Pełne Średniowiecze Flashcards

1
Q

Lata istnienia państwa kościelnego

A

756-1871

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Przyczyny kryzysu w kościele

A

Sekularyzacja
Uzależnienie od władców świeckich (inwestytura świecka)
Symonia - sprzedaż stanowisk kościelnych
Nepotyzm - obsadzanie stanowisk kościelnych przez krewnych
Nikolaizm - łamanie celibatu
Sprzedać odpustów
Niski poziom edukacji księży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Reforma klunicka

A

Klasztor w Cluny
Powrócenie do reguły św. Benedykta
Dążenie od odnowy moralnej
Dbanie o biednych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Treuga Dei

A

Pokój Boży (nakaz zaprzestania wojen w dni święte)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wielka Schizma Wschodnia - co to, kiedy, przyczyna

A

1054
Przyczyna: różnice opinii między Rzymem (papież) i Konstantynopolem (patriarcha)
Rzymski Katolicki - Kościół Łaciński - Zachód
Grecko Katolicki - Kościół Prawosławny - Wschód

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dictatus Papae - kto, kiedy, co to

A
1075
Grzegorz VII 
Potępienie symonii
Celibat dla wszystkich
Papież może wybierać i detronizować władców
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Konflikt o Inwestyturę - kiedy, kto, przyczyna, przebieg

A

Grzegorz VII (papież) vs. Henryk IV (król Niemiec)
Przyczyna: Bo GVII nie udzielił zgody na koronację HIV
Walka o prymat w Europie Zachodniej
1076 Synod w Wormacji
1077 Canossa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Konkordat w Wormacji

A

1122
Pierwszy w dziejach Konkordat - umowa między papiestwem a władzą świecką
Cesarz odrzuca świecką inwestyturę i akceptuje kanoniczny wybór biskupów i duchownych, ale urzędnicy cesarscy muszą brać udział w procesie wyborczym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Pierwszy Sobór Laterański

A

1123

Rozszerza Konkordat w Wormacji na wszystkie chrześcijańskie państwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sobór a Synod

A

Sobór - zjazd wszystkich biskupów Kościoła pod przewodnictwem papieża (obraduje nad sprawami wiary, organizacji i dyscypliny kościelnej)

Synod - zjazd biskupów z danego kraju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Krucjaty

A

Wyprawy wojenne podejmowane przez chrześcijańskie rycerstwo pod hasłami religijnymi. Ich celem była walka z niewiernymi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Przyczyny krucjat

A

Chęć pomocy Bizancjum
Ochrona chrześcijaństwa
Zagrożenie ze strony Turków Seldżuków
Szansa na wzmocnienie pozycji chrześcijaństwa w Europie
Ekonomiczne przyczyny: chęć wzbogacenia się, więcej ziemi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pierwsza Krucjata

A

1096
Najpierw nieudana ludowa
Potem udana rycerska
1099 zdobycie Jerozolimy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Druga Krucjata

A

1147 - 1149
Niemcy + FR
1187 - bitwa pod Hatin, Arabowie zdobywają Jerozolimę
Klęska krzyżowców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Trzecia Krucjata

A

1189 - 1192
Ryszard Lwie Serce
(Anglia, Niemcy, FR)
Nie udało się odzyskać Jerozolimy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Czwarta krucjata

A

1202 - 1204
Powód: długotrwały konflikt między chrześcijanami a prawosławnymi
1204 Krzyżowcy złupili Konstantynopol i utworzyli Cesarstwo Łacińskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Krucjata dziecięca

A

1212
Chciały wyzwolić Grób pański z rąk niewiernych
Dzieci sprzedane przez kupców muzułmanom w niewolę lub umarły
Nie udała się

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Efekty krucjat

A
Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej
Rozwój handlu i żeglugi
Handel lewantyjski (bliskowschodni)
Poznanie kultury Wschodu
Śmierć tysięcy ludzi
Nasilenie fanatyzmu religijnego przeciwko muzułmanom i żydom
Zniszczenie Konstantynopola
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Rekonkwista

