Pełne Średniowiecze Flashcards

1
Q

Lata istnienia państwa kościelnego

A

756-1871

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Przyczyny kryzysu w kościele

A

Sekularyzacja
Uzależnienie od władców świeckich (inwestytura świecka)
Symonia - sprzedaż stanowisk kościelnych
Nepotyzm - obsadzanie stanowisk kościelnych przez krewnych
Nikolaizm - łamanie celibatu
Sprzedać odpustów
Niski poziom edukacji księży

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Reforma klunicka

A

Klasztor w Cluny
Powrócenie do reguły św. Benedykta
Dążenie od odnowy moralnej
Dbanie o biednych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Treuga Dei

A

Pokój Boży (nakaz zaprzestania wojen w dni święte)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wielka Schizma Wschodnia - co to, kiedy, przyczyna

A

1054
Przyczyna: różnice opinii między Rzymem (papież) i Konstantynopolem (patriarcha)
Rzymski Katolicki - Kościół Łaciński - Zachód
Grecko Katolicki - Kościół Prawosławny - Wschód

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Dictatus Papae - kto, kiedy, co to

A
1075
Grzegorz VII 
Potępienie symonii
Celibat dla wszystkich
Papież może wybierać i detronizować władców
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Konflikt o Inwestyturę - kiedy, kto, przyczyna, przebieg

A

Grzegorz VII (papież) vs. Henryk IV (król Niemiec)
Przyczyna: Bo GVII nie udzielił zgody na koronację HIV
Walka o prymat w Europie Zachodniej
1076 Synod w Wormacji
1077 Canossa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Konkordat w Wormacji

A

1122
Pierwszy w dziejach Konkordat - umowa między papiestwem a władzą świecką
Cesarz odrzuca świecką inwestyturę i akceptuje kanoniczny wybór biskupów i duchownych, ale urzędnicy cesarscy muszą brać udział w procesie wyborczym

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Pierwszy Sobór Laterański

A

1123

Rozszerza Konkordat w Wormacji na wszystkie chrześcijańskie państwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Sobór a Synod

A

Sobór - zjazd wszystkich biskupów Kościoła pod przewodnictwem papieża (obraduje nad sprawami wiary, organizacji i dyscypliny kościelnej)

Synod - zjazd biskupów z danego kraju

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Krucjaty

A

Wyprawy wojenne podejmowane przez chrześcijańskie rycerstwo pod hasłami religijnymi. Ich celem była walka z niewiernymi.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Przyczyny krucjat

A

Chęć pomocy Bizancjum
Ochrona chrześcijaństwa
Zagrożenie ze strony Turków Seldżuków
Szansa na wzmocnienie pozycji chrześcijaństwa w Europie
Ekonomiczne przyczyny: chęć wzbogacenia się, więcej ziemi

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pierwsza Krucjata

A

1096
Najpierw nieudana ludowa
Potem udana rycerska
1099 zdobycie Jerozolimy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Druga Krucjata

A

1147 - 1149
Niemcy + FR
1187 - bitwa pod Hatin, Arabowie zdobywają Jerozolimę
Klęska krzyżowców

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Trzecia Krucjata

A

1189 - 1192
Ryszard Lwie Serce
(Anglia, Niemcy, FR)
Nie udało się odzyskać Jerozolimy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Czwarta krucjata

A

1202 - 1204
Powód: długotrwały konflikt między chrześcijanami a prawosławnymi
1204 Krzyżowcy złupili Konstantynopol i utworzyli Cesarstwo Łacińskie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Krucjata dziecięca

A

1212
Chciały wyzwolić Grób pański z rąk niewiernych
Dzieci sprzedane przez kupców muzułmanom w niewolę lub umarły
Nie udała się

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Efekty krucjat

A
Rozwój gospodarki towarowo-pieniężnej
Rozwój handlu i żeglugi
Handel lewantyjski (bliskowschodni)
Poznanie kultury Wschodu
Śmierć tysięcy ludzi
Nasilenie fanatyzmu religijnego przeciwko muzułmanom i żydom
Zniszczenie Konstantynopola
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Rekonkwista

