10_Geðrofslyfjameðferð

Question 1

hvaða áhrif hefur serotonin hömlun á D2 hömlun?

Answer 1

afléttir henni

Question 2

hvaða braut veldur extrapyramidal einkennum?

Answer 2

nigrostriatal pathway

Question 3

hvað flokkast undir extrapyramidal einkenni? (3)

Answer 3

1) dystoniur
2) parkinsonismi
3) akathisia (kyrrðaróþol)

Question 4

afleiðingar dópamínsskorts? (4)

Answer 4

1) óyndi
2) neikvæð einkenni
3) vitsmunaskerðing
4) gleðileysi

Question 5

afleðingar hækkaðs prólaktíns? (6)

Answer 5

1) mjólkurmyndun
2) gynecomastia
3) ófrjósemi
4) kynlífsvandamál
5) blæðingatruflanir
6) beinþynning

Question 6

hvernig tengist glútamat geðklofa?

Answer 6

glútamat hamlari veldur geðklofalíkum einkennum

Question 7

eru til glutamat agonistar?

Answer 7

nei

Question 8

andkólín áhrif (4)

Answer 8

1) munnþurrkur
2) sjóntruflanir
3) þvagtregða
4) hægðatregða

Question 9

adrenerg hömlunar áhrif? (2)

Answer 9

lækkaður bþ og hjartsláttartruflanir

Question 10

hvað þarf að gera við serotonin til að nota gegn ógleði?

Answer 10

hamla það gegn ógleði

Question 11

Hvaða lyf hefur mestu D2 blokkunina?

Answer 11

Haloperidol

Question 12

Afh þarf stóra skammta af clozapine?

Answer 12

Hefur bara pínulitla D2 verkun

Question 13

hvað hefur quetiapine mest áhrif á? (2)

Answer 13

alfa1 og H1

Question 14

hver er aðal viðtakaverkunin í olanzapine, risperidone ofl?

Answer 14

serotonin hömlun (á 5HT2A viðtaka)

Question 15

Afh hefur serotonin hömlun góð áhrif á EPS? (extrapyramidal)

Answer 15

snýr við D2 hömlun í negro-striatal

Question 16

Afh hefur serotonin hömlun góð áhrif á vitræna þætti?

Answer 16

eykur dópamín losun í mesocortical brautinni

Question 17

hver er munurinn á verkun SGA og FGA á heilann? (3)

Answer 17

SGA hafa:

1) hömlun á serotonin viðtökum (5-HT 2)
2) meiri virkni á meso-limbisku brautina
3) lausari bindingu við dópamínviðtakana

Question 18

hvað er tardive dyskinesia á ísl?

Answer 18

síðfettur

Question 19

lýsa tardive dyskinesia?

Answer 19

ósjálfráðar hreyfingar í tungu, munni, andliti eftir 6 mán á sterku geðlyfi (3 mán ef >65 ára)

Question 20

hvað gerist við tardive dyskinesia ef lyfjaskammtur er minnkaður?

Answer 20

versnar

Question 21

hvaða áhrif hafa andkólínerg lyf á tardive dyskinesia?

Answer 21

versnar

Question 22

er tardive dyskinesia óafturkræf?

Answer 22

já

Question 23

rétt vinnubrögð mtt til tardive dyskinesia? (6)

Answer 23

1) nota bara sterk geðlyf ef strangar ábendingar
2) nota alltaf lægsta mögulega skammt
3) nota lyf með minni dópamín hömlun
4) nota forðalyf
5) Ef tardive dyskinesia kemur fram skipta yfir í SDA eða háskammta geðlyf
6) E vítamín

Question 24

hver eru einkenni neuroleptic malignant syndrome? (4)

Answer 24

1) Hiti > 38°
2) Veruleg EPS
3) truflun á automiska kerfinu (hár bþ, tachycard, sviti, missa þvag/hægðir)
4) veruleg hækkun á CK

(lífshættulegt en mjög sjaldgæft)

Question 25

skilmerki metabolic syndrome? (5) | hversu mörg af 5?