A

Walki rycerstwa chrześcijańskiego z Arabami (Maurami) na Półwyspie Pirenejskim
Cel: wyzwolenie Półwyspu Pirenejskiego spod władzy Arabów
XII w. Zdobycie Lizbony i utworzenie Królestwa Portugalii
1492 ostateczne zakończenie walk = podbicie przez chrześcijan Grenady

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wolnizna

A

Zwolnienie z opłat na czas zagospodarowania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Sołtys/Zasadźca

A

Stoi na czele wsi, ma prawo zakładać młyn i karczmę; reprezentuje wieś w stosunkach z panem feudalnym, stoi na czele samorządu i sądu wiejskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Podział ludzi mieszkających w mieście

A

Patrycjat - najbogatsi kupcy, właściciele gruntów, rzemieślnicy (mogą sprawować władzę w radzie miejskiej)
Pospólstwo - mniej zamożni mieszczanie, nie pełnią urzędów i nie mogą wybierać urzędników
Plebs - pracownicy najemni, służba; nie mieli praw miejskich ani majątku
Margines - żebracy, włóczędzy, złodzieje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Lichwa

A

Nieetyczna pożyczka, bardzo duże odsetki lub inne opłaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hanza

A

Luźny związek północnoniemieckich miast (XIIIw.) ma monopol na handel Północnej Europy (zwalczali piratów + dążyli do stabilnej waluty i uproszczenia przepisów prawa handlowego)

