16 Choroby czynnościowe układu pokarmowego, choroby przełyku, choroby żołądka i dwunastnicy cz.I Flashcards
Choroba czynnościowa
pojęcie stosowane do opisu objawów klinicznych, sugerujących występowanie choroby organicznej bez zmian morfologicznych mogących być przyczyną odczuwanej dolegliwości
Najczęstsze choroby czynnościowe górnego odcinka pp.
FD - dyspepsja czynnościowa
Jak dzielimy dyspepsję czynnościową?
- EPS - zespół bólowy nadbrzusza
- PDS - zespół dyskomfortu poposiłkowego
Ile % ludzi na świecie cierpi na FD?
10-30%
Szczyt zachorowań na FD?
40-50 rż (3-4 dekada
Najczęstsze choroby czynnościowe dolnego odcinka pp
zespół jelita nadwrażliwego (IBS)
Kto i ile % na IBS?
10-15% Europejczyków
Objawy wskazujące na chorobę czynnościową w górnym odcinku pp
- dysfagia
- palenie, pieczenie w KLP
- bóle nadbrzusza (EPS)
- uczucie poposiłkowego zalegania pokarmu
- odbijanie
- nudności
- wymioty
Objawy wskazujące na chorobę czynnościową w dolnym odcinku pp
- ból podbrzusza
- wzdęcia
- biegunki, zaparcia lub naprzemienność tych objawów
Patomechanizmy powstawania chorób czynnościowych
- zaburzenia motoryki pp
- nadwrażliwość trzewna
- zmiany w sekrecji kwasu
- infekcja H pylori
- stres
- zaburzenia psychiczne
- predyspozycje genetyczne
Zaburzenia motoryki pp
- zmniejszenie poposiłkowej motoryki antrum żołądka
- zmniejszenie relaksacji dna żołądka
- zaburzenie szybkości opróżniania żołądkowego
- zaburzenie czynności mioelektrycznej pp
Nadwrażliwość trzewna
- zwiększona percepcja na rozciąganie mechaniczne ściany przewodu pokarmowego
- zwiększona wrażliwość na stymulację chemiczną
- rozwój przewlekłego odczynu zapalnego nasilającego nadwrażliwość trzewną
- zaburzenia impulsacji czuciowe w enterycznym systemie nerwowym
Zmiany w sekrecji kwasu
Hipersekrecja kwasu
Infekcja H pylori
- zaburzenia sekrecji żołądkowej
- zaburzenia gęstości komórek neuroendokrynnych
- zaburzenia motoryki
Zaburzenia psychiczne
- stany lękowe
- stany depresyjne
- stany neurotyczne
Predyspozycje genetyczne
rodzinne występowanie schorzeń czynnościowych
Główne objawy chorób przełyku
- dysfagia
- odynofagia
- zgaga
- ślinotok
Dysfagia
zaburzenia połykania
Rodzaje dysfagi
- ustno-gardłowa
- przełykowa
- okresowa
- progresywna
Dysfagia ustno-gardłowa
Przy chorobach gardła środkowego (guz, ropień), zaburzeniach ośrodkowej kontroli nerwowej aktu połykania, chorobach mięśni poprzecznie prążkowanych
Dysfagia przełykowa
Przy zmianach anatomicznych, zaburzeniach motoryki przełyku. Towarzyszy uczucie zatrzymania pokarmu, gniecenia w okolicy zamostkowej lub niżej
Dysfagia okresowa
przemijająca, dotycząca pokarmów płynnych i stałych sugeruje zmiany czynnościowe (np gałka histeryczna)
Gałka histeryczna
Uczucie sugerujące, że coś znajduje się w przełyku - przełknięcie powoduje natychmiastową ulgę
Dysfagia progresywna
najpierw utrudnienie przełykania pokarmów stałych, potem płynnych, sugeruje zmiany organiczne
Jakie zmiany sugeruje dysfagia okresowa?
czynnościowe
Jakie zmiany sugeruje dysfagia progresywna?
