Wczesne średniowiecze Flashcards
1
Q
Wiec
A
zgromadzenie wojowników, funkcja doradcza
2
Q
Starszyzna
A
najstarsi członkowie społeczeństwa z najstarszych rodów. Podejmuje faktyczne decyzje.
3
Q
Rex
A
jego władza pochodzi od Boga i doradza jemu wiec
4
Q
Drużyna
A
składa przysięgę wierności ; wolontariusze mogą się dołączyć. Zostawali wynagradzani łupami wojennymi.
5
Q
Różnica między daniną a trybutem
A
Danina na rzecz własnego państwa, a trybut na rzecz innego
6
Q
Teodoryk - jakie plemię, co zrobił
A
Ostrogoci
Miał podbić tereny dawnej zachodniej części Rzymu dla władcy Wschodniej części, ale nie oddał tych ziem i ustanowił tam własne państwo
7
Q
Genzeryk - jakie plemię, co zrobił
A
Wandalowie
455 zrabowali Italię
8
Q
św. Benedykt z Nursji
A
reguła benedyktyńska
klasztor w Monte Casino
9
Q
Kto schrystianizował Irlandię ?
A
św. Patryk
10
Q
Synod
A
zjazd biskupów z poszczególnych gmin
11
Q
Ikonoklazm
A
Zakaz przedstawiana Boga na obrazach
12
Q
Kto wzniósł mury dookoła Bizancjum ?
A
Teodozjusz Wielki
13
Q
Justynian Wielki -kto to, kiedy żył, osiągnięcia
A
VI wiek Cesarz bizantyjski 534 Kodeks Justyniana (Trybonian) 532 Stłumił powstanie Nika Chciał wszystkim narzucić katolicyzm Hagia Sophia
14
Q
Belizariusz
A
Wódz wojsk bizantyjskich za panowania Justyniana Wielkiego
533 pokonanie Wandalów i podbój Afryki Północnej
535 zajęcie Sycylii
15
Q
Powstanie Nika - kiedy, przeciw komu
A
532
Przeciw Justynianowi Wielkiemu
16
Q
Przyczyny kryzysu Bizancjum
A
542 dżuma
Walki z Persją
Najazdy Słowian
Inwazje Arabów
17
Q
Herakliusz I - kto to, co zrobił, kiedy
A
VII wiek
Cesarz bizantyjski
Powstrzymał Persów
627 rozbicie Persów pod Niniwą
18
Q
“Ogień grecki” - co to, kiedy użyty
A
Pożar wystrzeliwany z bizantyjskich łodzi
717 pokonanie Arabów pod Konstantynopolem
19
Q
Renesans macedoński - co to
A
IX - XI wiek
Bazyl I Macedoński cesarzem bizantyjskim
Czas dobrobytu i zwycięstw militarnych
Bazyli II - chrystianizacja Rusi + pokonanie Bułgarów
20
Q
Bóg w Islamie
A
Allah
21
Q
Kaab
A
Kamień, do którego są pielgrzymki (Mekka)
22
Q
Hidżra - co to, kiedy
A
622
Podróż Mahometa z Mekki do Medyny
23
Q
Kiedy Mahomet wraca z Medyny do Mekki ?
A
630
24
Q
Dżihad
A
Święta wojna z innowiercami
25
Księgi Islamu
Koran - nauki Mahometa
Sunna - historie o życiu Mahometa
Sura - strona w koranie
26
5 filarów Islamu
```
Wiara w jednego Boga - Allaha
Modlenie się 5 razy dziennie
Jałmużna
Post
Pielgrzymka do Mekki
```
27
Szariat
Islamskie prawo, którego źródłem jest Koran. Prawo dotyczy religii i życia codziennego.
28
Bitwa pod Poitiers - kiedy, kto, zwycięzca
732
Frankowie vs. Arabowie
Frankowie wygrywają
(Karol Młot)
29
Gdzie i kiedy powstało Państwo Franków ?
V wiek
| Terytorium zachodniej części Imperium Rzymskiego
30
Chlodwig I - kto to, osiągnięcia
496 przyjmuje chrzest w obrządku katolickim - symboliczny początek państwa Franków
Jednoczy plemiona frankijskie
31
Lex Salica
Prawo salickie
| Prawo Franków
32
Monarchia patrymonialna - co to, przykład
Państwo prywatną własnością władcy
Przykład: Frankowie
33
Majordom
Dowodzenie armią i decydowanie o polityce królestwa, najważniejszy urzędnik
34
Dwór królewski/objazdowy
Monarcha z dworem cały czas się przemieszcza, nie ma jednej stałej siedziby, może kontrolować wszystkie swoje tereny (kiepski dla dużych państw - rośnie władza majordomów)
35
Arnulf z Metzu
Karolingowie
Majordom
Skonsolidował władzę
36
Karol Młot
Państwo Franków
Karolingowie
732 Bitwa pod Poitiers
37
Pepin Krótki/Mały
751 detronizuje Childeryka III
| Początek panowania Karolingów
38
Powstanie Państwa Kościelnego - kto, kiedy
756
| Pepin Mały
39
Karol Wielki
```
Następca Pepina Małego
Podbił Longobardów
Podbił stolicę Awarów
Podbił Saksonię
Stworzył marchię hiszpańską
```
40
Jakie miasto było stolicą państwa Franków ?
