Week 9 Flashcards
Vertegenwoordiging – 3 systemen
Algemeen vermogensrechtelijk: volmacht
Personenvennootschappen: eigen wettelijke regeling
> Wel gebaseerd op volmacht
Rechtspersonen: vertegenwoordiging door het bestuur -> iedereen in het bestuur bevoegd de rechtspersoon te vertegenwoordigen
> Europees richtlijnstelsel
Vertegenwoordiging bij personenvennootschappen
geen rechtspersoonlijkheid, dus gericht op dat je als derde de overeenkomst aangaat met de vennoot of maten gezamenlijk
Vertegenwoordiging bij Maatschap
uitgangspunt in de wet: een maat/vennoot van een maatschap is op grond van de wet niet automatisch vertegenwoordigingsbevoegd
> de overige maten/vennoten moeten de maat/vennoot een volmacht verlenen
art. 7A:1679 BW: ‘[…]; en een der vennooten kan de overige niet verbinden, indien deze hem daartoe geene volmagt gegeven hebben’
> (verder uitgewerkt in art. 7A:1681 BW)
art. 7A:1681 BW : ‘Het beding dat eene handeling voor rekening der maatschap is aangegaan, verbindt slechts den vennoot die dezelve aangegaan heeft, maar niet de overige, ten zij de laatstgenoemde hem daartoe volmagt hadden gegeven, […] of de zaak ten voordeele der maatschap gestrekt hebbe’
over voordeel (baattrekking): HR 13 juni 1958, NJ 1958/352 (Diesel Garage)
- het gaat er niet om ‘of de vennootschap tengevolge van de onbevoegdelijk aangegane overeenkomst de beschikking over zekere geldbedragen heeft gekregen’
- maar het gaat erom ‘of het sluiten van de overeenkomst uiteindelijk voor de vennootschap voordelig blijkt te zijn geweest’ -> is er voordeel gehaald uit de overeenkomst, hoeft niet om geld te gaan
- en: ‘het Hof terecht heeft onderzocht of [de geleende gelden] op een voor de vennootschap voordelige wijze zijn besteed’ -> de gelden die je hebt binnengekregen, moeten zijn besteed op een manier dat voordelig is voor de maatschap
Vertegenwoordiging bij VOF
uitgangspunt in de wet: een vennoot van een vof is op grond van de wet automatisch vertegenwoordigingsbevoegd
art. 17 lid 1 WvK: ‘Elk der vennooten, […], is bevoegd ten name der vennootschap te handelen, gelden uit te geven en te ontvangen, en de vennootschap aan derden, en derden aan de vennootschap te verbinden’
Beperkingen
· Art. 17 lid 1 WvK: ‘die daarvan niet is uitgesloten’ (in Handelsregister)
· Art. 17 lid 2 WvK: ‘Handelingen […], […] tot welke de vennooten volgens de overeenkomst onbevoegd zijn, worden onder deze bepaling niet begrepen’ (in Handelsregister)
· Art. 17 lid 2 WvK: ‘Handelingen welke niet tot de vennootschap betrekkelijk zijn’
> rechtshandelingen waarvan ook de wederpartij wist of moest begrijpen dat die op geen enkele wijze aan de bedrijfsactiviteiten van de vennootschap kunnen bijdragen -> handelsregister
> Tenzij volmacht of baattrekking
Vertegenwoordiging bij de BV en de NV
Rechtshandeling van de rechtspersoon
Het verrichten van een rechtshandeling door een rechtspersoon geschiedt door vertegenwoordiging
Wie kan de vennootschap vertegenwoordigen?
