Week 6A GR Flashcards
Wanneer is het fiduciaverbod volgens de hoge raad niet van toepassing?
n het geval van een financieringstransactie, zoals bij een ‘sale and lease back’-overeenkomst, kan het lastig zijn om te bepalen of de overdracht als zekerheid dient. De Hoge Raad heeft hierover beslist dat de beoordeling moet worden gedaan aan de hand van de vraag of de rechtshandeling tot doel heeft om de wederpartij een zekerheidsrecht te geven ter bescherming van diens belangen als schuldeiser. Als de overdracht ertoe leidt dat de verkrijger alleen het recht heeft om het goed te verkopen om zichzelf te betalen, zonder het recht om het goed voor zichzelf te houden, dan is de titel ongeldig volgens artikel 3:84 lid 3 BW. In zo’n geval moeten partijen gebruik maken van pandrecht of hypotheek. Als de overdracht echter tot doel heeft om het goed zonder beperking aan de verkrijger over te dragen, dan is artikel 3:84 lid 3 BW niet van toepassing.
Kwaliteitsrekening
Dit betekent simpelweg dat iemand een bankrekening opent op zijn eigen naam, maar het geld op die rekening eigenlijk beheert voor iemand anders in een bepaalde hoedanigheid. De persoon die de rekening opent, ontvangt alle gelden namens de begunstigde.
wie mag een kwaliteitsrekening ebben?
e uitzondering geldt in ieder geval bij de generale kwaliteitsrekening voor notarissen en gerechtsdeurwaarders. In een vergelijkbare vertrouwenspositie verkeren, wat derdengelden betreft, ook advocaten en accountants.
Koren q.q./Tekstra
Gemeenschap van de verschillende rechthebbenden hebben beide een voorwaardelijk recht op toedeling.
Procall
‘Kwaliteitsrekening is beperkt tot partijen met een vertrouwenspositie: notaris, deurwaarder, advocaat, accountant.’ Wettelijk ingebed professioneel houderschap van derdengelden is noodzakelijk.
De kwaliteitsrekening vormt een uitzondering op art. 3:276 BW. Voor een dergelijke uitzondering dienen goede gronden te bestaan. Die gelden voor de notaris, deurwaarder, advocaat en accountant. Dit geldt voor zowel een speciale – voor een enkele transactie bestemde – als voor een generale – voor meerdere transacties bestemd – rekening.
Keereweer q.q./Sogalease
Voor de beoordeling of partijen met hun overeenkomst daadwerkelijk beogen een werkelijke overdracht tot stand te brengen, wordt de Haviltex-maatstaf toegepast. Dit betekent dat niet alleen gekeken wordt naar de letterlijke bewoordingen van de overeenkomst, maar ook naar de bedoelingen van partijen zoals die redelijkerwijs uit de context blijken. Zelfs als partijen expliciet verklaren dat zij een werkelijke overdracht nastreven, is dit niet per definitie doorslaggevend.
Een transactie die op het eerste gezicht lijkt op een werkelijke overdracht, kan toch ongeldig zijn als er andere omstandigheden zijn die suggereren dat de partijen eigenlijk proberen om artikel 3:84 lid 3 van het Burgerlijk Wetboek te omzeilen.
Slis/Stroom
In het geval van een bijzondere notariële kwaliteitsrekening, zoals besproken in het geval Slis/Stroom, opent de notaris een rekening voor een specifieke transactie op naam van de notaris, waarbij zijn rol als opdrachtnemer duidelijk wordt vermeld. Het belangrijkste kenmerk van deze bijzondere rekening is dat het gestorte bedrag niet wordt beschouwd als onderdeel van het vermogen van de notaris.
Volgens de Hoge Raad is cruciaal dat het geld, ook al staat het op naam van de notaris, niet als onderdeel van zijn vermogen wordt beschouwd. Dit betekent dat het geld niet wordt gestort op een reguliere bankrekening van de notaris, maar op een aparte rekening waarbij de notaris duidelijk als opdrachtnemer wordt vermeld. Dit is anders dan bij een gewone bankrekening, waar het tegoed wel behoort tot het vermogen van de persoon op wiens naam de rekening staat.
De Hoge Raad maakt een uitzondering op het gebruikelijke principe dat een tegoed op een bankrekening behoort tot het vermogen van de rekeninghouder. Bij een bijzondere notariële kwaliteitsrekening wordt het gestorte bedrag niet beschouwd als onderdeel van het vermogen van de notaris, hoewel de vraag wie wel de rechthebbende is op het saldo van de rekening niet expliciet wordt beantwoord.
BTL Lease/Van Summeren
Het Sogalease-arrest geeft geen duidelijkheid dat de Hoge Raad heeft besloten dat bij een eigendomsoverdracht op basis van een sale and lease back-overeenkomst automatisch een werkelijke overdracht wordt beoogd, tenzij dit expliciet uit de overeenkomst blijkt. Als de obligatoire overeenkomst die aan de overdracht ten grondslag ligt, wordt geïnterpreteerd met de Haviltex-maatstaf en er een wanverhouding bestaat tussen de hoogte van de vordering en de waarde van het overgedragen object, kan dit leiden tot de conclusie dat partijen geen werkelijke overdracht beoogden.
Het Sogalease-arrest benadrukt
dat het fiduciaverbod moet worden geïnterpreteerd tegen de achtergrond van het oude recht. Het beoordeelt of er sprake is van een werkelijke overdracht op basis van twee kenmerken:
Bij wanprestatie kan de verkrijger alleen het goed te gelde maken en de opbrengst afdragen aan de vervreemder. Dit duidt op een zekerheidsrecht.
Bij wanprestatie kan de verkrijger het goed ontbinden en er vrijelijk over beschikken, wat duidt op een werkelijke overdracht.
Als er sprake is van een werkelijke overdracht, is dit een geldige titel, tenzij er bijkomende omstandigheden zijn die wijzen op een bedoeling om het fiduciaverbod te ontduiken.
Cessie ter incasso:
Hierbij draagt iemand zijn vordering over aan een derde partij, die het bedrag (deels) voorfinanciert en bevoegd is om de vordering in eigen naam te innen voor de originele eigenaar. Als de overdracht enkel tot doel heeft om de derde partij de bevoegdheid te geven om de vordering in te innen, kan dit in strijd zijn met artikel 3:83 lid 3 BW, omdat de titel ontbreekt om de vordering daadwerkelijk in het vermogen van de verkrijger te laten vallen.
Factoring
Dit omvat verschillende soorten contracten waarbij bedrijven de inning van vorderingen uitbesteden aan een gespecialiseerd bedrijf, de ‘factor’. Als de factor alleen belast is met de inning, kan dit in strijd zijn met artikel 3:83 lid 3 BW. Echter, als de factor de vordering koopt tegen de nominale waarde onder aftrek van een percentage en het insolventierisico van de debiteur overneemt, wordt dit beschouwd als een werkelijke overdracht.
