Zmiany potencjalnie złośliwe

Question 1

Czym jest stan przedrakowy?

Answer 1

uogólniona lub ogólnoustrojowa choroba, w której przebiegu statystycznie częściej występuje rak w miejscach nieprzewidywalnych

Question 2

Czym jest zmiana przedrakowa?

Answer 2

morfologicznie zmieniona tkanka, w której prawdopodobieństwo powstania raka jest większe niż w tkance zdrowej, np. leukoplakia

Question 3

Ryzyko transformacji nowotworowej w zależności od stopnia dysplazji:

Answer 3

stopień niski (gradus minor) → stopień średni (gradus mediocriter) → stopień wysoki (gradus maior) → rak przedinwazyjny (Tis) → rak inwazyjny (T1)

Question 4

Czym są zaburzenia potencjalnie złośliwe?

Answer 4

zmiana przedrakowa i stan przedrakowy

Question 5

Czym jest dysplazja i jakich tkanek dotyczy?

Answer 5

= nieprawidłowości w wyglądzie komórek i zaburzenia w architekturze tkanki

dotyczy głównie tk nabłonkowej i łącznej; pozwala ocenić ryzyko transformacji nowotworowej

Question 6

Zaburzenia potencjalnie złośliwe występujące na skórze:

Answer 6

• skóra pergaminowa
• rogowacenie starcze
• róg skórny
• Choroba Bowena
• blizny
• dermatozy popromienne
• znamiona barwnikowe

Question 7

Zaburzenia potencjalnie złośliwe występujące na wargach:

Answer 7

• zapalenie warg gruczołowe
• zapalenie warg śródmiąższowe
• erytroplakia
• owrzodzenia
• brodawczaki

Question 8

Zaburzenia potencjalnie złośliwe występujące na błonie śluzowej JU:

Answer 8

• leukoplakia
• liszaj płaski Wilsona
• Zespół Plummera-Vinsona
• owrzodzenia
• brodawczaki
• zwłóknienia podśluzówkowe

Question 9

Zaburzenia potencjalnie złośliwe o niskim prawdopodobieństwie transformacji nowotworowej (1-5%):

Answer 9

• liszaj płaski
• blizny
• brodawczaki
• kiła III-rzędowa
• gruźlica toczniowa
• nowotwory łagodne

Question 10

Zaburzenia potencjalnie złośliwe o średnim prawdopodobieństwie transformacji nowotworowej (10-20%):

Answer 10

• leukoplakia
• choroby warg
• owrzodzenia
• skóra pergaminowa
• zmiany barwnikowe skóry

Question 11

Zaburzenia potencjalnie złośliwe o wysokim prawdopodobieństwie transformacji nowotworowej (40-50%):

Answer 11

• Choroba Bowena

* erytropakia

Question 12

Jakie zewnątrz- i wewnątrzustne metody wspomagające można wykorzystać w badaniu klinicznym przy podejrzeniu zmian potencjalnie złośliwych?

Answer 12

• Vizilite Plus z TBlue z wykorzystaniem chlorku toluidyny → błękit i zjawisko chemoluminescencji
• System VELscope - oświetlenie lampą emitującą światło fluorescencyjne o długości fali 400 - 460 nm → zmiany pato przyjmują barwę czarną w przeciwieństwie do zielono zabarwionych zdrowych tkanek
• dermatoskopia

Question 13

Diagnostyka cytologiczna i hist-pat zmian potencjalnie złośliwych - metody:

Answer 13

• biopsja szczoteczkowa
• biopsja szczoteczkowa wspomagana komputerowo
• cytodiagnostyka złuszczeniowa (eksfoliatywna)
• wycinek
• biopsja wycinająca

Question 14

Biopsja szczoteczkowa:

Answer 14

pobranie materiału do badania za pomocą specjalnie zaprojektowanej szczoteczki

wada: wysoki odsetek fałszywie negatywnych wyników (jeśli nie zostaną pobrane wszystkie warstwy nabłonka wraz z blaszką podstawną)

biopsja szczoteczkowa jako badanie skriningowe jest przydatna w identyfikacji zmian potencjalnie złośliwych