Organiczne
Jaka jest najczęstsza przyczyna dysfagii po 45 rż?
rak przełyku (w ok 40%)
Odynofagia
bolesne połykanie, od zmian zapalnych, nowotworowych owrzodzeń, zaburzeń motoryki
Zgaga
- uczucie pieczenia, piekącego bólu za mostkiem
- promieniuje od dolnej części mostka ku górze
- często powiązana ze spożyciem określonych pokarmów
- czasem towarzyszy zarzucanie kwaśnej treści do gardła
- nawet u 1/3 populacji
Jaka jest najczęstsza przyczyna zgagi?
Choroba refluksowa przełyku
Ślinotok
objaw aktywacji odruchów przełykowo-śliniankowych przez kwaśną treść żołądkową
Na co może wskazywać ślinotok?
Na chorobę refluksowa przełyku lub zmiany zapalne w jakie ustnej
Zespołu chorobowe przełyku
- zaburzenia motoryki pierwotne
- choroba refluksowa przełyku (GERD)
- uchyłki przełyku
- przepukliny rozworu przełykowego
Zaburzenia motoryki pierwotne
zaburzenia działania LES, najczęściej nerwowo pochodne
- przełyk korkociągowaty
- rozlany kurcz przełuku
- achalazja
Przełyk korkociągowaty
- prawidłowa propagacja skurczów
- wzrost amplitudy skurczów (180 mmHg)
- czas trwania skurczów wzrasta (6s)
- złożony charakter
Skąd pochodzi nazwa przełyk korkociągowaty?
Od obrazu radiologicznego
W co może przejść przełyk korkociągowaty?
W rozlany kurcz przełyku lub achalazję
Objawy przełyku korkociągowatego
Zamostkowy ból w trakcie połykania
Rozlany kurcz przełyku
fazowo-skurcze albo prawidłowe, o charakterze jak w przełyku korkociągowatym, także wzrost ciśnienia i niekompletne rozluźnienie LES
Uwaga!
Jak ktoś dotarł do tej fiszki to daję cukierka :3
Czy rozlany kurcz przełyku jest radiologicznie charakterystyczny?
SI!
Przez co wywołany jest rozlany kurcz przełyku?
Przez degenerację unerwienia LES
Objawy rozlanego kurczu przełyku
Dysfagia, ból w KLP
Achalazja
inaczej kurcz wpustu
wzrost ciśnienia w LES, zaburzenie rozluźnienia, w miare progresji choroby rośnie ciśnienie w-przeł i średnica trzonu przełyku, u niektórych chorych sporadyczne skurcze w trzonie przełyku
radiologicznie achalazja
Trzon szeroki, dystalnie przełyk zwężony jak ptasi dziób
Przez co wywołana jest achalazja
Przez degenerację neuronów hamujących splotów śródściennych przełyku - spada ilość VIP, NO
Achalazja może być
pierwotna lub wtórna do uszkodzenia unerwienia autonomicznego wpustu wywołanego przez nowotwory żołądka, trzustki, płuc, chorobę Chagasa
Objawy achalazji
dysfagia, ból w KLP, zgaga, regurgitacja
Powikłania achalazji
zapalenie błony śluzowej przełyku, zachłystowe zapalenie płuc, ropień płuc, uchyłek dalszej części przełyku, ew rak płaskonabłonkowy
GERD
choroba refluksowa przełyku
Na wskutek czego powstaje GERD
Wskutek przełamania bariery antyrefluksowej i przekroczenia/zaburzenia mechanizmu klirensu przełykowego z następowym uszkodzeniem śluxówki przełyku
Refluks może być
- żołądkowo - przełykowy
- dwunastniczo-żołądkowo-przełykowy
- fizjologiczny
- patologiczny
- patologiczny + dolegliwości
Refluks żołądkowo-przełykowy
- kwaśny
- można go wykryć badaniem ph w części DYSTALNEJ przełyku (spada do 4)
Refluks dwunastniczo-żołądkowo-przełykowy
- alkaliczny
- nie można wykryć jak ż-p
- trzeba oznaczyć barwniki
- pH tylko pomocnicze, około 8
Refluks fizjologiczny
po posiłku, w pozycji leżącej
Refluks patologiczny
zbyt długi, zbyt częsty xD
Refluks patologiczny + dolegliwości
Choroba refluksowa przełyku, która może wystąpić w dwócj postaciach jako NERD albo ERD
NERD
Zarzucana treść nie uszkadza śluzówki
ERD
Zarzucana treść uszkadza śluzówkę
Patomechanizm GERD
- niewydolność LES
- szkodliwy wpływ składników treści żołądkowej zarzucanej do przełyku
- zaburzona czynność oczyszczania przełyku
- upośledzone opróżnianie żołądka
Niewydolność LES występuje wtórnie do
- osłabienia spoczynkowego
- przejściowych spadków napięcia
- osłabienia funkcji przepony
- przepukliny wślizgowej
wolny refluks
swobodny przepływ treści żołądkowej do przełyku
Czy zarzucanie treści dwunastniczej jest bardziej szkodliwe niż żołądkowej?
