Schyłek Średniowiecza Flashcards

1
Q

Jak Krzyżacy przejęli Pomorze ?

A

1308 Marchia Brandenburska zajmuje Pomorze Gdańskie
Układ Władysława Łokietka z Zakonem Krzyżackim (mają pomóc w walce z Marchią)
1308 Krzyżacy pokonują Brandenburgię i sami zajmują Pomorze Gdańskie
1309 Krzyżacy zażądali zapłaty za pomoc -> Łokietek odmawia -> ZK zajmuje Pomorze Gdańskie w ramach rekompensaty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

bunt krakowskiego wójta Alberta - kiedy, kto stłumił

A

1312

Władysław Łokietek

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Kiedy odbyła się koronacja Władysława Łokietka ?

A

1320

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wrogowie i sojusznicy Władysława Łokietka

A

Wrogowie: Marchia Brandenburska, ZK, Czechy

Sojusznicy: Węgry, Litwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jan Luksemburski

A

Władca Czech

Prowadzi nieudane wyprawy po tron Polski za czasów panowania Władysława Łokietka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Ziemie Polskie w chwili śmierci Władysława Łokietka + data

A
1333
Małopolska
Wielkopolska
Ziemia łęczycka
Ziemia Sieradzka
Część Śląska
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Kto i kiedy został następcą Władysława Łokietka + czy się koronował ?

A

1333
Kazimierz Wielki
Koronował się w roku objęcia władzy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Reformy Kazimierza Wielkiego

A
  • 1364 Akademia Krakowska (pierwsza wyższa uczelnia w Polsce)
  • Monarchia Patrymonialna -> Monarchia Stanowa (Korona Królestwa Polskiego)
  • Budowa licznych fortyfikacji i zamków warownych
  • Prawo składu - kupcy przejeżdżający przez miasto muszą wystawić swoje towary
  • Prawo przymusu drożnego - obowiązek przejeżdżania kupców po określonych drogach
  • Nadanie przywileju Żydom (żeby chcieli się osiedlać w Polsce; podlegają bezpośrednio władzy monarchy - rozwój gospodarczy, bo żydzi znają się na handlu)
  • Stałe podatki
  • Ujednolicona moneta - srebrny grosz polski
  • 1346-1347 Statuty wiślicko-piotrkowskie (kodyfikacja prawa) - Zestawienie obowiązującego prawa zwyczajowego
    Dotyczyły spraw ekonomicznych i społecznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Coronae Regni Poloniae - tłumaczenie, znaczenie, władca

A

Korona Królestwa Polskiego
Kazimierz Wielki
Zasada niepodzielności i niepozbywalności terytorium państwowego

Monarchia stanowa:
W razie braku króla władzę sprawują stany

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

„Zastał Polskę drewnianą, a zostawił murowaną” - kto ?

A

Kazimierz Wielki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

I zjazd w Wyszehradzie - kiedy, treść

A

1335
Jan Luksemburski zrzeka się prawa do korony polskiej
Kujawy i Ziemia dobrzyńska - Polska
Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska - Zakon Krzyżacki

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

II zjazd w Wyszehradzie - kiedy, treść

A

1339
Kazimierz Wielki zrzeka się praw do Śląska na rzecz Czech
Bolesław Trojdenowicz obiecał, że po jego bezpotomnej śmierci przekaże w spadku Ruś Halicko-Włodzimierską

+ Układ o sukcesji między Kazimierzem Wielkim a Karolem Robertem Andegaweńskim

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Pokój w Kaliszu - kiedy, postanowienia

A

1343
Pokój wieczysty z ZK
Polska odzyskuje Kujawy i ziemię dobrzyńską
Pomorze Gdańskie dla Krzyżaków jako „wieczysta jałmużna”
KW zachowuje tytuł „pana i dziedzica pomorza”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wojna stuletnia - data, państwa uczestniczące, wygrany

A

1337-1453
FR vs. GB
Francja wygrywa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wojna stuletnia - przyczyny

A

Rywalizacja o gospodarcze i polityczne wpływy we Flandrii
Anglicy chcą zdobyć FR tron
Francuskie dążenia do przejęcia posiadłości Plantagenetów na terytorium Francji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Władcy Anglii i FR podczas wojny stuletniej

A
FR:
Filip IV Walezjusz
Jan Dobry
Karol V Walezjusz
Karol IV Szalony
Anglia:
Edward III Plantagenet
-II-
Ryszard II Plantagenet
Henryk IV Lancaster
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Wojna stuletnia - ważne bitwy

A

1346 bitwa pod Cresy (Anglia wygrywa + zdobywa port w Calaise)
1356 bitwa pod Poitiers (Anglia wygrywa + Jan Dobry dostaje się do niewoli)
1428 oblężenie Orleanu przez Anglików
1453 klęska Anglików pod Castillon, zakończenie działań w wojnie stuletniej

18
Q

Joan d’Arc - kto to, co zrobiła, jaka wojna

A

Wojna stuletnia
1429 przerwała oblężenie Orleanu + wyzwoliła Reims
Została spalona na stosie przez Anglików

19
Q

Wojna stuletnia - skutki

A

Bunty społeczne w GB i FR
Wojna II Róż
Wzrost znaczenia stanów

20
Q

Żakieria

A

Powstania chłopów we FR

21
Q

Powstanie Wata Tylera - kiedy, gdzie, dlaczego

A

1381
Anglia
Wysokie podatki podczas wojny 100-lentniej

22
Q

Wojna Dwóch Róż - kiedy, kto, przebieg

A

1455-1485
Przyczyna: spór o angielski tron między Yorkami a Lancasterami
Czerwona róża - Lancasterowie
Biała róża - Yorkowie
Spór kończy objęcie władzy przez Henryka VII Tudora

