Świat w latach 1860-1914 Flashcards

1
Q

Podział na północ i południe USA - różnice

A

Północ - przemysł, gospodarstwa rodzinne, osadnictwo farmerskie

Południe - niewolnicy, uprawa roli, eksport surowców do Europy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Kompromis Missouri

A

1820
Stan Missouri ma statut niewolniczego w zamian za zgodę Południa na to, aby na zachodzie granica prawnie dopuszczanego niewolnictwa przebiegała wzdłuż równoleżnika 36 stopni i 30 minut
Na wschodzie granica wzdłuż linii Masona-Dixona
Nowy stan - Maine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Jankesi to

A

Północ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Podział na północ i południe USA - różnice

A

Północ - przemysł, gospodarstwa rodzinne, osadnictwo farmerskie

Południe - niewolnicy, uprawa roli, eksport surowców do Europy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Kompromis Missouri

A

1820
Stan Missouri ma statut niewolniczego w zamian za zgodę Południa na to, aby na zachodzie granica prawnie dopuszczanego niewolnictwa przebiegała wzdłuż równoleżnika 36 stopni i 30 minut
Na wschodzie granica wzdłuż linii Masona-Dixona
Nowy stan - Maine

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Jankesi to

A

Północ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wojna secesyjna - przebieg, data, dowódcy, to z kim

A

Północ vs. Południe
1861-1865
11 stanów odłączyło się od USA -> Skonfederowane Stany Ameryki - Jefferson Davis
USA - Unia - Abraham Lincoln
1861 Konfederacja atakuje Fort Sumter - należy do Unii (w Karolinie Południowej)
Północ - Ulysses S. Grant
Południe - Robert E. Lee
Bitwy: Bull Run, Fredriechsburg, twierdza Vichsburg, 1863 Gettysburg
Taktyka spalonej ziemi - unia
Wojna totalna 1865 gen. lee kapituluje pod Appomatox
Skutki: zmiany społecznie, likwidacja niewolnictwa, integracja imigrantów, zabójstwo Lincolna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Homestead act

A

1862
Ustawa o osadnictwie
Gwarantuje 65ha ziemi osobom planującym przyjąć amerykańskie obywatelstwo (obywatelstwo = obowiązek służby wojskowej)
Unia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Proklamacja emancypacyjna

A

1863
Abraham Lincoln
Zniesienie niewolnictwa we wszystkich zbuntowanych stanach

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Wojna totalna

A

Podporządkowanie całego społeczeństwa i zasobów państwa celom wojskowym w czasie prowadzenia wojny(brak uznawania norm prawnych i moralnych, wygrana celem nadrzędnym)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Ku-Klux-Klan

A

Weterani południa
Pomoc wdowom i sierotom po poległych żołnierzach konfederacji
Nabrała charakter dyskryminacji rasowej - głoszenie wyższości białej rasy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Camillo Cavour

A

Premier Piemontu i zjednoczonych Włoch, zaangażował Piemont w wojnę krymską (po stronie GB i FR), zawarł sojusz z FR przeciw Austrii

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Traktat s Plombieres-les-Bains

A

1858
Napoleon III + Camillo Cavour
FR udziela pomocy Piemontowi w walce z Austrią
Piemont oddaje FR Sabaudię i Niceę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wojna Piemontu i Francji z Austrią

A

1859
Piemont odrzuca Austriackie ultimatum o zaprzestaniu zbrojeń
Piemont+FR vs. Austria
Bitwy pod: Magnetą i Solferino
Rozejm w Villafranca di Verona (FR z Austrią)
Austria daje FR Lombardię
Koniec działań wojennych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

„Wyprawa tysiąca” „czerwonych koszulek”

A

1860
Giuseppe Garibaldi
Wyprawa ochotników, którzy zajmują Królestwo Obojga Sycylii
Czerwone koszulki - uczestnicy wyprawy tysiąca
Przeciw Burbonom
Potem Garibaldi oddaje Wiktorowi Emmanuelowi II symboliczny hołd jako królowi Włoch

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Powstanie Królestwa Włoch - koronacja, przyłączenia ziem

A

1861 koronacja Wiktora Emmanuela II
1866 opanowanie Wenecji
1870 przyłączenie Rzymu
Pius IX „więźniem Watykanu”

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Otto von Bismarck

A

Zjednoczenie Niemiec „krwią i żelazem”, premier Prus i minister spraw zagranicznych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Konflikt Prus z Danią

A
1864
Spór o Szlezwik i Holsztyn
Austria+Prusy wygrywają z Danią
Szlezwik - Prusy 
Holsztym - Austria
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Wojna Prus z Austrią

A

1866
Prusy wkraczają do Holsztynu
Bitwa pod Sądową (Prusy wygrywają, Helmuth von Moltky)
Traktat pokojowy w Pradze: Austria traci Holsztyn, płaci 40mln, likwidacja Związku Niemieckiego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Związek Północnoniemiecki

