10.Kafli: Markaðsaðstæður Flashcards
Hvað sýnir “Líkanið af fullkominni samkeppni”?
Sýnir hvernig verðsamkeppni getur tryggt neytendum lægsta hugsanlega vöruverð á markaðnum og þá nýtingu framleiðsluþáttanna sem er í fullkomnu samræmi við óskir neytendanna.
Líkan af markaðsaðstæðum sem tryggja neytendum besta nýtingu framleiðsluþáttanna út frá óskum þeirra og lægsta hugsanlega verð á markaði.
Hvað er “samþjöppun á markaði”?
Hvort fáir eða margir kaupendur og seljendur skipta markaðnum á milli sín.
Einn aðili : samþjöppun algjör
Margir litlir aðilar : samþjöppun lítil sem engin
Út frá hverju eru markaðsaðstæður flokkaðar?
- Fjöldi framleiðenda
- Opinn eða lokaður markaður
- “Stöðluð” vara, einstök vara eða merkjavara
- Verðþiggjandi eða verðákvarðandi markaðsaðilar
- Hreyfanlegir eða fastir framleiðsluþættir
Hvað þýðir opinn eða lokaður markaður?
Hvort hver og einn geti komist inn á markaðinn og hafið þar framleiðslu eða sölu eða hvort einhverjar alvarlegar hömlur séu á því að stofna fyrirtæki í atvinnugreininni.
Hvað er stöðluð vara?
Vara sem er nákvæmlega eins, sama hver framleiðir hana, t.d. mjólk.
EKKI staðlaðar vörur eru t.d. ilmvötn og snyrtivörur.
Hvað er verðákvarðandi?
Framleiðandinn getur sjálfið ákveðið verðið á markaðnum. Ef einungis einn framleiðandi er á markaðnum getur hann sett upp það verð sem er hagnæðast fyrir hann.
Hvað er verðþiggjandi?
Framleiðandinn þarf að selja á því verði sem markaðsöflin ákveða fyrir hann (t.d. íslenskur sjávarútvegur)
Hvað eru hreyfanlegir framleiðsluþættir?
Eitthvað sem auðvelt er að nálgast, auðveldara í samkeppni. T.d. að ekki þurfi sérhæft starfsfólk fyrir mannafl.
Hverjar eru helstu tegundir markaðsaðstæðna?
Fullkom samkeppni, einokun, ófullkomin samkeppni og fákeppni/tvíkeppni.
Lýstu fullkominni samkeppni og einkennum hennar
Líkan af markaðsaðstæðum sem tryggja neytendum besta nýtingu framleiðsluþáttanna út frá óskum þeirra og lægsta hugsanlega verð á markaði.
- Framleiðendur eru margir og smáir (verðþiggjandi)
- Stöðluð vara (verðið stjórnar kaupum)
- Framleiðendur og neytendur búa yfir fulkominni þekkingu (hvað er ódýrast? hvað er best?)
- Framleiðsluþættirnir eru hreyfanlegir (ekki sérhæft starfsfólk)
- Greinin er öllum opin (allir hafa aðgang til að framleiða og flytja inn vörur)
- Ofurgróði helst ekki í greininni
Hvað er ofurgróði?
Gróði umfram þann gróða sem er nauðsynlegur til þess að fyrirtæki vilji halda áfram rekstri.
Lýstu einokun og einkennum hennar
Markaðsaðstæður þar sem allt framboð af ákveðinni vöru eða þjónustu er í höndum eins aðila.
- Einn aðili hefur allt framboðið í sínum höndum
- Einstök vara/þjónusta (ekkert annað fyrirtæki framleiðir neina vöru/þjónustu sem er náinn staðgengill hennar)
- Hann ákveður sjálfur verðið (verðákvarðandi)
- Markaðurinn lokaður
- Ofurgróði helst til lengri tíma
Lýstu ófullkomri samkeppni og einkennum hennar
Markaðsaðstæður með mörgum fyrirtækjum sem framleiða sams konar vörur og keppa bæði í auglýsingum og með því að framleiða margar vörur af sömu tegund.
- Mörg fyrirtæki
- EKKI stöðluð vara heldur sams konar vara
- Reyna að gera vöruna frábrugðna, t.d. með sérstakri pakkningu
- Framleiða margar útgáfur af sömu vörunni
- Ekki keppt í verði heldur auglýsingum
- Markaðurinn opinn
- Umframframleiðslugeta í fyrirtækjunum
- Ofurgróði helst ekki í greininni
Lýstu fákeppni&tvíkeppni og einkennum þeirra
Fá stór fyrirtæki ráða markaðnum. T.d. olíuflutningur/bankastarfsemi. Fákeppnisaðstæður þar sem tvö fyrirtæki hafa ráðandi stöðu á markaðnum.
- Ríkjandi fyrirtæki fá
- Viðbrögð samkeppnisaðila við verðbreytingum er mikilvæg
- Ef eitt fyrirtæki lækkar verð lækka hin fyrirtækin einnig verð
- Keppa ekki í verði heldur þjónustu (t.d. kaffiveitingar, dagatöl)
- Reyna oft að tengja kaupendur við sig með vildarpunktum o.þ.h.
- Beita stundum rándýrsverðlagningu
- Fyrirtækin setja yfirleitt verð sitt sameiginlega
- Gróði verður meiri ef fyrirtækin vinna saman
Hvað er rándýrsverðlagning?
Þegar fákeppnisfyrirtæki lækka verð niður fyrir kostnaðarverð þegar nýr aðili kemur inn á markaðinn. Síðan er beðið þangað til nýja aðilanum blæðir út og hann hættir. Þá hækka eldri fyrirtækin aftur verðið til neytenda.