Akwizgran
41
Reformy Karola Wielkiego
| - renesans karoliński
Ujednolicenie i centralizacja administracji
Marchie - jednostki przygraniczne zdolne do obrony
Missi dominici - inspektorzy spoistości imperium
Jednolity system monetarny - funt srebra
Pospolite ruszenie
7 sztuk wyzwolonych (Alkuin) - trivium i quadrivium
Minuskuła karolińska - pismo
42
Koronacja Karola Wielkiego na cesarza - kiedy
800
43
Traktat w Verdun - kiedy, kto, treść
```
843
Podział Imperium Franków
Lotar - to pomiędzy
Karol Łysy - Francja
Ludwik Niemiecki - Niemcy
```
44
Zależności między seniorem a wasalem
Wasal - daje wierność i walczy w imię seniora
Senior - daje mu opiekę
45
Feudum = lenno
ziemia
46
Inwestytura
Była to ceremonia nadania lenna, odbywająca się po złożeniu przez wasala hołdu lennego i przysięgi na wierność
47
Rodzaje immunitetów + opis
Immunitet ekonomiczny - nie płaci się podatków
| Immunitet sądowy - nie można oskarżyć w sądzie
48
Beneficja
Ziemie nadawane przez seniorów wasalom
49
Komendacja
Oddanie się osoby wolnej (wasala) pod opiekę seniora; nawiązania stosunku lennego
50
Nazwa króla w systemie feudalnym
Suzeren
51
"Wasal mojego wasala jest moim wasalem" a "Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem" + przykłady
"Wasal mojego wasala jest moim wasalem" - GB, wszyscy podlegają królowi
"Wasal mojego wasala nie jest moim wasalem" - Europa Zachodnia, tylko wasale króla mu podlegają, skutek: rozdrobnienie polityczne
52
Pierwszy król FR + kiedy
987
| Hugo Kapet
53
Początek Kapetyngów na tronie FR - kto, kiedy,
987
| Hugo Kapet
54
Jak powstała Rzesza Niemiecka ? - kto, kiedy
Luźna federacja
Konrad I -> Henryk I Ludolfing
HIL przyjął tytuł króla Franków Wschodnich - początek Niemiec
55
Następca na tronie Niemieckim Henryka I Ludolfinga
Otton I Wielki
56
Bitwa na Lechowym Polu - kto, kiedy, wygrany
955
Węgry vs. Niemcy
Niemcy wygrywają
57
Kiedy Otton I został koronowany na cesarza ? + jaka nowa nazwa
962
| Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego
58
Uniwersalizm - co to, kto
Otton III
Jedność Europy
Galia, Germania, Italia, zachodnia Słowiańszczyzna
Łacina, chrześcijaństwo
59
Wikingowie to potoczna nazwa jakiego plemienia ?
Normanów
60
Najstarsze pismo używane przez ludy germańskie
Pismo runiczne
61
Bitwa pod Hastings
1066
Normanowie vs. Anglia
Normanowie wygrywają
Wilhelm I Zdobywca
62
Wielkie Morawy
Mojmir I
831 chrzest
863 wyprawa Cyryla i Metodego do Wielkich Moraw
63
Kto przejął włdzę po upadku Wielkich Moraw ?
