3A2 week 11 HC 4 & 6 Verstandelijke beperking Flashcards
Wat zijn kenmerken van een verstandelijke besperking?
Beperkte ontwikkeling met blijvende achterstand
- Cognitief en adaptief
- Ontstaan voor 18e levensjaar
- Voor 2,5 jaar: ontwikkelingsachterstand
Hoe kun je cognitie indelen op basis van IQ?
- 100+/-15: Normaal
- 85-70 Zwakbegaafd
- 70-50 Milde VB (7-12 jr)
- 50-35 Matige ernstig VB (4-7 jr)
- 35-20 Ernstige VB (2-4 jr)
- < 20 Zeer ernstig VB (<2 jr)
Wat is de prevalentie van verminderd IQ?
- 1-2% verstandelijk beperkt (IQ<70)
- 1/6 daarvan ernstig verstandelijk beperkt
- 2,3 miljoen zwakbegaafd (8%)
Wat zijn alarmsignalen voor verstandelijke beperking bij kinderen?
- Niet halen, stilstand of regressie mijlpalen
- Niet reageren op geluid
- Geen oogcontact na 6e week
- Onvoldoende interesse in omgeving
- Neurologische signalen (hypotonie, epilepsie)
- ATRN > 3 maanden, head lag, spitsvoeten/scharen
- Microcefalie, macrocefalie, nystagmus, strabismus
Wat zijn de oorzaken van verstandelijke beperking?
50% genetisch, 5-13% omgeving, 1-5% endocrien, 30% onbekend/multifactorieel
Wat zijn verworven oorzaken van vestandelijke beperking?
- Teratogeen: alcohol, medicatie (vitamine A, anti-epileptica), infecties (TORCHES, zika)
- Perinataal: asfyxie, hypoglycemie
- Infecties: streptococcen, listeria, meningococcen, pneumococcen
- Deprivatie: voeding, verwaarlozing
- Niet aangeboren hersenletsel
Wat zijn kenmerken van het foetaal alcohol syndroom?
- Incidentie 1/1330, FASD 1/450
- 35% zwangeren drinkt, 10% > 6 glazen
- Microcephalie en dysmorfie
Welke typen genetische oorzaken voor verstandelijke beperking zijn er?
- Chromosomaal (bv T21)
- Structurele defecten (bv Wolf-Hirschborn)
- Gendefecten (bv fragiele X syndroom)
- Imprintingsstoornissen
Wat is het belang van diagnostiek naar verstandelijke beperking?
Behandeling, beloop, advies kinderwens, verwerking en acceptatie
Wanneer doe je diagnostiek naar mogelijke verstandelijke beperking?
- Ontwikkelingsachterstand <2,5 jr
- VB >2,5 jr na psychodiagnostisch (IQ) onderzoek
- Zwakbegaafdheid (IQ 70 tot 85), indien speciaal onderwijs nodig of discrepante IQ profiel
- Autisme spectrum stoornis met VB
- Uitgesproken taal-spraak achterstand die niet anders verklaard kan worden (gehoor, neurologisch etc.)
Welk onderzoek doe je bij verdenking op verstandelijke beperking?
- VG, obstretische anamnese, familie anamnese
- LO: ogen, gelaat, haar, huid, ledematen, hart, longen, abdomen, genitaal
- Neurologisch onderzoek (EEG, EMG, MRI)
- Zo nodig audiologisch/oogheelkundig onderzoek
- Genetisch en stofwisselingsonderzoek (urine, plasma of liquor)
Wat zijn kenmerken van dystrofia myotonica?
Myotonie, cataract, aritmie, infertiliteit, hypothyreoidie, verstandelijke beperking
Wat zijn kenmerken van het syndroom van Sotos?
-Macrocefalie, macrosomie
-Hypertelorisme, prominente orbitarand, downslant
-Kleine neus, puntige kin
-Grote handen en voeten
-Vooruitlopende skeletleeftijd
Wat zijn nadelen van WES?
- Onvoldoende dekking: geen repeats, imprinting, CNV of niet-coderend genoom
- Toevalsbevindingen
Wat zijn nadelen van SNP array?
Mist translocaties, CNV en uniparentale disomie (imprinting)
Wat is de definitie van een verstandelijke beperking?
Significante stoornis in intellectuele functies (IQ < 2 SD) met significante beperking adaptieve gedrag leidend tot beperking in sociale zelfredzaamheid
- Optredend voor 18e levensjaar
In welke dimensies geeft een verstandelijke beperking problemen?
Conceptuele, sociale en praktische vaardigheden
Wanneer is iemand wilsonbekwaam?
- Informatie van de arts niet (meer) kan begrijpen
en afwegen, - Niet begrijpt wat de gevolgen van zijn besluit zijn
- En/of geen besluit kan nemen
Hoe ziet de wettelijke vertegenwoordiging van een wilsonbekwaam persoon eruit?
- Bewindvoering: financiën
- Mentorschap: zorg en begeleiding
- Curatele: financiële en persoonlijke zaken
Wat zijn aandachtspunten bij communicatie met iemand met een verstandelijke beperking?
- Sluit aan bij verstandelijke en emotionele ontwikkelingsleeftijd
- Plan dubbele consultijd/neem de tijd
- Houd rekening met een langere verwerkingstijd/geef patiënt de tijd om na te denken
- Probeer rustig en duidelijk te praten
- Houd rekening met beperkt abstractievermogen
- Geef niet te veel informatie tegelijk
- Gebruik afbeeldingen ter verduidelijking
- Houdt rekening met angst voor de dokter
- Wees alert op sociaal wenselijke antwoorden
- Geef informatie mee naar huis en betrek het netwerk erbij
Wat zijn gezondheidsrisico’s van een verstandelijke beperking?
- Vervroegde functionele achteruitgang (50-59 jaar)
- Gemiddeld 20 jaar eerder overlijden
- Levensverwachting 65,5 jaar
- HVZ, longziekten, maligniteiten
Welke factoren beïnvloeden de gezondheid van een persoon met een verstandelijke beperking?
- Leefstijl: sporten, verwennen, consequenties overzien
- Psychische kwetsbaarheid: misbruik, verslaving, depressie, lichamelijke klachten (72%)
- Chronische mulitmorbiditeit en polyfarmacie: bv anti-psychotica (30%)
- Oorzaak verstandelijke beperking: bijkomende aandoeningen
Wat zijn aandachtspunten voor somatische zorg bij een verstandelijke beperking
- Top-tot-teen onderzoek
- Pijnbeleving
- Obstipatie
- Zintuigelijke stoornissen
- Slikproblematiek
- Gastro-oesofageale reflux, maagklachten
- Epilepsie
- Psychiatrische problematiek
- Gebitsafwijkingen
- Bijwerkingen door (poly)farmacie
Waaruit bestaat de proactieve benadering bij een verstandelijke beperking?
Laagdrempelig contact, jaarlijkse controles, heteroanamnese en vaccinaties
