3A2 week 12 HC 1 Geslachtsontwikkelingsstoornis

Question 1

Wat zijn kenmerken van de embryogenese van het geslacht?

Answer 1

• Bipotentiële gonaden
• Buizen van Wolff en Müller (tot week 11): genitalia interna
• Bipotentiële genitalia externa

Question 2

Hoe ontstaat het mannelijke geslacht?

Answer 2

• Sertolli cellen produceren AMH -> regressie Müllerse structuren
• Leydig cellen produceren testosteron en DHT -> ontwikkeling gangen van Wolff & indaling testes (testosteron) en ontwikkeling/ritssluiting fallus en scrotum (DHT)
• Insuline like factor 3 -> indaling testes

Question 3

Wat ontstaat er uit de buis van Müller en Wolff?

Answer 3

• Müller: utertus, tubae en bovenste deel vagina
• Wolff: epididymis, vas deferens en vesica seminalis

Question 4

Hoe wordt de puberteit gereguleerd?

Answer 4

Hypothalamus produceert GnRH -> hypofyse produceert LH en FSH -> gonaden produceren androgenen of oestrogenen
- Mini puberteit rond 2 tot 3 maanden

Question 5

Wat is een disorder of sex development (DSD)?

Answer 5

Congenitale aandoening waarbij de ontwikkeling van het chromosomale, gonadale of anatomische geslacht afwijkend is

Question 6

Hoe kan een DSD zich presenteren?

Answer 6

• Antenataal: karyogram niet gelijk aan uitwendig genitaal op echo
• Neonataal: atypisch genitaal
• Kinderleeftijd: liesbreuk met testis bij meisjes
• Puberteit: uitblijven puberteit/menarche, viralisatie
• Volwassen: infertiliteit of kiemceltumor

Question 7

Welke vormen van chromosomale DSD zijn er?

Answer 7

• 45,X (Turner Syndroom
  en varianten)
• 47,XXY (Klinefelter
  Syndroom en varianten
• 45,X/46,XY (gemengde
  gonadale dysgenesie)
• 46,XX/46,XY (chimerisme)

Question 8

Welke vormen van DSD komen voor bij mannen?

Answer 8

• Stoornis gonadale ontwikkeling: dysgenesie, regressie of ovotesticulair
• Stoornis androgeen synthese of werking

Question 9

Welke vormen van DSD komen voor bij vrouwen?

Answer 9

• Stoornis gonadale ontwikkeling: ovotesticulair, testiculair (SRY+), dysgenesie, viralisatie
• Androgeen overschot: foetaal, fetoplacentaal, maternaal

Question 10

Waaruit bestaat de diagnostiek van een DSD?

Answer 10

• Genetisch: karyogram
• Endocrien: testosteron, AMH, inhibine B
• Beeldvorming: echo

Question 11

Wat is het androgenitaal syndroom?

Answer 11

Overmaat aan androgeen door 21-hydroxylase deficiëntie
- Vaak regressie in puberteit, dus wachten met chirurgie
- Variatie in lengte van sinus urogenitalis
-> Virilisatie en hyperpigmentatie door hoog ACTH

Question 12

Wat is de behandeling van androgenitaal syndroom?

Answer 12

• Substitutie therapie: hydrocortison
• Chirurgie: sinus urogenitalis correctie, clitoris plastiek en labia correctie
• Prenataal: dexamethason moeder

Question 13

Hoe begint de mannelijke geslachtsontwikkeling?

Answer 13

SRY piek in week 6 -> activatie SOX 9 -> stimulatie testis (voorloper sertolli cellen) en FGF9 (feedforward loop)

Question 14

Hoe komt vrouwelijke geslachtsontwikkeling tot stand?

Answer 14

• WNT4 en RSPO1 onderdrukken SOX9 en FGF9
• Foxl12 leidt tot LacZ expressie -> granulosa cellen, geen coelomic vessel

Question 15

Wat zijn kenmerken van ovotesticulaire DSD?

Answer 15

Aanwezigheid van zowel ovarieel als testiculair weefsel
- 46, XX met translocatie SRY of mutatie WNT4/RSPO1
- 46,XY met mutatie SRY of DMRT 1
- Mozaicisme
- Chimerisme

Question 16

Hoe kun je mozaicisme en chimerisme onderscheiden?

Answer 16

• Mozaicisme: 1 embryo, dus gemiddeld 2 allelen
• Chimerisme: 2 embryos, dus gemiddeld 4 allelen

Question 17

Wat zijn gevolgen van een mutatie in Foxl12?

Answer 17

Blepharophimosis/ptosis/epicanthus inversus syndrome (BPES) en premature ovarian failure door transdifferentiatie naar sertolli cellen
- Autosomaal dominant

Question 18

Hoe worden androgenen gevormd?

Answer 18

Cholesterol -> DHEA -> androstenedion -> testosteron -> oestradiol (aromatase) of 5a-DHT (5a reductase)