniejszona kurczliwość pęcherzyka żółciowego,
- zastój treści pęcherzykowej i podwyższone ryzyko wystąpienia kamicy żółciowej.
Jama ustna:
- wzrost ryzyka wystąpienia/progresji próchnicy (w ciąży następuje wzrost stężenia amylazy w ślinie → zwiększona dostępność substratów dla rozwoju bakterii
→ spadek pH śliny).