Świętopełk
Przemyślidowie
Stolica: Praga
64
Ruś Kijowska
Podział: Nowogród Wielki i Kijów
Nowogród: Ruryk, Igor, Oleg,
Włodzimierz Wielki (Rurykowicz)
988 WW przyjmuje chrzest od Bizancjum
65
Rolnictwo żarowe
Wypalanie ziemi
66
Gospodarka przemienno-odłogowa
Uprawianie ziemi, aż do wyjałowienia, a potem wypasano zwierzynę tam albo zarastało lasem
67
Ród
Podstawowa jednostka organizacji społecznej (składał się z kilku rodzin)
68
Gród
centrum opola, schronienie ludności podczas wojny, ceremonie religijne, miejsce spotkań starszyzny
69
Starszyzna
Prawo i porządek, rozstrzyga konflikty, podejmuje decyzje dot. całego opola
70
Plemię
Kilka opoli, tworzą własne prawa, wspólna obrona, wspólna budowa grodów, mostów, zasieków granicznych
71
Wiec
Wszyscy wolni mężczyźni
72
Najważniejszy pogański bóg Słowian
Światowit
73
Kiedy był chrzest Polski + kto
Mieszko I
| 966
74
Żony Mieszka I
Dobrawa - czeska księżniczka
| Oda - niemiecka księżniczka
75
Przyczyny i znaczenie przyjęcia chrztu
Czynniki przyjęcia chrztu:
Obawa przymusowej chrystianizacji ze strony Niemiec
Podniesienie prestiżu + chęć umocnienia pozycji międzynarodowej
Możliwość ekspansji (poprzez chrystianizację innych pogan)
Obawa przed izolacją polityczną (ze względu na wiarę pogańską)
Wzmocnienie pozycji wewnętrznej (chrześcijaństwo uprawomocnia władzę)
Religia jako czynnik centralizacji władzy
Rozwój kultury
Znaczenie przyjęcia chrztu:
Umocnienie władzy księcia
Wprowadzenie systemu feudalnego
Likwidacja rozbieżności plemiennych
Umocnienie pozycji międzynarodowej
Zabezpieczenie przed przymusową chrystianizacją ze strony Niemiec
Włączenie Polski w krąg cywilizacji śródziemnomorskiej ( w tym cywilizacji Franków)
Umiejętności czytania i pisania
968 pierwsze biskupstwo w Poznaniu (misyjne + podlega papieżowi) - biskup Jordan
76
Bitwa pod Cedynią - kiedy, kto, o co, zwycięzca
```
972
Polska vs. Wieleci
(Mieszko I) (Czcibór)
Polska wygrywa
Skutek: Przyłączenie Pomorza Zachodniego
```
77
Zdobycze i utraty terytorialne Mieszka I
Zyskał:
Pomorze Zachodnie
Śląsk
Małopolska
Utrata:
Grody Czerwieńskie
78
Dagome Iudex - co to, kiedy, kto
992
Mieszko I
Powierzenie państwa pod opiekę Stolicy Apostolskiej
Pierwsze spisanie granic państwa
79
Misja św. Wojciecha - kiedy, gdzie
Czeski biskup uciekł do Polski
Misja chrystianizacyjna plemion Pruskich
997
80
Zjazd gnieźnieński - kiedy, kto, przyczyny, skutki
Przyczyny: śmierć św. Wojciecha, sojusz polsko-niemiecki
1000 rok - pielgrzymka do grobu św. Wojciecha
Otton III - przywiózł ze sobą zgodę na utworzenie arcybiskupstwa
Skutki: utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie (arcybiskup Radzim-Gaudenty), 3 biskupstwa: Kołobrzeg, Wrocław, Kraków
Otton III wkłada na głowę BCH diadem cesarski (znak zgody na koronację) + wręcza mu włócznię św. Maurycego
BCH daje OIII ramię św. Wojciecha
81
Ziemie zdobyte i utracony przez Bolesława Chrobrego
Zdobycze: Milsko, Łużyce, Słowacja, Morawy, Grody Czerwieńskie
82
Ziemie zdobyte i utracony przez Bolesława Chrobrego
Zdobycze: Milsko, Łużyce, Słowacja, Morawy, Grody Czerwieńskie
83
Koronacja Bolesława Chrobrego - kiedy, skutki
1025
Skutek: umocnienie pozycji międzynarodowej Polski, umocnienie pozycji władcy w Polsce
84
Z kim Mieszko II walczył o władzę ?
Z Bezprymem
85
Dziesięcina
1/10 plonów na rzecz kościoła
86
Przyczyny kryzysu za panowania Mieszka II
Brak dostatecznej centralizacji
Odrębne tradycje plemienne ziem wchodzących w skład państwa
Niezadowolenie społeczne (bo zwiększenie danin, dziesięcin, podatków)
wzrost znaczenia możnych (chcieli ograniczyć władzę Mieszka II)
Wzrost nastrojów pogańskich
Mieszko II wypędza z kraju Ottona i Bezpryma, którzy proszą o pomoc cesarza niemieckiego w walce o tron
Wzrost zagrożenia ze strony Niemiec, Rusi Kijowskiej, Węgier, Czech (chcą odzyskać utracone na rzecz Polski ziemie)
Brak sojuszników (jedynie sojusz z pogańskimi Lucicami)
87
Jakie ziemie utracił i zyskał Mieszko II
Utrata (1031): Grody Czerwieńskie, Milsko, Łużyce, Słowacja, Morawy,
88
Kiedy Konrad II i Jarosław Mądry najeżdżają na Polskę ? - jaki władca, skutki
1031
Niemcy zabierają Misko i Łużyce, Ruś zabiera Grody Czerwieńskie, Morawy do Czech, a Słowacja do Węgier
Mieszko II ucieka, a Bezprym obejmuje tron (wysyła cesarzowi niemieckiemu insygnia)
89
Kto przejmuje władzę w imieniu młodego Kazimierza Odnowiciela ?
