zelfcognitie en zelfperceptie

Question 1

rode draad

Answer 1

1. intro
2. zelfperceptietheorie van Bem
3. zelfattributie
4. attributiestijl
5. sociale facilitatie en sociale inhibitie

Question 2

zelfconcept

Answer 2

1. algemeen
   - overtuigingen over ons ‘zelf’ die vast staan
   - combinatie zelfkennis en zelfwaardegevoel
2. zelfcognitie
   - zelfbewustzijn
   - zelfkennis
   - persoonlijke kernwaarden
   - innerlijke groei
3. zelfperceptie
   - zelfreflectie
   - sociale invloed, sociale spiegel (of ‘looking-glass self’ = boodschappen van anderen)
   - gedragsaanpassing (en sociale wereld begrijpen)

Question 3

zelfperceptietheorie van Bem

Answer 3

1. algemeen
   - zelfobservatie kan objectief zijn, maar ook onlogisch en irrationeel
   - zelfwaardegevoel: hoe je tegenover jezelf staat (zelfkennis tegenover de waardeoordelen)
   - als je voldoet aan waar jij waarde aan hecht > + zelfwaardegevoel
2. tendens tot zelf-consistentie
   - te allen tijde ons zelfbeeld in stand houden en hebben niet graag wijzingen
   - adolescentie: woelige periode (met heel wat veranderingen)
3. tendens tot zelfverheffing
   - steeds + mogelijk zelfbeeld behouden
   - mensen met depressie vaak omgekeerde (gedrag negatief kaderen)

Question 4

zelfattributie

Answer 4

1. algemeen
   - eigen gedrag verklaren op basis persoonlijkheidseigenschappen of situationele invloeden
   - 4 dimensies volgens Bernard Weiner:
2. plaats van causaliteit = intern of extern
3. stabiliteit = gedrag veranderlijk (variabel) of stabiel (bestendig)
4. globaliteit
   - gedrag als algemeen of globaal beschouwen
   - vb. gebrek capaciteiten = oorzaak: vele gevolgen in uiteenlopende domeinen
5. controleerbaarheid = mate waarin je controle hebt over wat je overkomt

Question 5

attributiestijl

Answer 5

1. algemeen
   - Julian Rotter: dimensie controleerbaarheid = veroorzaakt levensstijl bepalend voor succes, prestatie en geluk
   - afhankelijk van beheersingsoriëntatie of ‘locus of control beliefs’ (= eigen macht of onmacht over je situatie)
2. externe controle-opvattingen (externals)
   - wat hen overkomt toeschrijven aan geluk of pech (aan toeval)
   - weinig inspanning leveren om iets te veranderen
   - vb. tot bepaalde hoogte studeren, rest geluksfactor over te laten (wachten op goede afloop)
3. interne controle-opvattingen (internals)
   - idee aan zichzelf te wijten
   - heft in eigen handen = meer zelfvertrouwen (ook teleurstelling)

Question 6

persoonlijke en maatschappelijke beheersingsoriëntatie

Answer 6

1. algemeen
   - je kan beide controle-opvattingen hebben
   - belangrijke factor: realiteit zelf (sommige zaken zijn simpelweg oncontroleerbaar)
2. persoonlijke beheersing
   - zelfvertrouwen, overtuigd van eigen kunnen
   - eigen acties, keuzes en inspanningen (vb. examen)
3. maatschappelijke beheersing
   - geluk, het lot, andere mensen of context
   - geen controle over (vb. werkgelegenheid)

Question 7

sociale facilitatie en sociale inhibitie

Answer 7

1. algemeen
   - observatie zorgt voor beïnvloeding van prestatie
   - zowel positief (sociale facilitatie) als negatief (inhibitie)
   - vb. loopwedstrijd (sociale facilitatie) en beginnende pianist (inhibitie)
2. competitie als verklaring?
   - competitieaspect = geen voldoende verklaring voor de sociale facilitatie en verklaard geen sociale inhibitie
   - andere reden voor het beter presteren in sociale situaties dan in alleen-situaties

Question 8

sociale facilitatie en inhibitie bij kakkerlakken

Answer 8

1. algemeen
   - kakkerlakken rennen zo snel mogelijk weg van een lamp naar duistere ruimte
   - makkelijk doolhof: rechte lijn
   - moeilijke doolhof: kruislabyrint
2. vaststelling
   - kakkerlakken presteren in makkelijke conditie beter bij observatie
   - kakkerlakken moeilijk labyrint vonden doel minder snel bij aanwezigheid andere kakkerlakken

Question 9

de sociale activeringstheorie van Zajonc

Answer 9

1. algemeen
   - verklaring sociale facilitatie en inhibitie
   - twee principes: ‘arousal’ = opwinding wanneer je je bij anderen bevindt en ‘dominant gedragsantwoord’ = spontaan, natuurlijk, bijna instinctief gedrag (spierspanning ontwikkelt zich)
   - ook aanwezigheid van socii > spanning en opwinding
2. makkelijke vertrouwde taak (= performantietaak)
   - gebaseerd op dominante gedragspatronen
   - optreden van sociale facilitatie
3. moeilijke, nieuwe taken (= leertaken)
   - dominante gedragspatronen onderdrukken
   - sociale inhibitie

Question 10

evaluatievrees

Answer 10

1. algemeen
   - behoefte aan sociale acceptatie
   - vrees voor afgang en mislukking
   - de rol van observatie
   - aandachtsverdeling (we willen de ander in het oog houden = socii onvoorspelbaar)
2. experiment Cottrell
   - zinloze woorden onthouden
   - conclusie: angst om ‘af te gaan’ of geëvalueerd te worden
   - aanwezigheid anderen niet voldoende > socii moet proefpersoon ook zien

Question 11

social loafing

Answer 11

1. sociaal lanterfanten of sociaal parasiteren
   - meesurfen op inspanning van anderen
   - omstandigheden zonder evaluatie, dus geen (of minder) arousal
   - quasi anoniem in grote groep (vb. applaudisseren voor artiest)
2. Ringelmann-effect
   - onderzoek touwtrekwedstrijd
   - neiging individuele leden groep minder inspanning leveren, naarmate grootte groep zal toenemen (niemand zal merken of je al dan niet goed presteert)

Question 12

2 factoren die social loafing beïnvloeden (Karau & Williams)

Answer 12

1. persoonlijk verantwoordelijk of gemotiveerd om te presteren
   - ook wanneer men dreigt met collectieve straf
2. cultuur- en geslachtsverschillen
   - vrouwen minder individualistisch
   - gemeenschapsgerichte (oosterse) culturen: minder snel overgang sociaal parasiteren (tegenovergestelde > sociaal compenseren: extra inspanning);
   - in alle discretie en invloed op eigen zelfbeeld