Question 15

Biopsja szczoteczkowa wspomagana komputerowo:

Answer 15

pobranie materiału do badania za pomocą specjalnie zaprojektowanej szczoteczki, a preparat jest oceniany w czterostopniowej skali:
• wynik negatywny (brak nowotworu złośliwego)
• wynik pozytywny (z cechami nowotworowymi)
• atypowy
• niemożliwy do oceny (gdy nie zostaną pobrane wszystkie warstwy nabłonka)

biopsja szczoteczkowa jako badanie skriningowe jest przydatna w identyfikacji zmian potencjalnie złośliwych

Question 16

Cytodiagnostyka złuszczeniowa:

Answer 16

do badania wykorzystuje się zeskrobiny, wydzielinę, popłuczyny lub materiał uzyskany w wyniku bezpośredniego przytknięcia szkiełka podstawowego do powierzchni np. owrzodzenia

Question 17

Choroba Bowena - charakterystyka:

Answer 17

• rak przedinwazyjny (carcinoma in situ)
• najczęściej kobiety > 60 rż
• typowe miejsce występowania: skóra tułowia, kończyn i bł śluz narządów płciowych (rzadko umiejscawia się na skórze twarzy i bł śluz JU - dziąsła, kąty ust, język, wargi)
• czynniki patogenne: ekspozycja na promieniowanie UV, zatrucie arszenikiem, immunosupresja (po transplantacji, AIDS), zakażenie wirusem HPV16
• obraz kliniczny niecharakterystyczny: liczne czerwone plamy na bł śluz JU; na skórze występuje powoli powiększająca się, dobrze odgraniczona, płaska zmiana o zabarwieniu czerwonobrunatnym, o nierównej, czasem brodawkowatej powierzchni
• rozpoznanie: hist-pat wycinka

Question 18

Choroba Bowena - leczenie:

Answer 18

• chirurgiczne - wycięcie
• radioterapia - alternatywa dla leczenia chiru w przypadkach współistniejących chorób ogólnych, stosowania antykoagulantów, zaawansowanego wieku chorego
• krioterapia - zmiany małe, pojedyncze, w łatwo gojących się miejscach
• laseroterapia (argon; CO2 - preferowany; ND:YAG)
• terapia fotodynamiczna
• leczenie farmakologiczne - maści z zawartością fluorouracylu, diklofenaku, imikwimodu

Question 19

Terapia fotodynamiczna - co to?

Answer 19

wspódziałanie światła laserowego oraz fotouczulacza gromadzonego wybiórczo w tkance nowotworowej, wskutek czego następuje selektywne niszczenie tk nowotworowej

Question 20

Terapia fotodynamiczna - przebieg zabiegu:

Answer 20

1. na zmienioną chorobowo tkankę nakłada się krem fotouczulający (3-4 h)
2. za pomocą specjalnej lampy, która emituje czerwone światło, naświetla się zmianę przez kilka do kilkunastu minut

Question 21

Terapia fotodynamiczna - charakterystyka:

Answer 21

• w większości przypadków bezbolesna
• nie pozostawia blizn
• może być stosowana w trudno dostępnych miejscach

Question 22

Krioterapia - charakterystyka:

Answer 22

• bezpieczna
• nie wymaga przygotowania chorego
• bezbolesna
• bezkrwawa
• blizny są estetyczne
• niski odsetek powikłań

• brak możliwości oceny histologicznej zniszczonych tk

Question 23

Skóra pergaminowa (xeroderma pigmentosum) - charakterystyka:

Answer 23

• dziedziczona autosomalnie recesywnie
• u chorych zwiększone ryzyko czerniaka złośliwego skóry i innych nowotworów skóry przed 20 rż (średnio pierwszy nowotwór złośliwy skóry wykrywany jest < 10 rż)
• zwiększone ryzyko zachorowania na raka płaskonabłonkowego szczytu języka

Question 24

Skóra pergaminowa - objawy:

Answer 24

A. skóra
• reakcja oparzeniowa skóry na promienie słoneczne w pierwszych tygodniach życia (60%)
• 40% - zwiększona ilość znamion barwnikowych na skórze (głównie czoło, nos, okolica jarzmowa, kark)
• skóra staje się sucha, szorstka, atroficzna

B. narząd wzroku (powieki, rogówka, spojówki)
• światłowstręt
• przewlekłe zap spojówek
• zap rogówki
• zmętnienie i waskularyzacja rogówki
• nowotwory (rak płaskonabłonkowy, epithelioma, czerniak)

C. objawy neurologiczne (związane z postępującą degeneracją neuronów)
• upośledzenie umysłowe różnego stopnia (20-30%)
• głuchota
• ataksja
• arefleksja
• mikrocefalia

Question 25

Skóra pergaminowa - leczenie:

Answer 25

choroba nieuleczalna - leczenie objawowe oraz profilaktyka:
• pełna ochrona przed UV podczas spacerów w świetle dziennym
• regularne kontrole dermatologiczne, okulistyczne i laryngologiczne
• suplementacja wit D
• unikanie palenia papierosów
• wsparcie psychologiczne (ze względu na izolację społeczną)

Question 26

Rogowacenie starcze (keratosis senilis) - charakterystyka:

Answer 26

• nagromadzenie mas rogowych o suchej, szorstkiej powierzchni i bruntnożółtawym zabarwieniu, łatwo ulegające złuszczeniu
• na skórze dłoni, czoła, uszu, warg
• nieleczone może ulec transformacji w raka kolczystokomórkowego

Question 27

Rogowacenie starcze (keratosis senilis) - leczenie:

Answer 27

• chirurgiczne
• krioterapia
• maści zawierające fluorouracyl, wit A

Question 28

Róg skórny (cornu cutaneum) - charakterystyka:

Answer 28

• różnej wielkości masa rogowa powstająca w wyniku ograniczonego rogowacenia skóry
• często na podłożu rogowacenia starczego
• 40% - w podstawie zmiany PMD lub nowotwór złośliwy
• może występować u dzieci na podłożu stanu zapalnego lub długotrwałego drażnienia
• najczęściej: skóra warg, małżowiny usznej, nosa i powiek

Question 29

Róg skórny (cornu cutaneum) - leczenie:

Answer 29

chirurgiczne

Question 30

Znamiona barwnikowe (melanocytarne) - charakterystyka:

Answer 30

• niedziedziczne, barwnikowe wady rozwojowe, których istotą jest nagromadzenie w obrębie naskórka lub skóry właściwej znacznej liczby melanocytów
• zmiany dotyczą niektórych komórek, a ich budowa i funkcje pozostają niezmienione
• zmiany dysplastyczne lub atypowe = zmiany morfologiczne w obrębie znamion barwnikowych; mogą predysponować do rozwoju zmian złośliwych

Question 31

Znamiona barwnikowe (melanocytarne) - leczenie

Answer 31

chirurgiczne wycięcie z marginesem tkanek makroskopowo niezmienionych

wskazania: znamię brzeżne; znamię olbrzymie; znamiona wykazujące zmianę barwy, kształtu, spoistości, wielkości, bolesność, obecność guzków satelitarnych, stan zapalny, krwawienie, swędzenie, pieczenie, utrata owłosienia; powiększenie regionalnych węzłów chłonnych

Question 32

Które znamiona barwnikowe mogą ulegać transformacji nowotworowej?