23
Q

Niepodległość Szwajcarii

A
Konfederacja - luźny związek państw
Podział na kantony
1499 pokój w Bazylei 
 Maksymilian I Habsburg uznaje niezależność Konfederacji Szwajcarskiej
 Składa się z 13 kantonów
24
Q

System cechowy a nakładniczy

A

System cechowy:

  • produkty powstają w 1 miejscy
  • mniejsza produkcja, ale wyższa cena i jakość
  • mistrz właścicielem narzędzi i surowca

System nakładniczy:

  • Produkcja podzielona na wiele czynności
  • większa produkcja, ale niższa cena i jakość
  • właścicielem narzędzi i surowca jest kupiec, który zleca konkretną pracę
25
Niewola awiniońska - kiedy, co to
1309-1377 Przyczyny: papież Klemens V francuzem pod silnymi wpływami Filipa IV Pięknego Grzegorz XI - koniec niewoli, bo powrócił do Rzymu
26
Wielka Schizma - kiedy, co to
1378-1417 Przyczyna: konflikt wewnętrzny w kościele o zakres władzy papieskiej Urban VI i Klemens VII (antypapież) Rzym vs. Awinion (siedziba antypapieża) 1414-1418 sobór w Konstancji - zakończenie rozłamu i wybór Marcina V + uchwalenie zwierzchniej władzy soboru w kościele (zwoływany co 10 lat)
27
Koncyliaryści a kurialiści
Koncyliaryści - sobór najwyższą władzą | Kurialiści - największa władza papieża
28
John Wiklif
Źródłem wiary jest jedynie Pismo Święte (profesor na Oxfordzie), Kościół nie jest potrzebny do pośredniczenia między Bogiem a ludźmi
29
Husytyzm - kto, program
Jan Hus ``` Program: Nabożeństwa w językach narodowych Biblia jedynym źródłem wiary Odrzucenie papieża jako głowy kościoła Potępienie symonii i sprzedawania odpustów Komunia pod 2 postaciami ```
30
Kto był następcą Kazimierza Wielkiego ?
Ludwik Andegaweński
31
kto był następcą Ludwika Andegaweńskiego ? + kiedy
1384 | Ludwiga Andegaweńska
32
Wspólny wróg Polski i Litwy
Zakon Krzyżacki
33
Unia w Krewie - kiedy, kto, co to, postanowienia
1385 Władysław Jagiełło + panowie małopolscy Jagiełło w zamian na polską koronę i rękę Jadwigi zobowiązuje się: - Przyjąć chrzest Litwy w obrządku łacińskim - Uwolnić wszystkich jeńców polskich - Odzyskać ziemie utracone wcześniej przez Polskę - Zapłacić Habsburgom karę za zerwanie zaręczyn Jadwigi z Wilhelmem Habsburgiem - Włączyć Litwę do Polski
34
Skutki unii polsko-litewskiej ?
Chrzest Litwy i korzyści z osiągnięć cywilizacji zachodniej Polonizacja Litwy, a w szczególności bojarów litewskich Polska przejmuje liczne elementy kultury wschodniej Zmiana kształtu terytorialnego państwa Początek dynastii Jagiellonów na tronie Polskim
35
Wojna polsko-krzyżacka 1409-1411 - przebieg, kto
5 lipca 1410 bitwa pod Grunwaldem (zwycięstwo Władysława Jagiełły + Witolda) W bitwie poległ Wielki Mistrz Zakonu Krzyżackiego - Ulrich von Jungingen 1411 I pokój toruński - Polska odzyskuje ziemię dobrzyńską - Żmudź powraca do Litwy (na czas życia WJ i Witolda) - Zakon zobowiązany do wykupu jeńców wojennych - ZK zostaje na Pomorzu Gdańskim i ziemi chełmińskiej - Skutkuje trwałym osłabieniem armii krzyżackiej - Pokój nie wykorzystał w pełni zwycięstwa pod Grunwaldem RP wygrywa
36
Żona Kazimierza Jagiellończyka
Elżbieta Habsburżanka
37
Wojna trzynastoletnia - kto, kiedy, przyczyny, znaczenie
1454-1466 Przyczyna: akt inkorporacji Prus i Pomorza Gdańskiego do Polski wydany przez Kazimierza Jagiellończyka) Bitwy: 454 klęska wojsk polskich pod Chojnicami (ZK +Niemcy + Czesi) 1462 bitwa koło Świecina (KP wygrywa) 1463 bitwa na Zalewie Wiślanym (KP wygrywa) 1466 II pokój toruński - Do Polsko powracają: Pomorze Gdańskie, ziemia chełmińska - Do Polski przyłączono: Warmię, Żuławy, Malbork i Elbląg (nazwa Prusy Królewskie) - Pozostała część państwa zakonnego zostaje nazwana Prusami Zakonnymi i staje się lennem KP - Każdy wielki mistrz ZK miał obowiązek składać hołd lenny królowi polskiemu i wspomagać go w czasie wojny, a także podporządkować się w kwestii polityki zagranicznej Znaczenie: jest dostęp do morza -> rozwój handlu
38
Program religijny husytów - nazwa, data
1420 | cztery artykuły praskie
39
Taboryci
Najbardziej radykalni husyci
40
Kompakty praskie - kto, kiedy, co to
1436 Zygmunt Luksemburski Autonomia religijna dla husytów
41
Kiedy Imperium Osmańskie oblegało Konstantynopol ?
1453