Answer 25

3 af 5 1) mittismál > 101/87 cm kk/kvk 2) Hækkaður BÞ 3) F-glúkósi hækkaður 4) Triglycerið hækkuð 5) HDL hækkað

Question 26

meðferð aukaverkana geðrofslyfja? (6)

Answer 26

1) start low- go slow 2) lækka skammt ef það er hægt 3) skipta um lyf 4) nota andkólínlyf við EPS (en oft misnotað og hafa líka aukaverkanir, varla notað í dag) 5) betablokkar og andkól ivð akathisiu (hest ekki benzo) 6) metformín við þyngdaraukningu

Question 27

hversu algengt er tardive dyskinesia?

Answer 27

5% á ári hjá FGA | 0,5% á ári hjá SGA

Question 28

hverjir eru kostir SGA? (4)

Answer 28

1) sérhæfðari dópamín og serotonin hömlun 2) minni eða engin EPS 3) meiri verkun á negatíf einkenni 4) minni eða engin hækkun á prólaktíni

Question 29

SGA lyfin eru flest lík s/ó?

Answer 29

ósatt, mism binding við önnur boðefni sem gefur mism aukaverkanir og verkun á pos og neg einkenni og einstaklbundið hverjir svara hverju

Question 30

nefna 7 SGA lyf?

Answer 30

1) clozapine (elsta) 2) risperidone 3) olanzapine 4) quetiapine 5) ziprazidone 6) aripiprazole 7) paliperidon (invega)

Question 31

aukaverkanir clozapine? (5)

Answer 31

1) syfja 2) andkólínerg áhrif 3) aukið munnvatn fyrstu vikur 4) krampahætta í stórum skömmtum 5) agranulocytosa/myocarditis/cardiomyopathia

Question 32

hvernig er sjálfsvígstíðni hjá clozapine?

Answer 32

Lægri en önnur lyf

Question 33

hvaða lyf er 3. kynslóð geðrofslyfja?

Answer 33

aripiprazol

Question 34

hvað þýðir DSS?

Answer 34

dópamín system stabilizer = aripiprazol. Hamlar ef of mikið og örvar ef of lítið

Question 35

hvernig virkar aripiprazol? (viðtakar) (2)

Answer 35

1) Partial agonisti á dópamín D2 og 5HT-1A | 2) antagonisti á 5HT-2A

Question 36

hvað er paliperidon?

Answer 36

Virka niðurbrotsefni Risperdals

Question 37

hvernig eru forðalyf gefin?

Answer 37

í vöðva á 1-4 vikna fresti

Question 38

hvaða lyf eru til í forðalyfi? (6)

Answer 38

1) haldol 2) fluanxol 3) Risperidone 4) Olanzapine (zypadhera) 5) Paliperidone 6) abilify maintena (o.fl.)

Question 39

Geðrofslyfjunum raðað eftir virkni? (8)

Answer 39

1) clozapine 2) olanzapine 3) risperidone 4) paliperidone 5) haloperidol 6) quetiapine 7) aripiprazole 8) chlorpromazine

Question 40

Geðrofslyfjunum raðað eftir þolanleika? (6)

Answer 40

1) aripiprazole 2) quetiapine 3) paliperidone 4) olanzapine 5) haloperidol 6) clozapine

Question 41

hvað er undir jafnvægislyfjum? (3)

Answer 41

1) Litíum 2) flogaveikilyf 3) sterk geðlyf

Question 42

hver þarf serum-þéttni litíums að vera?

Answer 42

0,7-1,2 mmol/L

Question 43

fyrstu einkenni eituráhrifa litiums? (3)

Answer 43

1) skjálfti 2) taltruflun 3) léleg samhæfing hreyfinga

Question 44

einkenni vægra eituráhrifa litiums? (5) | hvað er litíumgildið?

