10 | De verhouding tussen de EU en haar lidstaten Flashcards
In de voorgaande hoofdstukken hebben we de vraag proberen te beantwoorden of de EG naast een juridische en economische ook een politieke gemeenschap is. We hebben deze vraag met ja proberen te beantwoorden in tegenstelling tot het BVerfG.
Er is namelijk sprake van een Europees volk naast de volkeren van de lidstaten.
Wat Europa tot een siu generis gemeenschap maakt we hebben één Europees volk naast een veelheid van Europese volkeren.
- De EU is geen optelsom van lidstaten
- De lidstaten zijn niet ondergeschikt aan de EU.
o Het zijn namelijk lidstaten geen deelstaten.
Dat er 2 aparte rechtsordes bestaat die autonoom zijn, creëert problemen, deze kunnen met elkaar botsen
Wat kan er dan ontstaan?
Constitutionele conflicten
Wat houden constitutionele conflicten in?
Zien veelal op secundair recht (richtlijnen en verordeningen).
* Naast primair EU-recht heeft ook secundair EU-recht voorrang boven nationaal recht.
* Rechters van de lidstaten stellen terecht de vraag waarom secundair Europees recht voorrang dient te krijgen boven democratisch gelegitimeerde wetgeving?
VB Constitutionele conflicten:
- VB1: Solange arresten in Duitsland
- VB2: European Search Warrant arrest
Wat houden de Solange arresten in Duitsland in?
- Hierin oordeelde het BVerfG dat ze van EU-recht hetzelfde beschermingsniveau verwachten qua mensenrechten als in de Duitse Grondwet.
- Kan niet hetzelfde beschermingsniveau worden gewaarborgd? Dan verklaart het BVerfG deze nietig.
Wat houdt het European Search warrant in?
- Hier werden tussen lidstaten afspraken gemaakt over het uitleveren van verdachten.
- Normaliter zou men in eerste instantie het beschermingsniveau in de andere lidstaat moeten afwegen voordat ze over gaan tot uitlevering. Echter, bij de nieuwe regelgeving werd het mogelijk deze procedure te versnellen waarbij een mindere indringende toetsing zou plaatsvinden.
- De Duitse rechter oordeelde dat deze regeling in strijd was met de Duitse grondwet en achtte het niet van toepassing.
Welke 2 soorten problemen leveren de constitutionele conflicten op?
- theoretisch probleem
- praktisch probleem
Wat houdt het theoretisch probleem achter constitutionele conflicten in?
Het recht van de EU is een autonome rechtsorde naast de rechtsordes van de lidstaten.
* Betekent dit dan dat nationale rechters ook Europese rechters zijn wanneer zij Europees recht toepassen?
o MacCormick: Nee. Hij stelt in Questioning Sovereignty dat:
- Nationale rechters voorrang van Europees recht vinden in hun eigen constitutionele orde.
- Het HvJ vindt de voorrang van Europees recht in hun overtuiging dat de verdragen op zichzelf een constitutioneel karakter hebben.
Hierdoor bestaat een situatie dat beide partijen vinden dat Europees recht voorrang moet hebben, maar op basis van verschillende redenen.
- De nationale rechters vinden dat de uiteindelijke bron van gezag van het Europees recht hun eigen nationale constitutie is.
- Het HvJ stelt dat Europees recht haar eigen constitutionele karakter heeft.
Hierdoor ontstaat volgens MacCormick het probleem dat twee verschillende valide rechtsordes bestaan en beide willen niet stellen dat de ander de bron is van hun legitimiteit. Dit noemt MacCormick constitutional pluralism.
Wat is het gevolg van het theoretisch probleem?
Het gevolg van het theoretisch probleem is: dat constitutionele conflicten kunnen ontstaan tussen de twee rechtsordes. Als de nationale rechter vindt dat het gezag van Europees recht voortkomt uit de nationale constitutie, wat gebeurt er dan wanneer Europees recht de fundamentele beginselen van een constitutie aantast? Dit is het praktisch probleem en dit zal geïllustreerd worden aan de hand van het Grogan-arrest.
Wat houdt het praktisch probleem in met het Grogan-arrest als voorbeeld?
In de Ierse grondwet stond dat het verboden is om zwangere vrouwen te informeren over mogelijkheden omtrent abortus.
* Grogan was lid van een studentenvereniging en verspreidde in Ierland advertenties over abortusklinieken in Engeland.