A

1867
19 krajów
Prusy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Wojna francusko-pruska

A

1870-1871
Napoleon III vs. Otto von Bismarck + Wilhelm I Hohenzollern
Napoleon obawia się wzrostu znaczenia Prus, nie chce zjednoczenia
Depesza Emska
Napoleon III wypowiada wojnę Prusom
Bitwa pod Sedanem (Niemcy wygrywają)
Napoleon w niewoli
Proklamacja republiki
1871 rozejm: FR traci Alzację i Lotaryngię, 5mld

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Zjednoczenie Niemiec - kiedy, gdzie, jak

A
1871 
Wilhelm I Hohenzollern - cesarz
Wersal
II Rzesza Niemiecka
Konstytucja 
Federacja pod władzą cesarza 
Otto von Bismarck - cesarz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Powstanie Austro-Węgier - kto, kiedy, jak

A
1867
Unia realna i personalna
Franciszek Józef I 
Przedlitawa - Austria
Zalitawa - Węgry
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Przyczyny kolonializmu

A

Ekonomiczne - rynek zbytu, tanie surowce
Strategiczne - korzyści militarne z kontroli strategicznie położonych obszarów
Polityczne - wzrost znaczenia na arenie międzynarodowej (kolonie=status mocarstwa)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Burowie

A

Potomkowie pierwszych holenderskich osadników w Afryce

26
Q

Pax Brittanica

A

1856-1914
Okres względnej stabilizacji politycznej w GB
Mocarstwo kolonialne

27
Q

Powstanie sipajów w Indiach

A

Hindusi i muzułmankę nie chcą korzystać z nabojów z tłuszczu wieprzowego
Kary -> powstania -> represje

28
Q

Wojny opiumowe

A

Brytyjczycy sprzedają opium Chinom -> uzależnienie -> rząd chiński pali całość -> GB przysyła wojska
1839-1842 I wojna opiumowa (GB wygrywa) - traktat w Nankienie
1856-1860 II wojna opiumowa (GB wygrywa) - Europejczycy wymuszają zgodę na działalność handlową i misyjną w całym Państwie Środka

29
Q

„Sojusz trzech cesarzy”

A
1873 
Niemcy+Austro-Węgry+ Rosja
Próba rekonstrukcji świętego przymierza
Sojusz militarny 
Konsultacje w sprawach spornych
30
Q

Kongres Berliński

A

Przyczyna - niezadowolenie GB popartej przez inne państwa europejskie z poszerzania strefy wpływów Rosji
Incjatywa Otto von Bismarcka
1878
Rumunia, Serbia i Czarnogóra niepodległe
Bułgaria zależna od Turcji
GB przejmuje od Turcji Cypr
Oburzenie Rosyjskiej opinii publicznej - Bismarck dał im słowo jako szlachcic a nie kanclerz
Efekt: koniec rosyjskiej polityki proniemieckiej

31
Q

Manifest Destiny

A

John Fiske
Boskie przeznaczenie
Konieczność światowej dominacji rasy anglosaskiej
Ideowy manifest amerykańskiego imperializmu

32
Q

Nawalizm

A

Alfred Thayer Mahan
Doktryna militarna
Silna flotą wojenna i handlowa
Ochrona + rozwój gospodarki

33
Q

Polityka otwartych drzwi

A

Polityka prowadzona przez USA względem Chin na początku XX wieku, polegająca na ustaleniu zasad wolnego handlu z Państwem Środka i uzależnieniem go gospodarczo i polityczne od ówczesnych mocarstw.
(Wprowadzenie zasad wolnego handlu)

34
Q

Dyplomacja dolarowa

A

Przejęcie przez amerykańskie firmy i koncerny najważniejszych przedsiębiorstw w Ameryce Środkowej - uzależnienie polityków i dyktatorów od pomocy finansowej z USA

35
Q

Protektorat

A

Państwo silniejsze sprawuje władzę nad słabszym, zachowując niektóre swoje instytucje, rząd, administracje.
Protektor kieruje polityką zagraniczną i gospodarką

36
Q

Wojny burskie

A
GB vs. Burowie
I wojna 1880-1881 
II wojna 1889-1900 
Obozy koncentracyjne GB
GB wygrywa
Transwal i Orania koloniami GB
37
Q

Powstanie bokserów w Chinach

A

Przeciw słabej władzy cesarskiej dynastii mandżurskiej i dominacji europejskich mocarstw
Antychrześcijańskie i antyeuropejskie
1889-1990
„Pięść w imię organizacji i pokoju” - tajna organizacja propagująca sztuki walki „bokserzy”
Mocarstwa europejskie wygrywają