* Het bestuur: direct externe werking
* De (individuele) bestuurders
* Ook andere personen dan de bestuurders kunnen vertegenwoordigingsbevoegd zijn ogv art. 2:130/240 lid 4 BW -> bij grote bedrijven wordt vaak volmacht verleend, praktischer
art. 2:130/240 lid 1 BW (zie ook: art. 2:45 jo. 2:53a BW en art. 2:292 BW):
‘Het bestuur vertegenwoordigt de vennootschap, voor zover uit de wet niets anders voortvloeit’
Beperkingen Vertegenwoordiging bij de BV en de NV
Beperkingen van de vertegenwoordigingsbevoegdheid
art. 2:130/240 lid 3 BW:
‘Bevoegdheid tot vertegenwoordiging die aan het bestuur of aan een bestuurder toekomt is onbeperkt en onvoorwaardelijk, voor zover uit de wet niets anders voortvloeit.’
- Onbeperkt: kan niet in omvang worden beperkt
- Onvoorwaardelijk: kan niet aan goedkeuring worden onderworpen
Voorwaarden: opnemen in de statuten en inschrijven in het Handelsregister
Beperkingen van de vertegenwoordigingsbevoegdheid:
1. Personele beperkingen (art. 2:130/240 lid 2 BW)
2. Zakelijke beperkingen
3. Dwingendrechtelijke en niet-dwingendrechtelijke beperkingen (master)
Personele beperkingen
- Uitsluiting bepaalde bestuurders (“slechts toekomt aan [..]”)
-Tweehandtekeningenclausule (“slechts met medewerking van anderen”)
NB: inschrijving in het Handelsregister
Onbevoegde vertegenwoordiging bestuurder door strijd met personele beperkingen
* Vennootschap kan zich op beperkingen beroepen art. 2:130/240 lid 3 BW
- “kan slechts door de vennootschap worden ingeroepen”
- ook tegen onkundige wederpartij: art. 25 lid 3 Hregw jo. 2:6 lid 2 BW
- Vennootschap kan rechtshandeling ook bekrachtigen door een vertegenwoordigingsbevoegde persoon (art. 3:69 lid 1 jo. 79 BW)
Zakelijke beperkingen
Bijvoorbeeld vertegenwoordiging tot een bepaald grensbedrag
- Hoofdregel: De zakelijke beperkingen kunnen niet aan de wederpartij worden tegengeworpen
- Uitzondering: Redelijkheid en billijkheid: Bibolini arrest
Vennootschap kan de bestuurder aanspreken op grond van art. 2:9 BW en 6:162 BW
> Van ernstige verwijtbaarheid is in beginsel sprake indien de bestuurder handelt in strijd met een statutaire bepaling die de rechtspersoon beoogt te beschermen (arrest Berghuizer Papierfabriek)
Bibolini, r.o. 3.3
“Het voert terecht aan dat beperking van de bevoegdheid van de directeuren met externe werking krachtens art. 103K Nederlandse Antillen slechts mogelijk is bij of krachtens de akte van oprichting en niet bij besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders. De NV kan zich derhalve op een bevoegdheidsbeperking als door het Hof aangenomen jegens derden niet beroepen. Daarbij maakt het — anders dan door het Hof is aangenomen — in beginsel geen verschil of degene die met de NV handelde van deze bevoegdheidsbeperking — waaraan in de verhouding tussen directeur en NV wel werking toekomt — op de hoogte was. Wel kan het zich voordoen dat in de omstandigheden van het gegeven geval degene die met de NV handelde zich in strijd met de goede trouw zou gedragen door de NV aan de met deze gesloten overeenkomst te houden, indien hij ondanks de hem bekende bevoegdheidsbeperking toch deze overeenkomst aanging, waarbij mede van belang kan zijn dat hijzelf bij de totstandkoming van het Besluit van de aandeelhoudersvergadering waarbij deze bevoegdheidsbeperking werd opgelegd, betrokken is geweest. Het is mogelijk dat ook in het onderhavige geval de omstandigheden tot een zodanige slotsom kunnen leiden. Maar dit is afhankelijk van een met de feiten verweven waardering van die omstandigheden, welke aan de rechter die over de feiten oordeelt is voorbehouden.”
> HR: als jij als derde wist dat die bestuurder niet vertegenwoordigingsbevoegd was, dan kan zo’n zakelijke beperking wel worden tegengeworpen.