Si!
Objawy kliniczne GERD
- typowe (przełykowe)
- atypowe (pozaprzełykowe)
- bezobjawowo
Typowe objawy GERD
- zgaga i piekące bóle za mostkiem (75%)
- puste odbijania
- cofanie kwaśnej treści
- w/w nasilone w pozycji leżącej, pochylonej, w trakcie parcia, po tłustych i obfitych posiłkach
- dysfagia
- ślinotok
- posmak soli, mydła, goryczy w ustach
Atypowe objawy GERD
- stenokardia
- z oddechowego: przewlekły kaszel, zapalenie oskrzeli, nasilenie astmy
- laryngologiczne: chrypka, dysfonia, zapalenie strun głosowych
- stomatologiczne
Jak wykrywamy bezobjawowy GERD
przy endoskopii, przypadkowo
Powikłania GERD
- zwężenie trawienne - ze względu na włókniste bliznowacenie ran
- przełyk Barreta - wskutek metaplazji jelitowej w dolnej części przełyku
Diagnoza GERD
- 24 h pH metria przełykowa
- badanie endoskopowe
- manometria przełyku
Uchyłki przełyku
uwypuklenie poza światło
- rzekome
- prawdziwe
Uchyłki rzekome
Uwypuklenie błony śluzowej przez mięśniową
Uchyłki prawdziwe
Uwypuklenie całej ściany
Rodzaje uchyłków
- gardłowo-przełykowy (Zankera)
- środkowej części przełyku
- nadprzeponowe
Uchyłek Zankera
wtórnie do uwypuklenia tylnej ściany gardła i przełyku, w okolicy górnego zwieracza wtórnie do zaburzeń mięśnia pierścienno-gardłowego
Uchyłki środkowej części przełyku
Wtórnie do równoległych skurczów środkowej mięśniówki, co generuje w tym obszarze wysokie ciśnienie
Uchyłki nadprzeponowe
Wtórnie do zaburzeń motoryki (achalazja)
Objawy uchyłków
Zwykle bezobjawowo, duże mogą dawać dysfagię, nieprzyjemny zapach z ust
Powikłania uchyłków
Aspiracja treści z uchyłku, przebicie uchyłku z zapaleniem śródpiersia
Jak diagnozujemy uchyłki?
RTG z kontrastem
przepukliny rozworu przełykowego
Wtórnie do wzrostu ciśnienia śródbrzusznego i osłabienia mięśniówki, częstsza u kobiet
Rodzaje przepuklin rozworu przełykowego
- wślizgowa
- okołoprzełykowa
Przepuklina wślizgowa
Wpust wraz z częścią proksymalną żołądka przesuwa się do KLP, czasem towarzyszą jej objawy GERD
Przepuklina okołoprzełykowa
Dno żołądka przesuwane jest do KLP bez zmian położenia wpustu
