3 | Koopmans: de EU als 'recht zonder staat' Flashcards
Welke 3 kritieken op het Maastricht-arrest heeft voormalig HvJ rechter Koopmans in zijn artikel ‘Rechter, D-mark en democratie: het Bundesverfassungsgericht en de Europese Unie’?
- ‘Er bestaat geen homogeen Europees volk’, vindt hij achterhaald en irrelevant
- Hij is het eens met de BVerfG, er bestaat geen Europees volk, maar dit creëren was ook nooit de intentie van de Europese Gemeenschap.
- Hij snapt dat er geen Europees volk bestaat, maar vind dat er ook niet gesproken kan worden van een relatief homogeen Duits volk, want waarop baseer je dat iemand tot een bepaald volk thuishoort? Op iemands paspoort of iemands uiterlijke kenmerken?
De argumenten die Koopmans aanvoert als kritiek op de denkwijze van de BVerfG kunnen gegroepeerd worden in 2 ontkoppelingen. Welke 2 ontkoppelingen zijn dit?
- ontkoppeling democratie en volkssoevereiniteit.
- ontwikkeling van recht en staatssoevereiniteit.
Wat houdt de eerste ontkoppeling democratie en volkssoevereiniteit in (als argument voor de kritiek van de denkwijze van de BVerfG door Koopmans)
Indien democratie gekoppeld zou zijn aan volkssoevereiniteit zou er geen democratie mogelijk zijn, aangezien in deze multiculturele wereld geen volkeren meer bestaan.
-> Er zijn veel catalanen die zich catalaans voelen en niet spaans, toch spreekt het heersende regime over één spaans volk.
-> Lindahl vindt dat Koopmans hier een punt heeft
Wat is het onderscheid van destructief en constructief dat wordt gemaakt bij de ontkoppeling van democratie en volkssoevereiniteit?
- Destructief: Koopmans vindt dat een relatief homogeen volk niet bestaat en dat democratie losgekoppeld dient te worden van het begrip volkssoevereiniteit.
- Constructief: volgens Lindahl is koopmans minder goed in staat uit te leggen wat democratie volgens hem wel inhoud.
Wat houd democratie in volgens Lindahl en Koopmans (ontkoppeling democratie en volkssoevereiniteit)
- Koopmans: democratie is gebaseerd op deugdelijke procedures, niet op het volk. Kamerstukken moeten prijs worden gegeven en transparantie en accountability zijn de voorwaarden voor algemeenheid.
- Lindahl: democratie is meer dan procedurele warborgen, het is solidariteit. Zonder verbondenheid geen solidariteit, en het BVerfG zou stellen dat deze procedures terug te leiden zijn naar het begrip volkssoevereiniteit. Hierdoor zou er nog steeds een staatsvolk nodig zijn voor democratie.
Koopmans stelt dat ‘Kompetenz-Kompetenz’ een belangrijke rol speelt in het Maastricht-arrest. Wat houdt dit in en waar is dit geregeld in de Duitse grondwet?
(ontkoppeling democratie en volkssoevereiniteit)
‘kompetenz-kompetenz’ houdt in de bevoegdheid om bevoegdheden te verdelen. Dit is in de Duitse grondwet geregeld in art. 38, dat bepaalt welke bevoegdheden en rechten overgedragen worden aan de EU. De klagers die bij het BVerfG kwamen stelden dat het verdrag bepaalde bevoegdheden liet overhevelen naar de EU, wat ten koste zou gaan van de bevoegdheden van het Duitse parlement.
Wat houdt de tweede ontkoppeling recht en staatssoevereiniteit in (als argument voor de kritiek van de denkwijze van de BVerfG door Koopmans)
In het artikel ‘Federalism: the wrong debate’ zet Koopmans zijn visie voort. Hij stelt dat de traditionele staat en staatssovereiniteit door de jaren heen aan macht verliest.
- Destructief: staatssoevereiniteit is niet nodig; er kan een autonome rechtsorde bestaan zonder staat.
