agressie Flashcards
1
Q
wat is agressie
A
- algemeen
- agressie is geen emotie, maar gedrag !!
- tegengesteld aan altruïstisch gedrag
- streven naar minimale opbrengst voor ander
- in literatuur: gedrag met de intentie om anderen te pijnigen
- moeilijk definitie > zo veel verschillende manieren en redenen (en intenties) - ‘instrumentele agressie’
- gedrag omwille van niet-agressief doel (vb. vader slaat zoon om ‘braver’ te zijn)
2
Q
de ‘pedagogische tik’
A
- algemeen
- zowat alle lidstaten van EU verboden (behalve Italië, Tsjechië en België)
- uit leerpsychologie: leerprocessen bestuderen = gedrag via operante conditionering (toedienen straffen) > combinatie van uitdoving
- bestraffer straft (vaak) uit eigen frustratie of kwaadheid = OOK bij agressie (eigen negatieve gevoelens afreageren) - ‘pijnigen’
- wijst op fysieke pijniging (ook emotioneel of psychisch leed)
- online pestgedrag: makkelijker iemand beschadigen zonder onmiddelijk rechtstreeks contact
- Nuttin: ‘aversiviteit’ (= alle prikkels die onaangenaam zijn) of ‘aversieve gevolgen’ in plaats van ‘pijnigen’
3
Q
agressief gedrag en prikkelsituatie
A
- prikkelsituatie
- agressief gedrag (meeste gevallen) uitgelokt door bepaalde prikkel of prikkelsituatie
- ook bij mensen met antisociale persoonlijkheidsstoornis heeft (extreem) agressief gedrag een aanleiding - verklaring leerpsychologie
- aversieve prikkel = ontsnappings- en vermijdingsgedrag
- of agressief reageren op onaangename prikkel (vaak tegenover socii die niet oorzaak is)
4
Q
diverse verklaringen van agressief gedrag
A
- thanatos-theorie van Freud
- driften uit het ‘es’
- bestaat uit levensdrift (eros) en doodsdrift (thanatos)
- antwoord Einstein over geweld in WO I: thanatos !! = drang om te kwetsen, verwonden en te doden - sociale psychologie
- welke mechanismen staan achter agressief gedrag?
- moeilijk controleerbaar en verifieerbaar gegeven ‘thanatos’
- achterhalen van determinanten = preventie
5
Q
antisociale persoonlijkheidsstoornis
A
- algemeen
- vroeger ‘psychopathie’ - kenmerken
- lichtgeraaktheid
- agressie
- onverantwoordelijk gedrag
- impulsiviteit
- gebrek aan planmatigheid
- liegen en bedriegen
- tekort aan aandacht voor veiligheid
- gebrek aan wroeging of spijt
6
Q
pijn
A
- experiment O’Kelley & Steckle
- twee ratten in kooi, beginnen elkaar te bevechten zodra ze schokken krijgen
- foutieve causale attributie: shock door lotgenoot
- antisociale reflex = welzijn of veiligheid verhogen - Azrin & Ulrich (20 jaar later)
- bijkomend experiment
- agressie wordt beïnvloed door;
- schockfrequentie (hoe meer shocks per minuut, hoe agressiever);
- duur, intensiteit en grootte van kooi
- geslacht heeft geen invloed en is ook geen geconditioneerde reflex of aangeleerd gedrag
- aangeboren reflex !!
7
Q
ruimte
A
- algemeen
- ratten opp 15 op 15 cm > 90% agressie
- opp negen keer vergroten > 2%
- twee gevolgen: 1) geen agressieve reflex en 2) prikkelnabijheid (bij grotere afstand wordt socius genegeerd)
- ‘reflexive fighting’ (Azrin & Ulrich: reflex treedt op bij welbepaalde prikkel) - ‘gedragsmatig riool” of ‘behavioral sink’
- na uitbreiding van populatie, vielen ratten elkaar aan
- Nuttin: ook andere factoren
- niet zomaar correlatie tss langere dierensoorten en mensen
- plaatsgebrek lokt agressie uit (vb. overbevolkte gevangenissen)
8
Q
verband tussen agressie en ruimte
A
- onderzoek van Freedman
- correlatie tss bevolkingsdichtheid en misdaadcijfers
- ook dichtbevolkte gebieden = veel armoede (oorzaak van agressie?)
