شوک Flashcards
از نظر فیزیولوژیک شوک کی بزوز میکنه؟
ناتوانی در رساندن اکسیژن و موادی مغذی به بافت ها.
در حالت فیزیولوژیک بافت و ارگانهای بدن، دو تا سه برابر نیاز معمولشان، غذا و اکسیژن دریافت میکنند؛ حال اگر میزان اکسییژن رسیانی و تحویل مواد غذایی از نیاز معمول آنها یعنی سطح پایه متابولیکشان کمتر شود، شوک بروز می کند.
در بحث شوک بیشتر در رابطه با اکسیژن رسانی صحبت میکنند، زیرا اگر اکسیژن به بافت ها برسد، به طور معمول امکان تامین مواد مغذی نیز وجود دارد.
میزان اکسیژن خون به چیا بستگی داره؟
1- محتوای اکسیژن خون که به دو عامل میزان هموگلوبین خون و میزان اشباع هموگلوبین بستگی دارد. یعنی SaO2
2- برونده قلب (Cardiac Output): خود آن به دو فاکتور حجم ضربه ای (stroke volume) و تعداد ضربان قلب (heart rate) وابسته است.
مکانیسم های جبرانی بدن در مقابل شوک در کودکان؟
این مکانیسمها با توجه به ردههای سنی متفاوت میباشد:
در کودکان، با توجه به اینکه بافت عضلانی قلب و قدرت انقباض آن، زیاد نیست ضربان قلب افزایش پیدا می کند تا برونده قلبی نیز زیاد گردد و با توجه به عواملی که نام برده شد، میزان اکسیژن رسانی بهبود می یابد.
در حالیکه درکودکان کمی بزرگتر و نوجوانان و بزرگسالان، افزایش برونده قلب از طریق افزایش حجم ضربه ای است که ۳ راهکار برای آن صورت میگیرد
۳ مگانیسم افزایش حجم ضربه ای برای افزایش برون ده در کودکان برای حبران شوک ؟
1) تغییر تونیسیته عروق، تا میزان بازگشت وریدی افزایش پیدا کند و به بیانی دیگر Preload بیشتر شود.
2) کاهش مقاومت شریانها تا Afterload کاهش یابد
۳) افزایش قدرت انقباض قلب
انواع شوک در کودکان؟ ۵
شایع ترینشون کدومه؟
1-hypovolemic 2-distributive 3-cardiogenic 4-obstructive 5-dissociative
هیپووولمیک
تعریف شوک هیپووولمیک؟
شایعترین شوک در کودکان شوک هیپوولمیک میباشد که در آن، حجم داخل عروقی(Intravascular Volume) یا همان خون جریان یافته در رگها (Circulating Blood Volume) به طور ناگهانی کاهش مییابد.
علل شایع شوک هیپووولمیک؟ ۷
- خون ریزی: مثلا در یک تصادف رانندگی، طحالِ کودک پاره میشود.
- اسهال شدید: در کودکان یک دوره اسهال شدید حتی در طی 2۴ ساعت میتواند حجم داخل عروقی را به شدت کم کند.
۳. دیابت بیمزه: آب از کلیه ها به مقادیر زیادی دفع میشود.
۴. دیابت شیرین: با افزایش قند خون، شاهد پلیاوری و پلی دیپسی خواهیم بود.
- سوختگی ها {به دلیل خونریزی و افزایش تبخیر آب از سطح پوست سوخته)
- سندرم آدرنوژنیتال: CAH1 یا انواع دیگر آن که بیمار نمک از دست میدهد.
Congenital adrenal hyperplasia - افزایش نشت مویرگی (Capillary leak): در این مورد آب از بدن خارج نمیشود و فقط از داخل عروق به خارج رگ نشت می کند.
o بهطور مثال در سپسیس نشت عروقی و کاهش حجم موثر درون عروقی داریم اما میزان آب کل بدن کاهش نمییابد. (البته شوک سپتیک و سپسیس را در بسیاری از منابع به عنوان شوک ترکیبی درنظر میگیرند اگرچه در رفرنس ما کمی تفاوت دارد
علایم بالینی شوک کاردیوژنیک؟ ۴
- تاکی کاردی (همانطور که اشاره شد، در کودکان افزایش ضربان قلب، اولین مکانیسم جبرانی می باشد)
- خشک شدن مخاط ها
- کاهش ادرار و برون ده ادراری
- رنگ پریدگی (به خصوص اگر بیمار در پی خونریزی وارد شوک شده باشد.)
علت علایمی ک در شوک هیپوولمیک ظاهر میشن چیه؟
حسن ش چیه؟
علائم شوک هایپوولمیک به دلیل فعال شدن مکانیسم های جبرانی در بدن، پدیدار می شوند؛ این مکانیسم ها از جنس فعالیت های سمپاتیک هستند، در نتیجه با فعال شدن آن ها تغییراتی مانند افزایش ضربان قلب و تا حدودی افزایش قدرت انقباض قلب (Contractility) رخ می دهد، همچنین شاهد افزایش بازگشت وریدی و در پی آن افزایش Preload خواهیم بود.
🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸🌸
هدف از فعال شدن این مکانیسم های جبرانی، حفظ فشار خون در محدوده مناسب، در شرایط بحرانی (مثل خونریزی، سوختگی، اسهال شدید یا…) می باشد، همچنین باید اشاره کرد که با فعالیتِ این سیستم های اضطراری، جریان خون از اعضای با اهمیت حیاتی کمتر (مانند پوست) به اعضای مهم تر(مثلِ قلب، مغز و کلیه) شیفت پیدا می کند تا به همراه افزایش ضربان و قدرت زنش قلب (و افزایش preload)
مقدار پرفیوژن بافت های حیاتی بهبود یابد.
کارایی مکانیسمای جبرانی در جبران شوک چقدره؟
دیکامپنسیشن به چه صورتایی بروز میکند؟
این مکانیسم های جبرانی فقط تا یک حد مشخصی می توانند از افت فشار خون و کاهش پرفیوژن بافتی جلوگیری نمایند و اگر فرد در این بازه زمانی از اقدامات درمانی مناسب بهره مند نشود منجر به decopmpensation میشه
🧡🧡🧡🧡🧡🧡🧡🧡🧡
به تدریج ضربان قلب زیاد و زیاد تر می گردد که با کاهش زمان دیاستول و عدم وجود زمان کافی برای پر شدن بطن ها همراه است (پرشدن در فاز دیاستولیک مختل می شود) و به همین علت در سیستول بعدی خون کافی برای پمپ کردن به اعضای بدن وجود ندارد.
ضمن اینکه با کاهش میزان خون خروجی از بطن ها و افت پرفیوژن در بافت ها، 2 واقعه دیگر نیز بروز می کند:
1) کاهش جریان خون کرونری و اختلال در خونرسانی به عضله ی قلب ← عملکرد میوکارد کاهش می یابد.
2) با کاهش خونرسانی به اعضای مختلف بدن، سایتوکاین های التهابی ترشح میگردد که نشت مویرگی را افرایش می دهد.
تعریف distributive shock?
در این نوع از شوک، با تغییر غیر طبیعی در قطر عروق، توزیع جریان خون به درستی انجام نمی شود و با وجود عملکرد طبیعی قلب و حتی افزایش برونده قلبی، پرفیوژن بعضی از بافت ها با مشکل رو به رو میگردد.
اتیولوزی شوک distributive ؟ ۴
۱-شایع ترین نمونه از این نوع شوک در کودکان، شوک سپتیک می باشد. (همانطور که گفته شد در بسیاری از منابع، شوک سپتیک را به عنوان یک شوک ترکیبی معرفی میکنند زیرا علاوه بر تغییر در تون عروقی، با افزایش نشت مویرگی، شوک هایپوولومیک نیز ایجاد میکند اما در رفرنس ما شوک سپتیک، یک شوک توزیعی در نظر گرفته شده
۲-آنافیلاکسی (در پی بروز واکنش آلرژیک، عروق ناگهان گشاد می گردند.)
۳-آسیب های دستگاه عصبی (مانندِ آسیب های وارد شده به نخاع)
۴-مصرف بعضی از داروها
علایم بالینی شوک distributive؟
حساسیت و اختصاصیت هرکدوم؟
- تاکی کاردی (مانند همه ی انواع شوکها) o تاکیکاردی اولین علامت در انواع شوک است به همین دلیل حساسیت بالایی برای تشخیص دارد اما اختصاصیت آن پایین می باشد.
- تغییر در پرفیوژن بافت های محیطی (به اصطلاح انتها های بیمار و اندام ها)
- در مراحل اولیه شوک، به دلیل آزاد شدن سایتوکاین ها، عروق متسع می گردند پس نبض و عملکرد اندام ها نرمال و بیمار هوشیار می باشد، همچنین پرشدگی مویرگی و urine output طبیعی است
o اصطلاحا به این مرحله از شوک توزیعی، شوک گرم میگوییم که با افزایش ضربان قلب و اتساع عروق، بدن می تواند فشار خون را در رنج نرمال نگه دارد.
شوک گرم مرتبط به کدوم شوکه؟
یهنی چی؟
وضعیت : وضعیت هوشیاری؟ نبض؟ عکلمرد اندام ها؟ ادرار؟ Capillary refill test?
شوک توزیعی
شوک گرم با افزایش ضربان قلب و اتساع عروق، بدن می تواند فشار خون را در رنج نرمال نگه دارد.
همه شون نرمالن
چه تستی برای بررسی وجود مشکل در خونرسانی به اندام های محیطی وجود داره؟
Capillary Refill Test
اگر ناخن را فشار دهیم سفید می شود و با رها کردن آن خون به مویرگ ها می رسد و ناخن نمای صورتی خود را مجداد بدست می آورد، حال اگر خون در زیر 2 ثانیه به محل بازگردد، این تست نرمال است ولی اگر بازگشت خون به مویرگ (صورتی شدن ناخن) طولانی تر شود (بیش از دو ثانیه) می گوییم تست بیمار مختل است که نشان دهنده ی وجود مشکل در خونرسانی به اندام های محیطی می باشد.