25
Monarchia stanowa
Ustrój, w którym władza monarchy została ograniczona na rzecz stanów (szlacheckiego, duchownego i mieszczańskiego)
26
Wielka Karta Swobód - gdzie, kiedy, kto, treść
1215 Jan Bez Ziemi Treść: O podatkach decyduje Ogólna Rada Królestwa (biskupi i baronowie) Nietykalność osobista i majątkowa wolnych ludzi Jeśli król nie przestrzega zasad, grozi mu wypowiedzenie posłuszeństwa przez poddanych Przestrzegania karty pilnuje 25 baronów Ma chronić prawa wszystkich stanów, a w rzeczywistości dotyczyła tylko fełdów posiadających największe majątki
27
Kiedy pierwszy raz został zwołany parlament
1264
28
Kiedy było pierwsze zgromadzenie Stanów Generalnych we FR ? + jaki władca
1302 | Filip IV Piękny
29
Inkwizycja
Instytucja kościoła katolickiego powołana do wykrywania i zwalczania herezji
30
Zakony żebracze
Franciszkanie | Dominikanie
31
Scholastyka
Rozumowe udowadnianie prawd wiary
32
Styl romański a gotycki - daty, cechy
Romański (X-XII): - Grube mury - Małe okna (półokrągłe łuki) - Sklepienia Kolebkowa (zaokrąglony sufit) - Portale - Kamień Gotycki (XIII-XV): - Wysokie i strzeliste budowle - Duże oka, witraże, ostry łuk - Jasne wnętrza - Sklepienie krzyżowo-żebrowe (ma kreski krzyżowe na suficie) - Nad wejściem okrągły witraż w kształcie kwiatu - rozeta
33
Temudżyn
Jeden z chanów plemienia mongolskiego -> zjednoczenie -> tytuł wielkiego chana
34
Kiedy Mongołowie zajmują Kijów + kiedy jest bitwa pod. Legnicą ?
1240 | 1241
35
Jasyr
Niewola turecka, tatarska lub arabska
36
Przyczyny rozbicia dzielnicowego
Testament Bolesława Krzywoustego, liczni potomkowie, którzy chcą władzę dla siebie
37
Skutki rozbicia dzielnicowego
Brak króla i prestiżu, nie ma wspólnej polityki zagranicznej, każda dzielnica ma inną monetę, wojny wewnętrzne o władzę, brak wspólnych idei, decentralizacja państwa
38
Idea monarchii Henryków Śląskich
Henryk Brodaty | Henryk Pobożny
39
Pryncypat
Zasada władzy monarszej, zgodnie z którą najstarszy z książąt dzielnicowych miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi
40
Seniorat
Zasada mówiąca, że zwierzchnictwo nie jest dziedziczone, lecz przekazywane kolejnym najstarszym przedstawicielom rodu (książętom seniorom)
41
Przypisanie poszczególnych książąt do dzielnic (na początku)
``` Śląsk - Władysław Wygnaniec Mazowsze - Bolesław Kędzierzawy Wielkopolska - Mieszko Stary Ziemia sandomierska - Henryk Sandomierski Ziemia Łęczycka - Salomea ```
42
Zjazd w Łęczycy - kiedy, kto, postanowienia
1180 Wiec ogólnokrajowy zwołany przez Kazimierza Sprawiedliwego Ograniczenie uprawnień monarszych urzędników dotyczących dóbr kościelnych oraz zniesienie prawa przepadku (przejmowania przez monarchę mienia ruchomego zmarłych biskupów) - początek emancypacji prawnej kościoła w Europie
43
Zjazd w Gąsawie - kiedy, kto, cel, co się stało
1127 Z inicjatywy Leszka Białego Zjazd książąt piastowskich i biskupów Cel: zakończenie konfliktu między potomkami Mieszka Starego w Wielkopolsce oraz ograniczenie samowoli gdańskiego księcia Świętopełka Świętopełek zabija Leszka Białego i rani Henryka Brodatego
44
Bitwa pod Legnicą - kiedy, kto
1241 RP vs. Mongołowie Henryk Pobożny dowodzi i umiera
45
Prawo Lubeckie a Magdeburskie
Prawo Lubeckie - miasta nadmorskie, portowe (nie ma ratusza w centrum) Prawo Magdeburskie - miasta lądowe ( ulice przecinają się pod kątem prostym, prostokątny rynek, ratusz w centrum)
46
Zwierciadło saskie
Zbiór praw zwyczajowych obowiązujących w średniowiecznej Saksonii, który rozpowszechnił się w Polsce
47
Różnic między kolonizacją na prawie Niemieckim a Polskim
Niemieckie: jest umowa spisana Polskie: nie ma spisanej umowy
48
Sąsiedzi RP w XII-XIII wieku
``` Marchia Brandenburska Krzyżacy Bałtowie (Litwa) Ruś Kijowska Czechy Węgry ```
49
Ważni władcy Litwy + co zrobili
Mendog (chrzest) Giedymiń (podbój Rusi) Jagiełło (chrystianizacja)
50
Krzyżacy - pełna nazwa zakonu, data
1119 | Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie
51
Kto i na jaką ziemię wpuścił Krzyżaków w RP ?
Konrad Mazowiecki na Ziemię Chełmińską
52
Falsyfikat kruszwicki - co to, data
1230 | Uznany przez cesarza i papieża, na mocy, którego ZK dostaje wszystko, co podbije.
53
Złota bulla - co to, kiedy, kto
1235 | Konrad Mazowiecki zrzeka się Ziemi Chełmińskiej (sfałszowana data 1226)
54
Konturowie
najwyżsi dowódcy wojskowi krzyżaków
55
Partykularyzm
Dbanie o swoje interesy, promowanie urzędników (możnowładców) i duchownych z własnej dzielnicy. Każdy nowy książę ściąga swoją elitę i urzędników.
56
Wincenty Kadłubek
Biskup Krakowski (Kronika W.Kadłubka - przypowieść o zrośnięciu się ciała św. Stanisława)
57
Jakub Świnka
Arcybiskup Gnieźnieński (poprosił papieża o zgodę na koronację bez kandydata)
58
Kiedy była koronacja Przemysła II ? + Jak i kiedy został zabity ?
1295 1296 zbrodnia w Rogoźnie
59
Kiedy była koronacja Wacława II i kiedy Wacław III objął tron ?
1300 1305