Schyłek Średniowiecza Flashcards

1
Q

Jak Krzyżacy przejęli Pomorze ?

A

1308 Marchia Brandenburska zajmuje Pomorze Gdańskie
Układ Władysława Łokietka z Zakonem Krzyżackim (mają pomóc w walce z Marchią)
1308 Krzyżacy pokonują Brandenburgię i sami zajmują Pomorze Gdańskie
1309 Krzyżacy zażądali zapłaty za pomoc -> Łokietek odmawia -> ZK zajmuje Pomorze Gdańskie w ramach rekompensaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

bunt krakowskiego wójta Alberta - kiedy, kto stłumił

A

1312

Władysław Łokietek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kiedy odbyła się koronacja Władysława Łokietka ?

A

1320

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wrogowie i sojusznicy Władysława Łokietka

A

Wrogowie: Marchia Brandenburska, ZK, Czechy

Sojusznicy: Węgry, Litwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jan Luksemburski

A

Władca Czech

Prowadzi nieudane wyprawy po tron Polski za czasów panowania Władysława Łokietka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ziemie Polskie w chwili śmierci Władysława Łokietka + data

A
1333
Małopolska
Wielkopolska
Ziemia łęczycka
Ziemia Sieradzka
Część Śląska
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kto i kiedy został następcą Władysława Łokietka + czy się koronował ?

A

1333
Kazimierz Wielki
Koronował się w roku objęcia władzy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Reformy Kazimierza Wielkiego

A
  • 1364 Akademia Krakowska (pierwsza wyższa uczelnia w Polsce)
  • Monarchia Patrymonialna -> Monarchia Stanowa (Korona Królestwa Polskiego)
  • Budowa licznych fortyfikacji i zamków warownych
  • Prawo składu - kupcy przejeżdżający przez miasto muszą wystawić swoje towary
  • Prawo przymusu drożnego - obowiązek przejeżdżania kupców po określonych drogach
  • Nadanie przywileju Żydom (żeby chcieli się osiedlać w Polsce; podlegają bezpośrednio władzy monarchy - rozwój gospodarczy, bo żydzi znają się na handlu)
  • Stałe podatki
  • Ujednolicona moneta - srebrny grosz polski
  • 1346-1347 Statuty wiślicko-piotrkowskie (kodyfikacja prawa) - Zestawienie obowiązującego prawa zwyczajowego
    Dotyczyły spraw ekonomicznych i społecznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Coronae Regni Poloniae - tłumaczenie, znaczenie, władca

A

Korona Królestwa Polskiego
Kazimierz Wielki
Zasada niepodzielności i niepozbywalności terytorium państwowego

Monarchia stanowa:
W razie braku króla władzę sprawują stany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

„Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną” - kto ?

A

Kazimierz Wielki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

I zjazd w Wyszehradzie - kiedy, treść

A

1335
Jan Luksemburski zrzeka się prawa do korony polskiej
Kujawy i Ziemia dobrzyńska - Polska
Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska - Zakon Krzyżacki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

II zjazd w Wyszehradzie - kiedy, treść

A

1339
Kazimierz Wielki zrzeka się praw do Śląska na rzecz Czech
Bolesław Trojdenowicz obiecał, że po jego bezpotomnej śmierci przekaże w spadku Ruś Halicko-Włodzimierską

+ Układ o sukcesji między Kazimierzem Wielkim a Karolem Robertem Andegaweńskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pokój w Kaliszu - kiedy, postanowienia

A

1343
Pokój wieczysty z ZK
Polska odzyskuje Kujawy i ziemię dobrzyńską
Pomorze Gdańskie dla Krzyżaków jako „wieczysta jałmużna”
KW zachowuje tytuł „pana i dziedzica pomorza”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wojna stuletnia - data, państwa uczestniczące, wygrany

A

1337-1453
FR vs. GB
Francja wygrywa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wojna stuletnia - przyczyny

A

Rywalizacja o gospodarcze i polityczne wpływy we Flandrii
Anglicy chcą zdobyć FR tron
Francuskie dążenia do przejęcia posiadłości Plantagenetów na terytorium Francji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Władcy Anglii i FR podczas wojny stuletniej

A
FR:
Filip IV Walezjusz
Jan Dobry
Karol V Walezjusz
Karol IV Szalony
Anglia:
Edward III Plantagenet
-II-
Ryszard II Plantagenet
Henryk IV Lancaster
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wojna stuletnia - ważne bitwy

A

1346 bitwa pod Cresy (Anglia wygrywa + zdobywa port w Calaise)
1356 bitwa pod Poitiers (Anglia wygrywa + Jan Dobry dostaje się do niewoli)
1428 oblężenie Orleanu przez Anglików
1453 klęska Anglików pod Castillon, zakończenie działań w wojnie stuletniej

18
Q

Joan d’Arc - kto to, co zrobiła, jaka wojna

A

Wojna stuletnia
1429 przerwała oblężenie Orleanu + wyzwoliła Reims
Została spalona na stosie przez Anglików

19
Q

Wojna stuletnia - skutki

A

Bunty społeczne w GB i FR
Wojna II Róż
Wzrost znaczenia stanów

20
Q

Żakieria

A

Powstania chłopów we FR

21
Q

Powstanie Wata Tylera - kiedy, gdzie, dlaczego

A

1381
Anglia
Wysokie podatki podczas wojny 100-lentniej

22
Q

Wojna Dwóch Róż - kiedy, kto, przebieg

A

1455-1485
Przyczyna: spór o angielski tron między Yorkami a Lancasterami
Czerwona róża - Lancasterowie
Biała róża - Yorkowie
Spór kończy objęcie władzy przez Henryka VII Tudora