- Los Angeles: hoogste misdaadcijfer in VS en laagste bevolkingsdichtheid - sociale activeringstheorie van Robert Zajonc (zie verder)
- stijging bevolkingsdichtheid = stijging alle ‘dominante’ gedrag
- agressie op moment ‘voor de hand liggend’, aanwezigheid van anderen = hevigheid agressie doen toenemen - nabijheid van (vreemde) anderen
- idee = schenden van persoonlijke ruimte of territorium (uit territoriumleer)
9
Q
de socius en vandalisme
A
- algemeen
- experiment Azrin & Ulrich
- ‘slachtoffer’ van agressieve daad is onbelangrijk = ‘om het even wat’ in plaats van welbepaalde prikkel
- voordeel deontologie: agressie meten vb. tennisbal (geen levende socius)
- bijkomend voordeel: ‘contra-agressie’ (= schade en dus pijn) gaat meting niet verstoren
- ‘bitometer’ = koker die bijtkracht meet - vandalisme
- agressieve reactie gericht op object
- aanleiding = antisociale agressie: pijn, frustratie en ook arousal of dronkenschap
10
Q
temperatuur
A
- algemeen
- onaangename prikkel zoals koude
- ook warmte (vb. correlationeel onderzoek: tijdens hete zomers meer agressief gedrag gesteld) - tegenargumenten
- intuïtief: passief en loom (op warme dagen) = remt agressie af?
- conclusie: onaangename omstandigheden maken ons prikkelbaarder (vb. gezeur, stress, …)
11
Q
provocatie
A
- algemeen
- volgens sociale psychologie: belangrijkste uitlokker agressief gedrag
- oorzaak (vaak) = gedrag van anderen
- expliciete sociale invloed, die agressief gedrag uitlokt
- antisociaal gedrag (tegen de anderen) - verkeersagressie
- in de media: verbaal en fysiek geweld om zijn ‘gelijk’ te krijgen
- verklaring = verkeersagressie op zich
- op zoek naar zondenbok (frustraties moeilijk uiten tegen ‘verkeer’)
- ook gebruik toeter = agressief gedrag
12
Q
voorkruipen
A
- algemeen
- meest irritante ‘provocerende’ gedragingen
- vb. in de file (afstand tss socii is vrij groot) EN rij in de supermarkt (nog provocerender) - voorbeeld van:
- betreden van andermans territorium
- agressieve daad
- territoriumleer = agressieve aspect van territoriumbetreding of trespassing
13
Q
territoriumleer
A
- algemeen
- Bakker = denkmodel dat cliënten leert conflicten anders te benaderen
- gebaseerd op concrete uiterlijke waarnemingen
- ontstaan: gedragsobservatie dieren (= terrein afbakenen adhv geur of geluid)
- indringers afschrikken of verjagen - territorium van de mens
- eigen lichaam, gedachten, fantasieën, vaardigheden en verantwoordelijkheden
- Bakker: twee categorieën van territoria;
- 1) privégebieden: privacy en veiligheid;
- 2) de publieke arena
14
Q
de privégebieden
A
- de persoonlijke ruimte
- afstand tss ons en anderen
- groot genoeg in functie van veiligheid en mogelijkheid om te vluchten - het eigen lichaam
- terrein erg ik-betrokken
- opmerkingen: kwetsend en agressief
- seksueel of gewelddadig misbruik > agressief ervaren - gedachten en gevoelens
- gevoelig voor indringing en manipulatie
- grensoverschrijdend gedrag = betreedt gebied van persoonlijke beleving (vb. plegers zedendelicten ook ‘grensoverschrijdend’ gedrag tegen therapeut) - vluchtheuvel
- terugtrekken in eigen terrein = tijd tot tijd met rust gelaten worden
- elke verstoring = zeer irritant !!
15
Q
de publieke arena
A
- de psychologische ruimte
- nood aan aandacht van anderen
- ook aandacht van de groep (de massa en de media)
- te veel in de belangstelling of aandacht vragen = irritant - de actieterritoria
- terreinen die onder eigen controle staan
- eigen rolverwachtingen en verwachting zo goed mogelijk inlossen
- onderscheid tss ‘eigenaar territorium’ en ‘uitvoerder’ van de taak