Answer 44

1) eirðarleysi 2) ógleði 3) óskýrt tal 4) niðurgangur 5) grófur skjálfti (<2 í lítíumgildi)

Question 45

einkenni meðal eituráhrifa litiums? (2) | hvað er litíumgildið?

Answer 45

1) rugl 2) verulega léleg samhæfing (2-2,5 í lítíumgildi)

Question 46

einkenni og afleiðingar alvarlegra eituráhrifa litiums? (4) | hvað er litíumgildið?

Answer 46

1) skerðing á meðvitund 2) krampar 3) hyperextensio útlima, fettur og brettur 4) dauði (>2,5 í lítíumgildi)

Question 47

aukaverkanir litíums? (5)

Answer 47

1) þyngdaraukning 2) tíð þvaglát 3) acne 4) tilfinningalegur doði 5) hypothyroid

Question 48

hvaða bipolar virkar litíum illa á?

Answer 48

rapid cycling form og blandaðar maníur

Question 49

nefna 6 flogaveikilyf

Answer 49

1) valpróat 2) carbamazepin 3) lamotrigine 4) topirate 5) gabapentin 6) pregabalin

Question 50

hvað á aðallega að hafa í huga með valpróat?

Answer 50

fósturskaði | ekki gefa valpróat ef próat eignast barn

Question 51

aukaverkanir valpróat? (3)

Answer 51

1) þreyta 2) þyngdaraukning 3) hárlos

Question 52

hvenær er valpróat gefið?

Answer 52

við oflæti og bipolar

Question 53

með hvaða lyfi þarf að hækka skammta annarra lyfja og af hverju?

Answer 53

Með karbamazepíni því það veldur ensímhvatningu í lifrinni

Question 54

hvenær er karbamazepín gefið?

Answer 54

við oflæti og bipolar

Question 55

hvaða lyf valda steven-johnson? (2)

Answer 55

karbamazepín og lamotrigine

Question 56

hvað þarf að gera áður en maður setur e-n á karbamazepin?

Answer 56

ath HLA flokkun (vegna steven-johnson)

Question 57

hvað er HLA?

Answer 57

Human leukocyte antigen. | Genacomplex sem býr til MHC.

Question 58

hvaða líffæri hefur karbamazepín áhrif á? (3)

Answer 58

1) lifur 2) nýru 3) beinmerg

Question 59

hvenær er lamotrigine gefið? (2)

Answer 59

1) sem forvarnarlyf í bipolar | 2) viðbótarlyf í endurteknu þunglyndi

Question 60

hvað þarf að passa með lamotrigine?

Answer 60

setja hægt inn vegna ofnæmishættu (steven johnson og toxic epidermal necrolysis)

Question 61

hvenær eru gabapentin og pregabalin notuð?

Answer 61

við kvíða og svefntruflunum

Question 62

hvaða geðrofslyf eru notuð fyrirbyggjandi í geðhvörfum? (2)

Answer 62

1) olanzapine | 2) aripiprazole

Question 63

hvaða geðrofslyf er notað í þunglyndi?

Answer 63

quetiapine

Question 64

hvaða geðrofslyf eru notuð í geðhæð? (7)

Answer 64

``` SGA 1) olanzapine 2) quetiapine 3) ziprazidone 4) risperidone 5) aripiprazole 6) asenapine FGA 7) haloperidol ```

Question 65

hvað er tamoxifen?

Answer 65

anti-estrogen (tilraunastigi við maníu) | ekki rugla við flogaveikilyfið topimax

Question 66

hvaða atriði eru mikilvæg í bráðameðferð? (3)

Answer 66

1) róandi 2) svefn 3) hröð verkun

Question 67

hvaða atriði eru mikilvæg í langtímameðferð? (2)

Answer 67

1) aukaverkanir þolast | 2) meðferðarheldni