Nowotwory charakterystyczne dla szczęki Flashcards

1
Q

Neo łagodne charakterystyczne dla kości szczękowych:

A
  • zębiak (odontoma)
  • kostniwiak (cementoma)
  • nadziąślak (epulis)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Neo półzłośliwe charakterystyczne dla kości szczękowych:

A
  • szkliwiak (ameloblastoma / adamantinoma)

- guzopodobny ziarniniak olbrzymiokomórkowy naprawczy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Zębiak:

A
  • z tkanki nablonkowej i mezenchymalnej
  • z tkanek zęba (w różnych proporcjach szkliwo, zebina, cement, tkanka laczna i nablonkowa)
  • rozny stopien zroznicowania bedacy wyrazem okresu rozwoju guza
  • najczęściej rozwija się podczas drugiego ząbkowania
  • nie daje objawów; wykrywany przypadkowo na rtg
  • moze być przyczyna opoznionego wyrzynania zębów stałych (szczególnie górnych siekaczy)
  • zebiak duzych rozmiarow → nieprawidłowe ustawienie zębów w luku
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Zębiak - rodzaje ze względu na tkankę z jakiej są zbudowane:

A
  • zębiak twardy (odontoma durum) - z zębiny, cementu i szkliwa
  • zębiak miękki (odontoma molle) - z nabłonka szkliwnego i tkanki łącznej, posiadają wysepki cementu korzeniowego i zębiny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Zębiak - rodzaje ze względu na budowę:

A
  • zębiak zwykły (odontoma simplex)
  • zębiak złożony (odontoma compositum) - torbielowaty, otoczony torebka lacznotkankowa, wypełniony płynem i licznymi, drobnymi dobrze wylsztalconymi ząbkami - CHARAKTERYSTYCZNY RTG
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Zębiak - leczenie:

A

wyluszczenie doszczetne wraz z torebka

uszkodzenie torebki i nieradykalne wycięcie → ryzyko wznowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kostniwiak:

A
  • rzadki
  • częściej żuchwa; najczęściej w części zębodołowej w okolicy zęba z martwa lub żywa miazga
  • niekiedy duży
  • rosnie powoli
  • bezobjawowy, czasem może prowadzić do zniekształcenia kości i przemieszczenia zębów
  • może uciskac na pień nerwowy → nerwoból
  • tk wloknista i zlogi cementu w różnej proporcji
  • początkowo w RTG przejasnienie (postać niedojrzała) a następnie osteolityczne zaciemnienie otoczone rąbkiem przejaśnienia - halo
  • związany z zębem
  • otoczony torebką łącznotkankową
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Kostniwiak - rodzaje:

A
  1. cementoma benignum
  2. fibrocementoma - najczęściej
  3. cementoma gigantiforme
  4. okolowierzcholkowa dysplazja cementu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Kostniwiak - leczenie:

A
  • wyluszczenie zmiany wraz z zębem w okolicy którego się znajduje
  • jeśli duzy rozmiar (najczęściej u młodych) → odcinkowa resekcja kości (z powodu częstej wznowy po nieradykalnym wyłuszczeniu czy wyłyżeczkowaniu); ubytki kości zuchwy należy odtworzyć jednoczasowo przeszczepem wlasnopochodnym; szczeka → protetyka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Nadziąślak:

A
  • z punktu widzenia histo nie jest nowotworem = zapalno-rozrostowa zmiana guzopodobna
  • najczesciej dziąsło k. szczekowych w okolicy siekaczy i klow, rzadziej bocznych
  • rzadko w bezzebnych odcinkach
  • punkt wyjscia - tkanki przyzebia (warstwa lacznotkankowa dziasla, ozebna, okostna)
  • mezenchymalne - z młodych komórek tkanki łącznej
  • zdolność do roznicowania w roznych kierunkach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Nadziąślak - rodzaje:

A
  • nadziąślak ziarninowy (epulis granulomatosa)
  • nadziąślak wloknisty (epulis fibrosa)
  • nadziąślak olbrzymiokomórkowy (epulis gigantocellularis) / ziarniniak olbrzymiokomórkowy obwodowy (granuloma gigantocellulare periphericum) / zewnątrzkostny ziarniniak olbrzymiokomórkowy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Nadziąślak ziarninowy:

