1 | Is de EU een politieke gemeenschap? Flashcards
welke 2 vragen doen ertoe bij rechtsfilosofie B?
- In welke zin is de EU een unie?
- In welke zin is de EU Europees?
In welke zin is de EU een unie?
- de EU begon als economische unie, waarbij lidstaten samenwerkten op gebied van handelsgoederen zoals kolen en staal (EGKS)
- vervolgens gingen de lidstaten bekijken of ze politiek wat gemeen konden hebben
- in 2007 werd het verdrag van lissabon ondertekend -> nadruk lag hierbij op Europees burgerschap
Wat wordt er beslist in Advies van de Raad van State van september 2007?
- De Raad beslist hier terughoudend of een raadgevend referendum over het Verdrag van Lissabon wenselijk is.
- De Raad stelt hier dat de EU een democratische rechtsorde is, maar EU niet gezien kan worden als een staat -> hierdoor kan EU grondwet niet gelijkgesteld worden met nationale grondwet
In welke zin is de EU Europees (Romano Prodi, voorzitter van de Europese Commissie)?
Prodi heeft het over uitbreiding van de Europese Unie.
- de vraag kwam rond 2002-2004 in hoeverre uitbereiding van de EU wenselijk is. Het is geen wereldwijde organisatie en het is noodzakelijk om te kijken waar de grenzen van Europa liggen
- het gebrek aan een geografische grens betekent dat definiëren van wat ‘Europees’ is slechts een politiek spel is.
Wat wordt er in het verdrag van Rome benoemd?
- oprichting Europese Economische Gemeenschap (EEG) vormde de basis van wat tegenwoordig de Europese Unie heet.
- schotten tussen nationale markten werden geopend tbv een gemeenschappelijke markt
- maar het omzetten van nationale wetten in Europese wetten verliep stroef
Wat houdt de teleologische interpretatie van het Verdrag van Rome in?
Teleologie: wie de doeleinden wil bereiken, is akkoord gegaan met de middelen die daarvoor nodig zijn.
- het HvJ interpreteert deze constitutionalisering van het gemeenschapsrecht dan ook teleologisch.
Het ‘gemeenschapsrecht’ is een middel, om het doel ‘de gemeenschappelijke markt’ te bereiken
Op basis van welke 3 arresten is het EEG-Verdrag volgens het HvJ meer dan alleen een overeenkomst tussen de lidstaten?
- HvJ Les Verts
- HvJ Van Gend en Loos
- HvJ Costa vs. ENEL
In de rechtstreekse werking van EU recht zit ook een probleem verschuild. Welke is dat?
Is het verdrag wel een constitutie?
- Een constitutie wordt gedragen door een volk, dat besluit welke bevoegdheden toekomen aan een staat, daarmee heeft de constitutie legitimiteit om tot besluiten te komen.
Waarom zwijgt het HvJ in Les Verts over democratische legitimiteit van het constitutionele handvest?
Omdat het discutabel is of de bevoegdheden van het HvJ democratisch gelegitimeerd zijn
Wat is vormt de EU volgens Advies 1/91?
Een federale rechtsorde: door de rechtstreekse werking en voorrang van het gemeenschapsrecht wordt dit recht op een homogene manier binnen de EU geïnterpreteerd en toegepast
- hierdoor is de verhouding tussen gemeenschapsrecht en nationale rechtsordes vergelijkbaar met de verhouding tussen de federale staat en deelstaten in de federatie
Wat verklaart het gehele Advies 1/91?
Volgens Advies 1/91 vormt de EU een federale rechtsorde. Dit verklaart waarom het gemeenschapsrecht wordt gezien als autonome rechtsorde: nieuw (HvJ van Gend en Loos) en eigen (Costa vs. ENEL)
-> de arresten bevestigen hiermee de autonomie van het gemeenschapsrecht
Wat houdt het artikel ‘The European Union after the Maastricht Decision (Steve Boom)’ in?
- Boom onderzoekt rechtsvergelijkend (VS) de positie van het HvJ in de EU
- Het belangrijkste verschil blijkt de democratische legitimiteit
- De Amerikaanse grondwet begint met ‘Wij, het Amerikaanse volk, het EEG-Verdrag met opsomming van de verschillende lidstaten
- Conclusie: er bestaat geen Europees volk, het EEG-Verdrag kan hierom niet als grondwet worden gezien, nu deze gedragen dient te worden door één volk
Wat kan worden geconcludeerd uit de combinatie van het artikel van Boom en HvJ Les Verts?
- op basis van het artikel van Boom en HvJ Les Verts kan gezien worden waarom het HvJ enkel gekozen heeft voor een legaliteitstoets en niet voor een legitimiteitstoets.
- Het HvJ heeft geen legitimiteit, dit kan namelijk alleen via een democratische weg verworven worden
- Het HvJ kan nu slechts concluderen of iets volgens het Verdrag gebeurt of niet (legaliteit) en niet of het aanvaardbaar is (legitimiteit)
Wat houdt het arrest HvJ Van Gend en Loos in?
Het EU-recht heeft rechtstreekse werking. Door middel van rechtstreekse werking kunnen dus niet alleen staten, maar ook burgers zich beroepen op EU-recht, daar zijn wel enkele voorwaarden voor.
Het HvJ definieert de EU in HvJ Van Gend & Loos als een nieuwe autonome rechtsorde
Wat houdt het arrest HvJ Costa vs. ENEL in?
Het EU-recht heeft voorrang op nationaal recht. In dit arrest spreken we van een ‘eigen autonome rechtsorde’. Het heeft een eigen doel en dat is het tot stand brengen van een gemeenschappelijke markt.