38
Q

Wojna rosyjsko-japońska

A

1905
Rosja celowo dąży do konfliktu
Rosja atakuje Port Artur i go oblega
GB nie przepuszcza Rosjan przez Kanał Sueski (muszą płynąć dookoła Afryki)
Bitwa pod Cuszimą (bitwa morska wygrana z Japonią)
Wygrywa Japonia

39
Q

Dymitr Mendelejew

A

Okresowy układ pierwiastków

1869

40
Q

Charles Darwin

A

Teoria ewolucji

41
Q

Maria Skłodowska-Curie

A

Polon i Rad

Nagroda Nobla

42
Q

Ignacy Łukasiewicz

A

1853

Nafta

43
Q

Thomas Edison

A

Żarówka

1880

44
Q

Alexander Graham Bell

A

Telefon

1876

45
Q

Alfred Nobel

A

Dynamit
1867
Nagroda Nobla

46
Q

Tygiel narodów - jaki to kraj ?

A

USA

47
Q

I międzynarodówka

A
Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników 
1864-1876
Londyn
Karol Marks - pierwszy przewodniczący
Walka o prawa robotników
Koordynacja działań z różnych krajów 
Fundusze pomocy dla robotników 
Łączy różne nurty: komuniści, socjaldemokraci, anarchiści, socjaliści utopijni
48
Q

II międzynarodówka

A

1889-1915
Paryż
Próba zjednoczenia ruchu robotniczego zakończona fiaskiem
Konflikt socjaldemokratów z komunistami
Konieczność walki o ustawodawstwo socjalne: 8h pracy, zakaz pracy dzieci, powszechna oświata
1 maja świętem robotniczym - pracy

49
Q

Komuna paryska

A

Marzec-Maj 1871
Po bitwie pod Sedanem Napoleon III dostał się do niewoli (wojna francusko-pruska) - abdykacja
Proklamacja III republiki
Wybory do Zgromadzenia narodowego (republikanie wygrywają tylko w Paryżu, wszędzie indziej monarchiści) - Louis Adolphe Thiers obawia się ze Gwardia Narodowa nie będzie przestrzegać rozejmu
Powstanie Komitetu Centralnego Gwardii Narodowej
Rząd cofa się do Paryża
Rozkaz rozbrojenia gwardii narodowej
KCGB obejmuje władzę w Paryżu -> republikanie wygrywają -> powołanie parlamentu rewolucyjnego
Socjaliści utopijni mają przewagę
Parlament - komuna paryska
Walki w Paryżu między komunardami a rządem

50
Q

Postulaty komuny paryskiej

A
Armia -> gwardia narodowa
Uspołecznienie fabryk
Równouprawnienie kobiet
Laicyzacja państwa i szkolnictwa
Konfiskata majątków kościelnych
Urzędowa płaca minimalna
Skrócenie czasu pracy
Przywrócenie jakobińskiego kalendarza rewolucyjnego
51
Q

Chadecja

A
Chrześcijańska demokracja
Encyklika Leona XIII „Rerum nova rum”
Krytyka socjalizmu i liberalizmu
Pokojowe rozwiązywanie konfliktów społecznych
Współpraca pracodawców z pracownikami
Uczciwa płaca za wykonaną pracę
Robotnicze stowarzyszenia katolickie
52
Q

Darwinizm społeczny

A

Życie opiera się na ciągłej walce między jednostkami, rasami i narodami

53
Q

Syjonizm

A

Theodor Herzl
„Manifest syjonistyczny”
Żydzi jaki naród a nie tylko wspólnota religijna
Palestyna domem Żydów i Arabów
Jerozolima - Syjon
1897 I Światowy Kongres Syjonistyczny w Bazylei (Szwajcaria) - powołanie Światowej Organizacji Syjonistycznej

54
Q

Anarchizm

A

Michaił Bakunin
Państwo jest zła i odpowiada za uścisk obywateli
Państwo należy zlikwidować
Trzeba czekać aż wymrą pokolenia znające instytucję władzy
Wolne, równe, bezpaństwowe społeczeństwo

55
Q

Ludwik Pasteur

A

Szczepionka przeciw wściekliźnie

56
Q

Wilhelm Roentgen

A

Pampa rentgenowska

1895

57
Q

Florence Nightingale

A

Pracowała jako pielęgniarka podczas wojny krymskiej

58
Q

Sufrażystki

A

Kobiety walczące o prawa wyborcze

Lata 60. XIXw.

59
Q

Claude Monet - jaki kierunek sztuki

A

Impresjonizm - chwilowe emocje i wrażenia wzrokowe

60
Q

Vincent van Gogh - jaki kierunek sztuki

A

Postimpresjonizm

61
Q

Bracia Lumiere

A

1895

Kinematograf

62
Q

Bracia Wright

A

Pierwszy samolot