23
Q

Niepodległość Szwajcarii

A
Konfederacja - luźny związek państw
Podział na kantony
1499 pokój w Bazylei 
 Maksymilian I Habsburg uznaje niezależność Konfederacji Szwajcarskiej
 Składa się z 13 kantonów
24
Q

System cechowy a nakładniczy

A

System cechowy:

  • produkty powstają w 1 miejscy
  • mniejsza produkcja, ale wyższa cena i jakość
  • mistrz właścicielem narzędzi i surowca

System nakładniczy:

  • Produkcja podzielona na wiele czynności
  • większa produkcja, ale niższa cena i jakość
  • właścicielem narzędzi i surowca jest kupiec, który zleca konkretną pracę
25
Q

Niewola awiniońska - kiedy, co to

A

1309-1377
Przyczyny: papież Klemens V francuzem pod silnymi wpływami Filipa IV Pięknego
Grzegorz XI - koniec niewoli, bo powrócił do Rzymu

26
Q

Wielka Schizma - kiedy, co to

A

1378-1417
Przyczyna: konflikt wewnętrzny w kościele o zakres władzy papieskiej
Urban VI i Klemens VII (antypapież)
Rzym vs. Awinion (siedziba antypapieża)
1414-1418 sobór w Konstancji - zakończenie rozłamu i wybór Marcina V + uchwalenie zwierzchniej władzy soboru w kościele (zwoływany co 10 lat)

27
Q

Koncyliaryści a kurialiści

A

Koncyliaryści - sobór najwyższą władzą

Kurialiści - największa władza papieża

28
Q

John Wiklif

A

Źródłem wiary jest jedynie Pismo Święte (profesor na Oxfordzie), Kościół nie jest potrzebny do pośredniczenia między Bogiem a ludźmi

29
Q

Husytyzm - kto, program

A

Jan Hus

Program:
Nabożeństwa w językach narodowych
Biblia jedynym źródłem wiary
 Odrzucenie papieża jako głowy kościoła 
 Potępienie symonii i sprzedawania odpustów
 Komunia pod 2 postaciami
30
Q

Kto był następcą Kazimierza Wielkiego ?

A

Ludwik Andegaweński

31
Q

kto był następcą Ludwika Andegaweńskiego ? + kiedy

A

1384

Ludwiga Andegaweńska

32
Q

Wspólny wróg Polski i Litwy

A

Zakon Krzyżacki

33
Q

Unia w Krewie - kiedy, kto, co to, postanowienia

A

1385
Władysław Jagiełło + panowie małopolscy

Jagiełło w zamian na polską koronę i rękę Jadwigi zobowiązuje się:

  • Przyjąć chrzest Litwy w obrządku łacińskim
  • Uwolnić wszystkich jeńców polskich
  • Odzyskać ziemie utracone wcześniej przez Polskę
  • Zapłacić Habsburgom karę za zerwanie zaręczyn Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem
  • Włączyć Litwę do Polski
34
Q

Skutki unii polsko-litewskiej ?

A

Chrzest Litwy i korzyści z osiągnięć cywilizacji zachodniej
Polonizacja Litwy, a w szczególności bojarów litewskich
Polska przejmuje liczne elementy kultury wschodniej
Zmiana kształtu terytorialnego państwa
Początek dynastii Jagiellonów na tronie Polskim

35
Q

Wojna polsko-krzyżacka 1409-1411 - przebieg, kto

A

5 lipca 1410 bitwa pod Grunwaldem (zwycięstwo Władysława Jagiełły + Witolda)
W bitwie poległ Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego - Ulrich von Jungingen

1411 I pokój toruński

  • Polska odzyskuje ziemię dobrzyńską
  • Żmudź powraca do Litwy (na czas życia WJ i Witolda)
  • Zakon zobowiązany do wykupu jeńców wojennych
  • ZK zostaje na Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej
  • Skutkuje trwałym osłabieniem armii krzyżackiej
  • Pokój nie wykorzystał w pełni zwycięstwa pod Grunwaldem

RP wygrywa

36
Q

Żona Kazimierza Jagiellończyka

A

Elżbieta Habsburżanka

37
Q

Wojna trzynastoletnia - kto, kiedy, przyczyny, znaczenie

A

1454-1466
Przyczyna: akt inkorporacji Prus i Pomorza Gdańskiego do Polski wydany przez Kazimierza Jagiellończyka)

Bitwy:
454 klęska wojsk polskich pod Chojnicami (ZK +Niemcy + Czesi)
1462 bitwa koło Świecina (KP wygrywa)
1463 bitwa na Zalewie Wiślanym (KP wygrywa)

1466 II pokój toruński

  • Do Polsko powracają: Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska
  • Do Polski przyłączono: Warmię, Żuławy, Malbork i Elbląg (nazwa Prusy Królewskie)
  • Pozostała część państwa zakonnego zostaje nazwana Prusami Zakonnymi i staje się lennem KP
  • Każdy wielki mistrz ZK miał obowiązek składać hołd lenny królowi polskiemu i wspomagać go w czasie wojny, a także podporządkować się w kwestii polityki zagranicznej

Znaczenie: jest dostęp do morza -> rozwój handlu

38
Q

Program religijny husytów - nazwa, data

A

1420

cztery artykuły praskie

39
Q

Taboryci

A

Najbardziej radykalni husyci

40
Q

Kompakty praskie - kto, kiedy, co to

A

1436
Zygmunt Luksemburski
Autonomia religijna dla husytów

41
Q

Kiedy Imperium Osmańskie oblegało Konstantynopol ?

A

1453