> Per geval beoordelen of de wederpartij in strijd heeft gehandeld met de goede trouw door de vennootschap alsnog aan de overeenkomst te houden.
Bescherming wederpartij (art. 2:16 lid 2 BW)
Is het besluit een rechtshandeling van de rechtspersoon, die tot een wederpartij is gericht, of is het een vereiste voor de geldigheid van zulk een rechtshandeling, dan kan de nietigheid of vernietiging van het besluit niet aan die wederpartij worden tegengeworpen, indien deze het gebrek dat aan het besluit kleefde, kende noch behoefde te kennen. Niettemin kan de nietigheid of vernietiging van een besluit tot benoeming van een bestuurder of een commissaris aan de benoemde worden tegengeworpen; de rechtspersoon vergoedt echter diens schade, indien hij het gebrek in het besluit kende noch behoefde te kennen.
> Alles wat mis is gegaan in de interne besluitvorming, kan je niet ten opzichte van een derde inroepen
> Als een besluit is genomen die nietig of vernietigbaar is, en daar komt vervolgens een vertegenwoordigingshandeling aan, dan kan je die gebrekkige besluitvorming niet inroepen tegen de wederpartij, tenzij de wederpartij dit gebrek behoorde te kennen
> Zou anders zijn wanneer je een bestuurder of een commissaris benoemt, dat kan wel aan de benoemde worden tegengeworpen, de rechtspersoon moet dan wel de schade vergoeden indien hij het gebrek niet behoefde te kennen
Externe werking
Uitgangspunt: fouten in de interne besluitvorming hebben geen gevolgen voor de geldigheid van vertegenwoordigingshandelingen (art. 2:16 BW)
> Alles wat intern fout gaat, blijft een intern probleem, dat mag je niet aan die derde tegenwerpen
Besluiten met direct externe werking
Besluit is een rechtstreeks tot de wederpartij gerichte rechtshandeling van de rechtspersoon: er is dus geen nadere vertegenwoordigingshandeling van de bestuurders nodig
Voorbeelden: decharge, benoeming en ontslag van bestuurders, aanwijzing accountant door de algemene vergadering 2:393 lid 2 BW
Positie van de wederpartij bij nietig of vernietigbaar besluit
Nietigheid of vernietigbaarheid van een besluit kan alleen aan de wederpartij worden tegengeworpen indien deze op de hoogte was (of had behoren te zijn) van het besluitvormingsgebrek (art 2:16 lid 2 BW), tenzij het gaat om het benoemingsbesluit tav een bestuurder of commissaris (dan kan het altijd worden tegengeworpen; eventueel schadeloosstelling)
Besluiten met indirect externe werking
- Besluit is een vereiste voor de geldigheid van een tot een wederpartij gerichte rechtshandeling
- Externe rechtshandeling van de rechtspersoon met een derde
- Waaraan een voorbereidend besluit in de zin van art. 2:78a/198a BW ten grondslag ligt
- Het besluit is dus niet zelf de externe rechtshandeling
Let op: In Boek 2 BW regels die zelf vermelden welke gevolgen een gebrekkige besluitvorming heeft op de vertegenwoordiging: art. 2:107a BW: dan kom je niet toe aan art. 2:16 lid 2 BW.
Gebrekkige besluitvorming tast vertegenwoordiging niet aan, let op: tenzij Bibolini situatie: kennis bij wederpartij, medewerking aan de bevoegdheidsbeperking, uitdrukkelijke mededeling aan wederpartij, nauwe relatie met de vennootschap etc
Besluitvorming
- Wie mag besluiten nemen, en hoe moeten die worden genomen?
- Besluitvorming versus beslissing
- Regels voor totstandkoming besluiten (stemrecht en totstandkoming besluit)
- Geldig, aantastbaar of non-existent besluit - Interne of (in)direct externe werking?
- Bescherming wederpartij
Vertegenwoordiging
- Wie mag de vennootschap binden?
- Bestuur vertegenwoordigingsbevoegd, tenzij de wet anders bepaalt
- Uitzondering: Bibolini