Answer 32

• znamię łączące (brzeżne) - płaskie, gładkie, nieduże (1-2 cm średnicy), często na dłoniach i stopach
• znamię barwnikowe olbrzymie - brązowe lub czarne, owłosione, o nieregularnej guzkowatej powierzchni, zajmuje duży obszar skóry
• atypowe (dysplastyczne) znamię barwnikowe - asymetryczny kształt, wielkość > 6 mm, nieregularny brzeg, różnorodność kolorów → niskie ryzyko przemiany złośliwej

Question 33

Popromienne zapalenie skóry - charakterystyka:

Answer 33

• jednostka chorobowa, która jest wynikiem zbyt dużej dawki promieniowania jonizującego (zarówno pojedynczej dawki, jak i niewielkich dawek powtarzanych wielokrotnie)
• objawy zależą od całkowitej dawki, liczby frakcji, czasu ekspozycji oraz objętości tk narażonych

Question 34

Popromienne zapalenie skóry - podział:

Answer 34

• ostre - objawy bezpośrednio po narażeniu na promieniowanie, w ciągu godzin lub dni (do 90 dni); objawy (w zależności od dawki) - zaczerwienienie skóry, poszerzenie naczyń krwionośnych, pieczenie lub przybierają postać rozległych pęcherzy, głębokich owrzodzeń ze znacznie nasilonym bólem, w zależności od umiejscowienia mogą pojawiać się ogniska wyłysienia
• przewlekłe - objawy pojawiają się stopniowo w ciągu kilku lat po działaniu promieniowania; częściej pracownicy służby zdrowia poddawani wielokrotnie działaniu niewielkich dawek; objawy - zanik elementów skóry i jej przydatków, uszkodzenie w obrębie tk łącznej → ścieńczenie skóry i spadek jej elastyczności

Question 35

Popromienne zapalenie skóry - stopnie:

Answer 35

I - brak zmian popromiennych

II - dawka promieniowania niewielka, krótkotrwała → charakterystyczne zaczerwienienie skóry, niekiedy widoczne są poszerzone naczynia krwionośne (teleangiektazje), sucha skóra, łuszcząca się; mogą pojawić się objawy bólowe oraz pieczenie

III - w obrębie zmian rumieniowych pojawiają się pęcherze z surowiczą wydzieliną, dochodzi do dalszego łuszczenia się naskórka, niekiedy z sączącą się wydzieliną (tzw. wilgotne łuszczenie); skóra bardzo delikatna, łatwo ulega uszkodzeniu z krwawieniem z powierzchni, mogą występować ogniska wyłysienia w zależności od lokalizacji zapalenia, dolegliwości bólowe i objawy pieczenia są bardziej nasilone

IV - duża, jednorazowa dawka promieniowania lub niewielkie, wielokrotnie powtarzane; zmiany rumieniowe i pęcherzowe, dodatkowo martwica skóry z owrzodzeniem, znaczne dolegliwości bólowe

V - kończy się zwykle zgonem w wyniku infekcji bakteryjnych (bakterie z łatwością wnikają przez uszkodzoną skórę) powikłanych wstrząsem septycznym oraz utratą znacznej ilości osocza z następowym wstrząsem hipowolemicznym

Question 36

Popromienne zapalenie skóry - leczenie:

Answer 36

• farmakologiczne - glikokortykosteroidy, antybiotyki, sól srebrowa sulfatiazolu o działaniu przeciwbakteryjnym, prep wit (E, PP, C)
• chirurgiczne - usunięcie martwiczo zmienionych tkanek i pokrycie ubytku, np. przeszczepem pośredniej grubości; rzadko wykonywane, głównie przy III stopniu

Question 37

Rogowacenie chemiczne - charakterystyka:

Answer 37

wywoływane przez związki arsenu, przetwory smoły pogazowej i nieoczyszczoną parafinę

Question 38

Przewlekłe zatrucie arsenem - charakterystyka:

Answer 38

• arsen - jeden z najważniejszych karcinogenów środowiskowych i składnik wielu żrących środków chemicznych (pestycydy, środki do konserwacji drewna, fungicydy, półprzewodniki)
• zmiany skórne powstają w następstwie przewlekłej ekspozycji jako liczne ogniska raka podstawnokomórkowego, płaskonabłonkowego i choroby Bowena
• źródła przewlekłej ekspozycji: wysokie stężenie arsenu w wodzie pitnej > 10 μg/l i środki zawierające arsen w miejscu pracy

Question 39

Przewlekłe zatrucie arsenem - leczenie:

Answer 39

• eliminacja ekspozycji na arsen
• farmakologiczne - chelaty metali ciężkich, retinoidy
• leczenie wspomagające - dieta wysokobiałkowa, zaprzestanie palenia tytoniu, częste kontrole dermatologiczne, eliminacja podejrzanych zmian skórnych

zmiany spowodowane zatruciem arsenem są nieodwracalne

Question 40

Kryteria diagnostyczne zatrucia arsenem:

Answer 40

1. ekspozycja na arsen w stężeniu > 50 μg/l przez okres 6 msc i dłużej
2. zmiany skórne charakterystyczne dla zatrucia arsenem = rogowacenie arsenowe (głównie dotyczy skóry dloni i stóp - stają się szorstkie, twarde, następnie pojawiają się bolesne pęknięcia; hiperpigmentacja (brązowoczarne znamiona barwnikowe, które przy dalszej ekspozycji zaczynają się odbawiać - objaw kropel deszczu, leukomelanoza)
3. objawy ogólne - osłabienie, POChP, zwłóknienie wątroby, nauropatia obw, choroby naczyń obw, obrzęki rąk i stóp
4. zmiany nowotworowe: choroba Bowena, rak płaskonabłonkowy na odsłoniętych częściach skóry
5. poziom arsenu we włosach > 1 mg/kg i paznokciach > 1,08 mg/kg i/lub w moczu > 50 μg/l

Question 41

Erytroplakia (eytroplazja) - charakterystyka:

Answer 41

• wykwit plamisty barwy czerwonej, niekiedy z nadżerkami
• poszerzone naczynia i obfity odczyn zapalny ze zmianami obrzękowymi → czerwony kolor
• rzadko
• po 60 rż
• najwyższy odsetek transformacji nowotworowej - w 90% występują zmiany dysplastyczne, komórki raka in situ lub raka płaskonabłonkowego
• najczęściej: przedsionek i dno JU oraz ustnej części gardła
• najczęściej: postać homogenna, erytroleukoplakia oraz erytroplakia cętkowana
• czynniki patogenne: żucie tytoniu, alko, papierosy

Question 42

Erytroplakia - leczenie:

Answer 42

• chiru
• krioterapia
• chiru laserowa
• terapia fotodynamiczna

Question 43

Leukoplakia - charakterystyka:

Answer 43

• biała płytka lub plama, której nie da się usunąć metodami nieinwazyjnymi
• mężczyźni > 50 rż
• czynniki predysponujące: głównie palenie
• zmiany mogą się lokalizować w całej JU ale szczególnie podatne na transformacje są te zlokalizowane w dnie JU, na dolnej i bocznej pow języka i warg
• ryzyko wznowy 20-30%

Question 44

Leukoplakia - podział kliniczny (zalecany przez WHO):

Answer 44

• leukoplakia homogenna - jednorodna plama bez cech dysplazji
• leukoplakia niehomogenna - erytroleukoplakia, leukoplakia guzkowa, cętkowana, brodawczakowata

Question 45

Leukoplakia - podział ze względu na etiologię:

Answer 45

• leukoplakia odczynowa - czynniki predysponujące: palenie, alkohol, niedobory żywieniowe i wit, prądy galwaniczne, choroby zakaźne (HIV) czy przewlekłe drażnienie
• leukoplakia samoistna (idiopatyczna) - u osób które nigdy nie paliły, częściej u kobiet (język i dno JU), ma gorsze rokowanie niż u palaczy

Question 46

Klasyfikacja dysplazji nabłonka wg WHO:

Answer 46

1 - hiperplazja płaskonabłonkowa = struktura o regularnym uwarstwieniu bez cech atypii
2 - dysplazja małego stopnia = zaburzenia w strukturze 1/3 dolnej części nabłonka, atypia komórek
3 - dysplazja średniego stopnia = zaburzenia w strukturze 2/3 grubości nabłonka
4 - dysplazja dużego stopnia = zaburzenia w strukturze ponad 2/3 grubości nabłonka, umiarkowana i ciężka atypia komórek
5 - rak in situ = zaburzenia w całej strukturze nabłonka, wyraźna atypia komórek

używana jest klasyfikacja neoplazji nabłonka:
SIN 1 - dysplazja małego stopnia
SIN 2 - dysplazja średniego stopnia
SIN 3 - dysplazja dużego stopnia lub rak in situ

