XX-lecie Flashcards
Wielka 5 na konferencji Paryskiej
FR, Japonia, USA, GB, Włochy
Prezydent USA, premier GB i premier FR w czasie konferencji paryskiej
Thomas Woodrow Wilson
David Lloyd George
George Clemenceau
Traktat wersalski - gdzie i kiedy podpisano
28 czerwca 1919
Sala lustrzana w Wersalu
Kraje, które zyskały niepodległość po WW1
Estonia, Łotwa, Litwa, Polska, Czechosłowacja, Irlandia, Islandia
Finlandia (1917)
Rozpad 3 wielkich monarchii po WW1
Rosja
Niemcy
Austro-Węgry -> Republika Austrii i Królestwo Węgier
Najważniejsze postanowieni traktatu wersalskiego
- Do FR wraca Alzacja i Lotaryngia
- Zagłębie Saary przez 15 lat pod narządem międzynarodowym
- Gdańsk wolnym miastem
- Demilitaryzacja Nadrenii
- Górny Śląsk, Warmia i Mazury obszarem plebiscytowym
- Niemcy obowiązują się do uznania niepodległości Polski, Austrii i Czechosłowacji
- Zakaz połączenia Niemiec z Austrią
- Akt założenia Ligi Narodów
Traktat z Austrią po WW1 - gdzie, co, kiedy
1919
Saint-Germain-en-Laye
Ograniczenie sił zbrojnych
Zobowiązanie do utrzymania niepodległości
Zakaz poboru do wojska i posiadania lotnictwa + czołgów
Traktat z Bułgarią po WW1 - kiedy, co, gdzie
1919 Neuilly-sur-Seine Redukcja wojska Zakaz posiadania lotnictwa + poboru do wojska Reparacje
Traktat z Węgrami po WW1 - co, gdzie, kiedy
1920 Trianon Reparacje Rozbrojenie Zniesienie powszechnej służby wojskowej Pozbawienie lotnictwa i broni pancernej Sankcjonuje rozbiór historycznych ziem węgierskich (utrata 2/3 historycznego terytorium)
Traktat z Turcją po WW1 - co, gdzie, kiedy
1920 Sèvres Redukcja armii Zakaz lotnictwa + broni ciężkiej Odszkodowania GB przejmuje Palestynę, Irak i Arabię
Liga Narodów - cel, kiedy powstała, co robiła, pierwszy sekretarz, członkowie stali
1920 Gwarancja pokoju 42 państwa początkowo USA nie - bo kongres tak zagłosował ZSRR i Niemcy dołączyły Akcje humanitarne Brak mechanizmów umożliwiających walkę z agresorem 1 SG: James Eric Drummond (GB) 4 stałych członków: GB, FR, Japonia i Włochy
Terytorium mandatowe - co to
Kraje niezdolne do samodzielnego funkcjonowania pod zarządem LN
Wszystkie byłe kolonie niemieckie + część terenów należących przed wojną do Turcji
Konferencja waszyngtońska - kiedy, kto, przebieg
1921-1922
Tematy: zbrojenia morskie, sprawy dalekowschodnie
USA, Chiny, Japonia, GB, FR, Belgia, Portugalia, Włochy, Holandia
1 status quo na ocenia spokojnym
2 traktat waszyngtoński (GB, USA, Japonia i Włochy) limit tonażu i proporcje flot wojennych, zakaz budowy nowych pancerników
3 zasada suwerenności i nietykalności Chin (+ likwidacja dotychczasowych stref wpływów)
„Układ czterech” - kto, o co chodzi
GB, USA, FR, Japonia
Pomoc w razie zagrożenia ich posiadłości na Pacyfiku
Etatyzm
Polityka gospodarcza
Państwo przejmuje prywatne przedsiębiorstwa
Tworzenie nowych przedsiębiorstw państwowych
Duża integracja państwa w gospodarkę
Dążenie do samowystarczalności
Przyczyny radykalizacji społeczeństwa po WW1
Straty wojenne + kryzys gosp. -> kryzys zaufania obywateli wobec organów państwowych -> chęć szybkich zmian -> populistyczne hasła radykałów
Faszyzm
Narodowy socjalizm
Kult państwa i solidaryzm społeczny
Przeciw komunizmowi, liberalizmowi gospodarczemu, pluralizmowi politycznemu
Benito Mussolini, Włochy
Benito Mussolini
Twórca faszyzmu Członek Włoskiej Partii Socjalistycznej 1921 na czele Narodowej aparatu Faszystowskiej Zamach stanu duce
„Czarne koszule”
Faszystowska milicja
Partyjna bojówka
Kontrola społeczeństwa
Jak Benito Mussolini przejął władzę ?
Marsz na Rzym
Faszystowski pucz czarnych koszul
Porozumienie BM z WEIII
Dymisja rządu i mianowanie BM premierem
Reformy Mussoliniego
Prace publiczne (zmniejszenie bezrobocia)
Płatne urlopy i wczasy (rozwój opieki socjalnej)
Otoczenie państwową opieką matki i dzieci
Powołanie korporacji (stowarzyszenia branżowe zrzeszające pracodawców i pracowników w najważniejszych działach gospodarki)
Przymus pracy
Zakaz strajków
Pakty laterański - co to, kiedy
1929
BM normalizuje stosunki dyplomatyczne z Papieżem
Totalitaryzm a autorytaryzm
Totalitaryzm - partyjny, jedna ideologia, represje wszystkich przeciwników
Autorytaryzm - bezpartyjny, nie ma monopolu ideologicznego, wybiórcze represje
Czarny czwartek
1929
Krach na nowojorskiej giełdzie
Bankructwa, nadprodukcja, zmniejszenie popytu, bezrobocie
New Deal - kto, co to
Franklin Delano Roosevelt
Program odnowy gospodarczej
Interwencjonizm
Polityka aktywnego oddziaływania państwa na gospodarkę poprze podejmowanie wielu inwestycji publicznych
Potoczna nazwa Niemiec po WW1
Republika Weimarska
Pierwszy prezydent Niemiec
Friedrich Ebert
Republika
Konstytucja
Freikorpsy
Nacjonaliści i antykomuniści
Tłumią bunty
Legalna organizacja
Pucz Kappa Luttwitza - kiedy, przebieg
192 skrajna prawica
Legalny rząd opuszcza stolice i wzywa do strajku generalnego
Strajk generalny -> rewolucja komunistyczna
Układ w Rapallo - kiedy, kto z kim
1922
Rosja + Niemcy
Rezygnacja z wzajemnych roszczeń i odszkodowań wojennych
Przywrócenie stosunków dyplomatycznych
Skutek: Niemcy wysyłają nowoczesną technologie i uzbrojenie, a w zamian ZSRR udostępnia poligony do ćwiczeń wojskowych i eksportuje surowce
(Współpraca przerwana dopiero w 1933 przez AH)