Starożytny Rzym Flashcards
Data założenia Rzymu
753 rok p.n.e.
Cechy kultury Etrusków
Politeizm Wróżbiarstwo (auspicja - z lotu ptaka; haruspicja - z wątroby) Miasta - państwa Mosty i łuki Zgromadzenia Królowie
Ostatni 3 królowie Etruscy
Tarkwiniusz Stary
Serwiusz Tuliusz
Tarkwiniusz Pyszny
Legenda powstania Rzymu
Romulus zabija Remusa
Nazwa miasta po Romulusie
Rzymianie potomkami Eneasza
Wilczyca kapitolińska
W jakich latach w Rzymie panowała monarchia ?
753 -509 p.n.e.
W jakich latach w Rzymie panowała republika ?
509 - 31/27 p.n.e.
Rozwinięcie i tłumaczenie skrótu SPQR
Senatus Populusque Romanus - Senat i lud rzymski
Główne 2 zasady republiki
Kolegialność - conajmniej 2 osoby sprawują urząd
Jednooczność - tylko 1 rok
Urzędnicy Republiki Rzymskiej + charakterystyka
Dyktator (1) - obejmuje władzę w czasie zagrożenia na 6 miesięcy; Sulla - najbrutalniejszy, nie chciał oddać władzy, krwawo prześladował opozycję
Konsulowie (2) - stoją na czele wojska (mają wierne legiony, wynagradzają legionistów łupami, Cezar zrobił zamach stanu), mieli veto względem swoich decyzji
Pretorzy (8) - administrowali rzymskie prawo, mogli zostać zarządcami prowincji, zastępcy konsulów
Cenzor (6) - wybierani co 5 lat na 1,5 roku, spisywali liczbę ludności, ilość majątku, listy senatorów, mają prawo skreślić senatora z listy
Edylowie (16) - zaopatrzenie miasta, organizacja imprez religijnych, budowa dróg
Kwestorzy (20) - finanse, zbieranie podatków
Trybuni (10) - reprezentują plebejuszy, pojawiają się w V w.p.n.e., mają prawo veta wobec ustaw senatu, mają nietykalność osobistą
Liktorzy
Mają rózgi (fasces)
chodzili po mieście (rózga - praworządność)
Nazwa gwardii cesarskiej
Pretorianie
Podział społeczny za czasów Republiki Rzymskiej
Patrycjusze - bogaci, mają prawa
Plebejusze - biedni, nie mają praw, mają prawa polityczne w V w.p.n.e.
Wolni
Niewolnicy - z podbojów i za długi
Prawo XII tablic - kiedy, gdzie, co to
449 p.n.e.
Rzym
Prawo spisane i wywieszone w miejscach publicznych
Nobilitas
IV/III wiek p.n.e.
Nowa warstwa społeczna
Patrycjusze + plebejusze
Vea victis - kto to powiedział, kiedy
Biada zwyciężonym
390 p.n.e.
Galowie wkraczając do Rzymu
.
.
Koniec podboju Półwyspu Apenińskiego przez Rzym - kiedy, jak
264 p.n.e.
Rzym podbija Tarent (ostatnią grecką kolonię)
Auxilia
Nazwa wojsk sprzymierzonych Rzymowi
Nazwa formacji zbrojnej i taktyki Rzymu
Legion
Taktyka żółwia (bronią się od góry i przodu)
I wojna punicka - przyczyna, kiedy, kto, przebieg
Przyczyna:
Rzym chce podbić Sycylię, która jest własnością Kartaginy
Kartagina vs. Rzym
264-241 p.n.e.
260 p.n.e. bitwa pod Mylae (morsko-lądowa)
Skutek:
Rzym zdobywa Sycylię i hegemonię nad Morzem Śródziemnym
II wojna punicka - kiedy, kto, przebieg
218-201 p.n.e.
Kartagina+Galia vs. Rzym
216 p.n.e. bitwa pod Kannami (Kartagina wygrywa)
Hannibal dowodzi
210 p.n.e. Scypion przypływa na statkach do Kartaginy (Wojsk nie ma bo są w Afryce Północnej)
202 p.n.e. bitwa pod Zamą (Rzym wygrywa)
Skutek:
Kartagina traci kolonie, prestiż
III wojna punicka - kiedy, kto, przebieg
149-146 p.n.e.
Rzym wygrywa
Skutek: kompletne zniszczenie Kartaginy
Kto rządzi w prowincjach rzymskich ?
Namiestnicy
Przyczyny upadku republiki
Decentralizacja władzy - bo Rzym ma prowincje, coraz większa władza namiestników, uniezależnienie od władzy w Rzymie (np. Triumwirat)
Namiestnicy dają pieniądze legionom -> namiestnicy gwarantem bogactwa dla legionów
Popularzy a Optymaci (utrzymanie władzy arystokracji a reformy gospodarcze)
Napływ niewolników -> z wojen i za długi
Chłop jak staje się niewolnikiem to nie ma obowiązku BYĆ W WOJSKU
Jedynym ośrodkiem władzy miał zostać Rzym, ale niemożliwe, bo państwo się za bardzo rozrasta
Trudność komunikacyjna
Powstanie Spartakusa -> słabość armii + za dużo niewolników (zdyscyplinowani i lepiej wyszkoleni)
Kryzys gospodarczy wpływa na kryzys polityczny (sprowadzanie do Rzymu produktów z prowincji)
Hipokryzja zasad republiki
Nadużycie uprawnień dyktatora - Sulla (I w.p.n.e.)
Niższe warstwy społeczne nie czują związku z republiką (nie widzą w tym korzyści dla siebie)
Nie przeprowadzenie reformy rolnej
Republika w praktyce okazała się oligarchią
Walka na różnych frontach
Nazwa biedoty miejskiej w Rzymie
Proletariusze
Ekwici
Bogaci obywatele dzięki wojnie lub handlowi
Optymaci a Popularzy
Optymaci (Pompejusz) - popierają senat
Popularzy (Cezar) - chcą reform
Próby reform braci Grakchów
133p.n.e. i 123p.n.e.
Cel: zmniejszenie ilości buntów społecznych i zwiększenie wojska
Reforma agrarna
250ha max majątku arystokracji, a resztę dać małorolnym chłopom i niewolnikom
Jak mają ziemię muszą walczyć w wojsku
Tyberiusz zabity
Gajusz próbował i też umarł
Reforma wojskowa Gajusza Mariusza
Reforma wojskowa
Wojsko zawodowe
Utrzymywane przez republikę
Skutek: legiony są bardziej lojalne namiestnikom i konsulom niż republice; konsulowie chcą zostać dyktatorami
Powstani Spartakusa
73-71 p.n.e.
Powstanie gladiatorów
Marek Krassus pokonuje powstańców
Powstańcy ukrzyżowani żywcem na drodze via Appia
Pierwszy triumvirat
60 p.n.e.
Gajusz Juliusz Cezar
Gnejusz Pompejusz
Marek Krassus