* De ‘Society for the Protection of Unborn Children’ klaagde Grogan aan en eiste dat deze advertenties verboden werden.
o In het verleden had het Hof van Justitie in een andere zaak genaamd GB-INNO-BM al besloten dat het toegestaan is om in andere landen te adverteren en dat dit onder de vrijheden van de interne markt valt.
o Dit zou ook betekenen dat het toegestaan is om te adverteren voor abortus in Ierland.
* Volgens het HvJ is abortus een dienst in de zin van artikel 60 EEG-verdrag, aangezien het beroep dokter onder artikel 60 EEG valt, en hebben Unieburgers het recht om waar dan ook in de Unie een abortus te laten plegen.
* De Ierse constitutie stelt dat het verboden is om mensen te informeren over de mogelijkheden omtrent abortus, terwijl het HvJ in het verleden heeft gesteld dat het adverteren van diensten/goederen onder de vier vrijheden valt.
Het HvJ heeft een slim spelletje gespeeld zodat de Ierse constitutie niet in gedrang kwam.
* Het HvJ stelde dat dit geval, het verspreiden van advertenties over abortusklinieken, een kwestie is van vrijheid van meningsuiting wat aan de lidstaten (hier dus Ierland) behoort om te onderzoeken of een dergelijk geval dient te worden verboden.
* Het HvJ redeneert dat deze zaak verschilt van GB-INNO-BM, omdat de adverteerders daar een economisch belang hadden bij het verspreiden van advertenties, terwijl Grogan dit niet had.
o Hierdoor is een verbod op adverteren van abortusklinieken geen belemmering van het vrije verkeer volgens het HvJ.
Wat zegt Phelan over het Grogan-arrest?
Phelan heeft nog steeds kritiek hierop. De kern van zijn kritiek bevindt zich in de legitimatie en doel van de Ierse constitutie en het EG-Verdrag.
* Als we kijken naar de kern van de Ierse constitutie geeft het artikel waarin abortus is verboden aan dat het doel hier de bescherming van mensenrechten is.
* Het gaat dus om fundamentele en sociale kwesties van het land wat de Ierse rechter bij het toepassen van de constitutie altijd in acht dient te nemen.
* Echter, wat het HvJ in zijn arrest heeft gedaan is stellen dat er enkel sprake is van een economisch belang, namelijk het bevorderen van de gemeenschappelijke markt.
o Een wereld waarin het economisch belang boven de fundamentele waarden van de Ierse mensheid dient te staan is niet wenselijk!
o Hij pleit dan ook voor een duiding van EU-recht zodat deze dilemma’s niet meer mogelijk zijn.
Dus: als Grogan een economisch belang had met het verspreiden van zijn advertenties dan zou het wel verboden worden. Maar nu dat niet het geval is mag het ineens wel? Phelan vind juist de menselijke waarden belangrijk.
! Phelan vindt het te ver gaan dat de nationale grondwet boven fundamentele mensenrechten gaat en dat het dus wél mogelijk is om de nationale grondwet op zij te zetten als het over het economische belang van de EU gaat.
- Hij zegt: het sluiten van zulke compromissen niet meer zo lang door kan gaan: een opstap zal komen of een revolutie zal komen.
- Nationale rechters zullen of voor altijd blijven toekijken of het Europese recht buiten spel zetten (opstand) of hun eigen rechtsorde aandurven zetten en het Europees recht volgen (revolutie).
Uit welk boek en welke schrijver komen 2 oplossingen om constitutionele conflicten te voorkomen?
Questioning Sovereignty van MacCormick.
Welke 2 oplossingen worden gegeven om constitutionele conflicten te voorkomen?
- Radical pluralism: (vind Lindahl het beste) partijen gaan een soort constitutionele dialoog met elkaar aan, zoals in het Grogan-arrest. Het HvJ en de Ierse High Court hebben in dat arrest zoveel mogelijk geprobeerd om de eenheid van hun rechtsordes te bewaren.
a. Dit betekent dat beide partijen elkaar zoveel mogelijk de ruimte moeten geven om tot een oplossing te komen. - Pluralism under international law: is een soort arbitrage oplossing (juridische oplossing).
Wanneer er sprake is van een constitutioneel conflict tussen rechtsordes dan kan er een arbiter (scheidsrechter) worden ingeschakeld. Het HvJ en de lidstaat zouden dan elk een lid kunnen en gezamenlijk het 3e lid benoemen. Dit zouden dan de doorslaggevende factor kunnen geven.
Waarom vindt Lindahl de oplossing van Radical pluralism het meest interessant?
omdat je dan spreekt over ‘constitutional dialogue’. Je houdt elkaar scherpt bij conflicten, maar op een manier waarin je elkaar respect toont zoals de constitutional tolerance van Joseph Weiler (H4).