- Constructief: Koopmans heeft het over multi-level governance, binnen de EU zijn er meerdere bronnen van gezag, verschillende competenties (nationaal en EU) die samenwerken om bevoegdheden uit te oefenen
Hoe wordt een eenheid van een rechtsorde tot stand gebracht? Door welke 2 dingen + uitleg
(ontkoppeling recht en staatssoevereiniteit)
Eenheid van een rechtsorde wordt tot stand gebracht door:
1. Een grondwet (constitutioneel handvest)
2. Een rechter die eenheid bewaard door horizontale en verticale bevoegdheidscontrole
- een juridische constitutie kan bestaan zonder politieke constitutie, aangezien er ook geen eenheid van taal/religie/politiek etc. is.
Evaluatie van Koopmans’ visie per criterium van het democratisch instituut: 1. kunnen we denken aan een democratie zonder volk? Wat zegt Lindahl hierover?
nee, er bestaat geen verzorgingsstaat zonder solidariteit onder de leden van de samenleving (denk aan belasting betalen voor anderen in de gemeenschap)
Evaluatie van Koopmans’ visie per criterium van het democratisch instituut: 2. kunnen we denken aan een democratie die louter procedureel is? Wat zegt Lindahl hierover?
nee, mensenrechten zijn bijv geen procedurele zaak, waarom hebben we deze als we niet vinden dat ieder individu telt?
Evaluatie van Koopmans’ visie per criterium van het democratisch instituut: 3. Kunnen we eraan denken dat politieke representatie er niet toe doet?
nee, het doet er wel degelijk toe! wij willen bepaalde materiële maatstaven hanteren
BVerfG zou zeggen: Duitsland wil zelf bepalen welke vluchtelingen ze wel of niet toelaten. De lidstaten van de EU vertegenwoordigen zichzelf, er is dus wel representatie, maar geen politieke vertegenwoordiging in democratische zin
Evaluatie van Koopmans’ visie per criterium van het democratisch instituut: 4. Kunnen we denken aan checks-and-balances zonder volk?
- doel checks and balances: koesteren volk als geheel, met name door minderheid in bescherming te nemen tegen de meerderheid.
- er bestaan weliswaar 3 machten, maar die zijn afgeleid van één macht: het volk als soeverein
Evaluatie van Koopmans’ visie per criterium van het democratisch instituut: 5. meerderheid en minderheid verondersteld eenheid
- de meerderheidsregel binnen de democratie: helft van de stemmen + 1 heeft het voor het zeggen
- voor zover de minderheid nog steeds bereid is om geschillen uit te vechten in verkiezingen en bereid is zich te onderwerpen aan regels van de meerderheid veronderstelt dit een eenheid
- het feit dat er een meerderheid en een minderheid bestaat veronderstelt een eenheid
- zonder meerder- en minderheid is sprake van een select clubje dat het voor het zeggen meent te hebben, dan is er geen democratie meer.
DUS: Wat gebeurt er met de poging van Koopmans om democratie los te koppelen van volkssoevereiniteit?
LET OP: ELKE poging om democratie los te koppelen van volkssoevereiniteit door Koopmans mislukt. Ieder criterium dat we hanteren voor een democratisch instituut is te herleiden naar volkssoevereiniteit.
Koopmans stelt dat geen homogeen volk bestaat, waardoor de notie van een Staatsvolk achterhaald blijft. Echter erkent hij het bestaan van democratie wel.
Het BVerfG stelt dat geen enkele staat democratisch kan zijn zonder een volk.
Om dit op te lossen wordt hulp gevraagd aan de schotse rechtsfilosoof Neil MacCormick uit het boek ‘Questioning Sovereignty’. Wat zegt MacCormick over de lidstaten/EU in de zin van soevereiniteit en hoe beschrijft hij dit?
Zowel de EU als de lidstaten zijn niet volledig soeverein, MacCormick definieert de EU dan ook als common wealth en beschrijft dit als volgt:
1. Een groep mensen | in geval van de EU is er een groep mensen
2. Die gezamenlijke/gedeeld belangen hebben (common weal) | het in stand houden van de gemeenschappelijke markt
3. Deze belangen worden via een politieke structuur, zoals een grondwet bewerkstelligd | in geval van de EU worden afspraken omtrent de markt gemaakt door Verdragen die aan te merken zijn als constitutie.