Rycheza (wdowa po Mieszku II)
90
Kiedy Brzetysław najeżdża na Polskę ? + co wywozi z kraju
1038
| Wywiózł z Wielkopolski relikwie św. Wojciecha i Radzima-Gaudentego
91
Reformy Kazimierza Odnowiciela
Stolica Poznań -> Kraków
Reforma militarna - nadanie wojom ziemi za służbę rycerską (od teraz musieli utrzymywać się z własnej ziemi i kupować sobie uzbrojenie)
Wprowadził system feudalny
Odbudowa polskiej organizacji kościelnej (główny ośrodek: Kraków)
92
Zjazd w Kwedlinburgu - kiedy, co się stało
1054
| Cesarz Henryk III uznaje prawa Kazimierza Odnowiciela do Śląska (musi płacić trybut Czechom)
93
Ziemie przyłączone przez Kazimierza Odnowiciela + kiedy
1050 Pomorze
| 1054 Śląsk
94
W jakim obozie był Bolesław Śmiały podczas sporu o Inwestyturę ?
Obóz papieski - gregoriański
95
Kiedy była koronacja Bolesława Śmiałego ?
1076
96
Kiedy i dzięki komu odrodziło się arcybiskupstwo w Gnieźnie ?
1075
| Bolesław Śmiały
97
Kto miał konflikt z biskupem Stanisławem ? + przebieg, data, skutek
Biskup krakowski Stanisław stał na czele antykrólewskiego spisku możnowładców
Bolesław Śmiały wydał wyrok śmierci przez ćwiartowanie
Bolesław Śmiały za ten czyn zostaje wyklęty przez kościół
Bunt poddanych
1079 ucieczka BŚ na Węgry
Władysław Herman (młodszy brat) obejmuje władzę
98
Sieciech
palatyn Władysława Hermana, odsunął od władzy możnych, opierał się na biedniejszych, praktycznie zarządzał państwem za WH
Sojusz synów WH: Zbigniew + Bolesław Krzywousty (przeciw Sieciechowi)
1097 Sieciech pokonany przez Z+BK zostaje wygnany
99
Z czego znany jest Władysław Herman ?
Przejście z obozu gregoriańskiego do cesarskiego
Żona Judyta
1079 obejmuje tron
Wzrost znaczenia możnowładców
100
Z kim Bolesław Krzywousty walczy o władzę ?
Ze Zbigniewem
101
Wojna polsko-niemiecka za czasów Bolesława Krzywoustego
Przyczyny: Sojusz Polski z Węgrami (nie po myśli HV, chciał go rozbić)
Najazd na Polskę po pretekstem pomocy Zbigniewowi
Henryk V żąda wydzielenia dzielnicy Z i rocznej daniny -> BK odrzucił rządania
Wojna podjazdowa
Obrona grodu Głogowa
Wojna zakończona kompromisem
Niemcy przestają popierać Zbigniewa
Bolesław Krzywousty zobowiązał się zapłacić zaległy trybut i uznał zwierzchność cesarza
102
Jakie ziemie i kiedy przyłączył Bolesław Krzywousty ?
1116 Pomorze Gdańskie
| 1121-1123 Pomorze Zachodnie lennem RP
103
Hołd Lenny Bolesława Krzywoustego cesarzowi niemieckiemu Lotarowi III - kiedy, dlaczego
1135
| z Pomorza Zachodniego i wyspy Rugii - w zamian potwierdzenie pełnej suwerenności polskiej organizacji kościelnej
104
Statut Bolesława Krzywoustego
1138
| ustawa sukcesyjna
105
Kmiecie
wolni chłopi
106
Ludność służebna
Mieszkańcy osad służebnych, którzy wykonywali prace na rzecz grodu, każda osada była wyspecjalizowana w czymś innym
107
Danina
Obowiązek oddawania określonej ilości towarów naturalnych, jak zboże, czy bydło
108
Regalia
Przywileje książęce w różnych dziedzinach gospodarki
109
Rada Królewska
Palatyn - zastępuje księcia podczas jego nieobecności, zarządza dworem, dowodzi wojskiem, nadzoruje grody
Kanclerz - dysponuje pieczęcią monarchy, prowadzi kancelarię królewską
Cześnik - opieka nad piwnicą i zaopatrzenie
Stolnik - stół, jedzenie, podawanie potraw
Komornik - skarbnik, zarządza dworską gospodarką
Koniuszy - stajnie monarchy
Łowczy - tereny łowieckie
Włodarz - majątki ziemskie władcy