A

Walki rycerstwa chrześcijańskiego z Arabami (Maurami) na Półwyspie Pirenejskim
Cel: wyzwolenie Półwyspu Pirenejskiego spod władzy Arabów
XII w. Zdobycie Lizbony i utworzenie Królestwa Portugalii
1492 ostateczne zakończenie walk = podbicie przez chrześcijan Grenady

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Wolnizna

A

Zwolnienie z opłat na czas zagospodarowania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Sołtys/Zasadźca

A

Stoi na czele wsi, ma prawo zakładać młyn i karczmę; reprezentuje wieś w stosunkach z panem feudalnym, stoi na czele samorządu i sądu wiejskiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Podział ludzi mieszkających w mieście

A

Patrycjat - najbogatsi kupcy, właściciele gruntów, rzemieślnicy (mogą sprawować władzę w radzie miejskiej)
Pospólstwo - mniej zamożni mieszczanie, nie pełnią urzędów i nie mogą wybierać urzędników
Plebs - pracownicy najemni, służba; nie mieli praw miejskich ani majątku
Margines - żebracy, włóczędzy, złodzieje

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Lichwa

A

Nieetyczna pożyczka, bardzo duże odsetki lub inne opłaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Hanza

A

Luźny związek północnoniemieckich miast (XIIIw.) ma monopol na handel Północnej Europy (zwalczali piratów + dążyli do stabilnej waluty i uproszczenia przepisów prawa handlowego)

25
Q

Monarchia stanowa

A

Ustrój, w którym władza monarchy została ograniczona na rzecz stanów (szlacheckiego, duchownego i mieszczańskiego)

26
Q

Wielka Karta Swobód - gdzie, kiedy, kto, treść

A

1215
Jan Bez Ziemi

Treść:
O podatkach decyduje Ogólna Rada Królestwa (biskupi i baronowie)
Nietykalność osobista i majątkowa wolnych ludzi
Jeśli król nie przestrzega zasad, grozi mu wypowiedzenie posłuszeństwa przez poddanych
Przestrzegania karty pilnuje 25 baronów
Ma chronić prawa wszystkich stanów, a w rzeczywistości dotyczyła tylko fełdów posiadających największe majątki

27
Q

Kiedy pierwszy raz został zwołany parlament

A

1264

28
Q

Kiedy było pierwsze zgromadzenie Stanów Generalnych we FR ? + jaki władca

A

1302

Filip IV Piękny

29
Q

Inkwizycja

A

Instytucja kościoła katolickiego powołana do wykrywania i zwalczania herezji

30
Q

Zakony żebracze

A

Franciszkanie

Dominikanie

31
Q

Scholastyka

A

Rozumowe udowadnianie prawd wiary

32
Q

Styl romański a gotycki - daty, cechy

A

Romański (X-XII):

  • Grube mury
  • Małe okna (półokrągłe łuki)
  • Sklepienia Kolebkowa (zaokrąglony sufit)
  • Portale
  • Kamień

Gotycki (XIII-XV):

  • Wysokie i strzeliste budowle
  • Duże oka, witraże, ostry łuk
  • Jasne wnętrza
  • Sklepienie krzyżowo-żebrowe (ma kreski krzyżowe na suficie)
  • Nad wejściem okrągły witraż w kształcie kwiatu - rozeta
33
Q

Temudżyn

A

Jeden z chanów plemienia mongolskiego -> zjednoczenie -> tytuł wielkiego chana

34
Q

Kiedy Mongołowie zajmują Kijów + kiedy jest bitwa pod. Legnicą ?

A

1240

1241

35
Q

Jasyr

A

Niewola turecka, tatarska lub arabska

36
Q

Przyczyny rozbicia dzielnicowego

A

Testament Bolesława Krzywoustego, liczni potomkowie, którzy chcą władzę dla siebie

37
Q

Skutki rozbicia dzielnicowego

A

Brak króla i prestiżu, nie ma wspólnej polityki zagranicznej, każda dzielnica ma inną monetę, wojny wewnętrzne o władzę, brak wspólnych idei, decentralizacja państwa

38
Q

Idea monarchii Henryków Śląskich

A

Henryk Brodaty

Henryk Pobożny

39
Q

Pryncypat

A

Zasada władzy monarszej, zgodnie z którą najstarszy z książąt dzielnicowych miał sprawować władzę zwierzchnią nad pozostałymi