A
  • uszypulowane, kuliste lub okrągłe, różowe lub czerwone guzy
  • miekkie
  • niebolesne
  • czasem przemieszczenie zębów lub rozchwianie zęba sąsiedniego
  • nie powodują niszczenia kości podloza, ale czasem z ucisku → zanik brzegu wyrostka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Nadziąślak włóknisty:

A
  • uszypulowane, kuliste lub okrągłe, różowe lub czerwone guzy
  • elastyczno-twarde
  • niebolesne
  • czasem przemieszczenie zębów lub rozchwianie zęba sąsiedniego
  • nie powodują niszczenia kości podloza, ale czasem z ucisku → zanik brzegu wyrostka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Nadziąślak olbrzymiokomórkowy obwodowy:

A
  • uszypuowane na wąskiej lub na szerokiej podstawie
  • nieregularne, niekiedy kalafiorowate, sinoczerwone, elastyczne
  • łatwo krwawia
  • mogą ulec owrzodzeniu
  • wnikajac w przestrzenie miedzyzebowe → przemieszenie i rozchwianie zębów
  • duzych rozmiarów → trudności w mowie i spozywaniu pokarmow
  • powodują zanik kosci z ucisku podloza (osteolityczne działanie komórek kosciogubnych)
  • RTG - ubytek osteolityczny (bardziej lub mniej regularny)
  • często u dzieci w okresie wymiany uzebienia
  • powstawanie: urazy zwarciowe, ubytki zębowe, kamień nazębny, draznace działanie protez
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Z czym należy różnicować nadziąślaka olbrzymiokomórkowego?

A

z rakiem dziąsła

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Ziarniniak naprawczy:

A

= ziarniniak olbrzymiokomórkowy ośrodkowy / wewnątrzkostny (granuloma gigantocellulare centrale / reparativum)

  • związek przyczynowy z urazem
  • dzieci i młodzież
  • zwykle zuchwa
  • niszczac strukturę kości mogą osiągać duże rozmiary
  • w obrazie mikroskopowym → wylewy krwawe wśród luźnego unaczynionego podscieliska z małych wrzecionowatych komórek, wielojadrzaste komórki olbrzymie rozrzucone nierównomiernie; czasem ogniska nowotworzenia tkanki kostnej
  • RTG - wielozatokowy ubytek i rozdęcie kości, czasem zniszczenie i przerwanie istoty zbitej, brak odczynow okostnowych; w obszarze guza można stwierdzić przegrody kostne oraz różnokształtne elementy zwapnień i skostnień
  • korzenie tkwiace w guzie mogą być zresorbowane (granice resorpcji są gładkie)
17
Q

Z czym należy różnicować ziarniniaka olbrzymiokomórkowego naprawczego?

A

z guzem olbrzymiokomorkowym, który występuje w kościach długich (zwłaszcza w okolicy stawu kolanowego)

18
Q

Z czym należy różnicować nadziąślaki?

A
  • guzami ciazowymi
  • wlokniakami
  • rakami dziasla (szczególnie nadziąślaki olbrzymiokomórkowe)
19
Q

Nadziąślaki - leczenie:

A
  • wycięcie z marginesem makroskopowo zdrowych tkanek, a nadziaslaka olbrzymiokorkowego- z podłożem kostnym oraz usunięciem zębów tkwiących w obrębie zmiany
  • czasem wskazana resekcja
  • ubytek pokryć sluzowka lub platem z sąsiedztwa i zaszyć ranę
  • elektrokoagulacja nie wskazana → martwaki i przedłużone gojenie
  • niedoszczetne usuniecie (zwłaszcza olbrzymiokomórkowego) → wznowa + ryzyko metaplazji złośliwej
  • zawsze hist-pat
  • ze względu na dobre ukrwienie (szczególnie olbrzymiokomórkowe) mogą być przyczyną obfitych krwawień podczas zabiegu operacyjnego → konieczność przetoczenia krwi
  • duże ubytki w zuchwie → przeszczep kości własnopochodnej
  • ubytki w szczece → prota
  • opieka ortopedyczno-szczęk do ukończenia wieku rozwojowego (u młodych pacjentów)
20
Q

Szkliwiak:

A
  • z pozostałości listewki zebowej / narzadu szkliwnego / z wysp nablonkowych Malasseza / czasem z nablonka torbieli zawiazkowej
  • częściej u mlodych - 3-4 dekada, częściej kobiety
  • histologicznie: neo łagodny ale wykazuje cechy zlosliwosci miejscowej - naciekanie i niszczenie kości, skłonność do nawrotow, możliwość metaplazji w raka
  • szkliwiak o zlosliwym przebiegu - malignant ameloblastoma - rzadko
  • łagodniejszą odmiana szkliwiaka jest guz zebopochodny zbudowany z elementów charakterystycznych dla włókniaka szkliwnego i zebiaka = włókniakozębiak szkliwny (odontoameloblastic fibroma / ameloblastic fibroodontoma)
21
Q

Szkliwiak - obraz kliniczny:

A
  • żuchwa (80-90%) - tylny odcinek trzonu, kat i gałąź
  • w szczece rzadko - a jesli juz to zatoka szczękowa → rozrasta się w niej i uwypukla przednia ścianę z przemieszczeniem przewodu nosowego i niszczy podniebienie twarde; z zatoki szczekowej moze wrastać do innych zatok i nawet do podstawy czaszki
  • bezobjawowy
  • stopniowy wolny wzrost → rozdęcie kości i scieczenie blaszki korowej → odgłos chrzęstu pergaminowego / objaw rzekomego chelbotania
  • w zuchwie jest przyczyną złamań pato
  • chorzy zglaszaja się w zaawansowanym stadium, powikłań stanem zapalnym lub braku gojenia się zębodołu po usuniętym z guza zębie
  • czasem wykrywany przypadkowo na rtg
  • na przekroju zwykle torbielowate (większe); rzadziej lite (mniejsze)
22
Q

Szkliwiak - obraz RTG:

A
  • jednokomorowy (zwykle szczeka) - przypomina torbiel zebopochodna; korzenie zęba w guzie zresorbowane - jak odciete nożem, niekiedy widoczny zawiązek lub cały ząb tkwiący w obrębie ubytku kostnego
  • wielokomorowy - policykliczne ubytki osteolityczne o ostrych granicach bez nawarswien i odczynu okostnowego → banki mydlane / plaster miodu
23
Q

Szkliwiak - różnicowanie:

A
  1. torbiele zebopochodne → punkcja diagnostycza: szkliwiak - szarawoszklisty płyn w małej ilości; torbiel -charakterystyczny, opalizujacy płyn z krysztalkami cholesterolu / pobieranie wycinka próbnego (torbiel - zawartość jamy kostnej w postaci zagęszczonych mas cholesterolowych)
  2. torbiele naskorkowe
  3. dysplazja wloknista kości
  4. ziarninaki naprawcze olbrzymiokomorkowe
  5. sluzaki
24
Q

Szkliwiak - makroskopowo:

A
  • gabczasty, jamisty guz wysłany cienka wysciolka lub bez torebki
  • tresc wypełniająca jamę: galaretowata lub półpłynna, szarorozowa bez opalescencji.
25
Q

Szkliwiak - mikroskopowo:

A

gniazda lub pasma komórek nablonkowych ulozonych w sznury wśród podscieliska prawidlowej tk łącznej → przypominają narząd szkliwny

26
Q

Szkliwiak - leczenie:

A
  • radykalne chirurgiczne = odcinkowa resekcja kości z marginesem nie zmienionych tkanek (ze względu na ryzyko nawrotów)
  • pooperacyjny ubytek → w żuchwie przeszczep kości z talerza biodrowego lub zebra / w szczęce - prota
27
Q

Obraz plastra miodu na RTG - co to?

A

szkliwiak wielokomorowy

28
Q

Obraz plastra miodu na RTG - co to?

A

szkliwiak wielokomorowy

29
Q

Włókniakozębiak szkliwny:

A

dzieci, żuchwa, mikroskopowo przypomina brodawke zębowa, bez agresywnego nablonka szkliwiaka. Bez naciekania i nawrotow- można leczyć przez wyluszczeni

30
Q

Włókniakozębiak szkliwny:

A
  • guz łagodny
  • przeważnie u dzieci
  • najczęściej w żuchwie
  • mikroskopowo przypomina brodawke zębowa, bez agresywnego nablonka szkliwiaka
  • nie wykazuje skłonności do naciekania i nawrotow → można leczyć przez wyluszczenie
31
Q

Szkliwiak - rodzaje ze względu na obraz histologiczny:

A
  1. pecherzykowy (folliculare)
  2. splotowaty (plexiforme)
  3. akantotyczny (acanthoticum)
  4. ziarnistokomorkowy (granulocellulare)

→ bez znaczenia rokowniczego; zwykle w jednym guzie rozne podtypy