Question 47

Czynniki zwiększonego ryzyka transformacji neo leukoplaki:

Answer 47

• u kobiet
• czas (im dłużej, tym większe ryzyko)
• leukoplakia idiopatyczna (u osób niepalących)
• dno JU i język
• u chorych wcześniej leczonych z powodu neo JU
• leukoplakia niehomogenna
• zakażenie HPV
• infekcja grzybicza (candida)
• wysoki stopień dysplazji nabłonka

Question 48

Leukoplakia - leczenie:

Answer 48

• przyczynowe i farmakologiczne - zaprzestanie palenia, suplementacja wit, dieta wysokobiałkowa, miejscowe stosowanie wit A i D3, sanacja JU, wymiana protez
• chiru
• krioterapia
• chiru laserowa
• terapia fotodynamiczna

Question 49

Liszaj płaski (lichen planus) - charakterystyka:

Answer 49

• przewlekła choroba skóry (kończyny po stronie zginaczy) i bł śluz JU o nieznanej etiologii (przyjmuje się tło autoimmunologiczne - wirusowe zap wątroby typu C, cukrzyca, toczeń rumieniowaty, łysienie plackowate, miastenia; infekcyjne; psychoneurogenne - depresja; metaboliczne - niedobory wit; genetyczne)
• kobiety 30-60 rż
• rzadko
• okresy zaostrzeń i remisji
• bł śluz policzków w okolicy kątów ust w postaci czerwonosinych grudek układających się w drzewkowate smug (siateczka Wickhama); na języku w postaci tarczek; na dziąsłach jako złuszczające zap dziąseł

Question 50

Liszaj płaski - postać wykwitów:

Answer 50

• siateczkowa (najczęstsza)
• nadżerkowa - największe ryzyko transformacji
• zanikowa
• tarczkowata

Question 51

Liszaj płaski - leczenie:

Answer 51

• likwidacja przyczyn psychoneurogennych
• eliminacja czynników drażniących (złogi nazębne, zęby z miazgą zgorzelinową, nieprawidłowo wykonane wypełnienia i uzupełnienia protetyczne)
• dieta (eliminacja kwaśnych, słonych i pikantnych potraw)
• higiena JU (płukanie preparatami NIEzawierającymi chlorheksydyny; preparaty ziołowe - siemie lniane, rumianek)
• farma - wit A, B1, B2, B6, PP; steroidoterapia; inh kalcyneuryny; małe dawki heparyny drobnocząsteczkowej
• fotochemioterapia
• terapia fotodynamiczna
• laseroterapia

Question 52

Zespół Plummera-Vinsona (PV, dysfagia syderopeniczna, zespół Patersona-Browna-Kelly’ego) - charakterystyka:

Answer 52

• objawy: anemia z niedoboru Fe, dysfagia spowodowana skurczem przełyku w okolicy zapierściennej, zanik bł śluz, zap języka i kątów ust, powiększenie śledziony i gruczołu tarczowego (objaw dodatkowy)
• rokowanie bardzo dobre
• ryzyko raka górnego odcinka przełyku, żołądka lub części krtaniowej gardła (wtedy rokowanie drastycznie się pogarsza)

Question 53

Zespół Plummera-Vinsona - leczenie:

Answer 53

wyrównanie niedokrwistości przez poprawę jakości spożywanych pokarmów, podawanie wit i prep Fe (po wyrównaniu ustępuje dysfagia)

Question 54

Przewlekłe zwłóknienie JU - charakterystyka:

Answer 54

• przyczyny: przewlekłe żucie betelu, spożywanie chilli, niedobory Zn i Fe
• zwłónienie blaszki właściwej tk łącznej z równoczesnymi zmianami zanikowymi nabłonka → sztywność nabłonka
• procesy reparacyjne → zmiany bliznowate
• objawy: suchość i pieczenie w JU, zblednięcie JU, nawracające owrzodzenia, ścieńczenie i zesztywnienie warg, zwłóknienie i ograniczenie ruchomości języka oraz podniebienia miękkiego, zwłóknienie przełyku, trudności w mówieniu i połykaniu (nosowanie), szczękościsk, niedosłuch, z czasem głuchota (uszkodzenie trąbki słuchowej Eustachiusza)

Question 55

Przewlekłe zwłóknienie JU - leczenie:

Answer 55

• przyczynowe - zaniechanie żucia betelu, spożywania ostrych przypraw
• farma - steroidoterapia; suplementacja wit (A, B complex, C, D, E), jonów Fe, Zn, Mg, Ca, Se, Cu, karotenoidów, interferonu gamma, inh agregacji płytek, zwiększających przepływy naczyniowe i antyoksydantów
• chiru → poprawa rozwarcia szczęk

Question 56

Owrzodzenie (ulceratio) - charakterystyka:

Answer 56

ubytek skóry lub bł śluzowej, w obrębie którego dochodzi do dezintegracji tk i martwicy

Question 57

Brodawczak (papilloma) i brodawczakowatość kwitnąca JU (papillomatosis) - charakterystyka:

Answer 57

• zakażenie HPV
• pojedyncze lub mnogie rozrosty brodawkowate lub polipowate bł śluz
• warga dolna
• rzadko ulegają zezłośliwieniu

Question 58

Podział owrzodzeń ze względu na etiologię:

Answer 58

• urazowe - zróżnicowany wygląd w zależności od rodzaju czynn urazowego (mechaniczny, termiczny, chemiczny, elektryczny), po jego wyeliminowaniu goją się w ciągu 10-14 dni; zwykle owalne, endofityczne i bardzo bolesne
• pochodzenia ogólnoustrojowego - np. w białaczce, agranulocytozie, przewlekłej niewydolności krążenia;trudno się goją, pokryte martwiczym nalotem, ze skłonnościami do krwawień
• zakaźne - wywołane zak swoistymi lub nieswoistymi (gruźlica, kiła)
• polekowe - u leczonych immunosupresyjnie

Question 59

Zapalenie warg gruczołowe (cheilitis glandularis) - charakterystyka:

Answer 59

• przemieszczenie gruczołów ślinowych do czerwieni warg (głównie dolnej)
• mogą mieć wpływ: palenie, zła higiena, długotrwałe narażenie na działanie czynników atmosferycznych i promieni słonecznych
• wyróżnia się: proste / ropne powierzchowne / ropne głębokie (obecnie uważa się, że są to 3 fazy tej samej choroby)
• objawy: symetryczny obrzęk, wywinięcia wargi dolnej, wydzielina śluzowo-ropna z ujść gruczołów

Question 60

Zapalenie warg gruczolowe - leczenie:

Answer 60

• zachowawcze - maści zawierające takrolimus (makrolid działający immunosupresyjnie); steroidoterapia miejscowa
• chirurgiczne - vermillectomia = wycięcie czerwieni wargowej

Question 61

Zapalenie (rogowacenie) słoneczne czerwieni i błony śluzowej warg (cheilitis actinica) - charakterystyka:

Answer 61

• 90% warga dolna
• przewlekła ekspozycja na słońce i palenie
• nieleczone w 17% ulega transformacji w raka płaskonabłonkowego
• objawy: zaczerwienienie i obrzęk przechodzące w nadmierne rogowacenie, zmiany zanikowe i owrzodzenia

Question 62

Rogowacenie słoneczne warg - leczenie:

Answer 62

• zachowawcze - retinoidy, maści zawierające fluorouracyl, imikwimod
• chirurgiczne - vermillectomia
• kriochirurgia
• laseroterapia (CO2 lub erbowy)
• terapia fotodynamiczna