40
Q

Seniorat

A

Zasada mówiąca, że zwierzchnictwo nie jest dziedziczone, lecz przekazywane kolejnym najstarszym przedstawicielom rodu (książętom seniorom)

41
Q

Przypisanie poszczególnych książąt do dzielnic (na początku)

A
Śląsk - Władysław Wygnaniec
Mazowsze - Bolesław Kędzierzawy 
Wielkopolska - Mieszko Stary
Ziemia sandomierska - Henryk Sandomierski
Ziemia Łęczycka - Salomea
42
Q

Zjazd w Łęczycy - kiedy, kto, postanowienia

A

1180
Wiec ogólnokrajowy zwołany przez Kazimierza Sprawiedliwego
Ograniczenie uprawnień monarszych urzędników dotyczących dóbr kościelnych oraz zniesienie prawa przepadku (przejmowania przez monarchę mienia ruchomego zmarłych biskupów) - początek emancypacji prawnej kościoła w Europie

43
Q

Zjazd w Gąsawie - kiedy, kto, cel, co się stało

A

1127
Z inicjatywy Leszka Białego
Zjazd książąt piastowskich i biskupów
Cel: zakończenie konfliktu między potomkami Mieszka Starego w Wielkopolsce oraz ograniczenie samowoli gdańskiego księcia Świętopełka
Świętopełek zabija Leszka Białego i rani Henryka Brodatego

44
Q

Bitwa pod Legnicą - kiedy, kto

A

1241
RP vs. Mongołowie
Henryk Pobożny dowodzi i umiera

45
Q

Prawo Lubeckie a Magdeburskie

A

Prawo Lubeckie - miasta nadmorskie, portowe (nie ma ratusza w centrum)

Prawo Magdeburskie - miasta lądowe ( ulice przecinają się pod kątem prostym, prostokątny rynek, ratusz w centrum)

46
Q

Zwierciadło saskie

A

Zbiór praw zwyczajowych obowiązujących w średniowiecznej Saksonii, który rozpowszechnił się w Polsce

47
Q

Różnic między kolonizacją na prawie Niemieckim a Polskim

A

Niemieckie: jest umowa spisana

Polskie: nie ma spisanej umowy

48
Q

Sąsiedzi RP w XII-XIII wieku

A
Marchia Brandenburska
Krzyżacy
Bałtowie (Litwa)
Ruś Kijowska
Czechy
Węgry
49
Q

Ważni władcy Litwy + co zrobili

A

Mendog (chrzest)
Giedymiń (podbój Rusi)
Jagiełło (chrystianizacja)

50
Q

Krzyżacy - pełna nazwa zakonu, data

A

1119

Zakon Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie

51
Q

Kto i na jaką ziemię wpuścił Krzyżaków w RP ?

A

Konrad Mazowiecki na Ziemię Chełmińską

52
Q

Falsyfikat kruszwicki - co to, data

A

1230

Uznany przez cesarza i papieża, na mocy, którego ZK dostaje wszystko, co podbije.

53
Q

Złota bulla - co to, kiedy, kto

A

1235

Konrad Mazowiecki zrzeka się Ziemi Chełmińskiej (sfałszowana data 1226)

54
Q

Konturowie

A

najwyżsi dowódcy wojskowi krzyżaków

55
Q

Partykularyzm

A

Dbanie o swoje interesy, promowanie urzędników (możnowładców) i duchownych z własnej dzielnicy. Każdy nowy książę ściąga swoją elitę i urzędników.

56
Q

Wincenty Kadłubek

A

Biskup Krakowski (Kronika W.Kadłubka - przypowieść o zrośnięciu się ciała św. Stanisława)

57
Q

Jakub Świnka

A

Arcybiskup Gnieźnieński (poprosił papieża o zgodę na koronację bez kandydata)

58
Q

Kiedy była koronacja Przemysła II ? + Jak i kiedy został zabity ?

A

1295

1296 zbrodnia w Rogoźnie

59
Q

Kiedy była koronacja Wacława II i kiedy Wacław III objął tron ?

A

1300

1305