Week 3 - Het natuurrechtsdenken van Thomas van Aquino en Gustav Radbruch

Question 1

Welk personage lijkt in de film ‘Antigone’ het meest op Kreon in de tragedie?

Answer 1

Christian, de vader van Hémon. Hij was wethouder en kon hierom het gedrag van de vriendin van zijn zoon niet accepteren. Later verandert hij van gedachte (net als Kreon in de tekst) en biedt hij zich aan als voogd.

Question 2

Het koor speelt een grote rol in de tragedie. Hoe wordt de rol van het koor vervuld in de film?

Answer 2

Door middel van muzikale intermezzo’s waarin social media posts voorbij komen en clips van mensen die Antigone steunen d.m.v. rood geverfde haren en spraypaint.

Question 3

Waarom is waarneming van groot belang volgens Aristoteles?

Answer 3

Volgens Aristoteles leidt waarneming tot kennis. Dit betekent niet dat waarneming kennis is. Als het ware wordt een ladder belopen. Onderaan de ladder begin je met waarnemen. Bij elk stapje op de ladder stel je de vraag ‘Waarom?’. Uiteindelijk kom je uit bij kennis.

Question 4

Volgens Aristoteles zijn er vier verschillende antwoorden mogelijk op de vraag waarom iets is zoals het is. Wat zijn deze vier oorzaken?

Answer 4

1. Materiële oorzaak (waar is het van gemaakt)
2. Formele oorzaak (de vorm of structuur die een object identiteit geeft)
3. Bewerkende oorzaak (wie of wat het object gemaakt heeft)
4. Finale oorzaak (doel of bestemming van het object. Intern of extern.)

Question 5

Welke van de vier verschillende oorzaken was voor Aristoteles het belangrijkst?

Answer 5

De finale oorzaak. De materiële, formele en bewerkende oorzaken bepalen deze finale oorzaak.

Question 6

Teleologie staat centraal in het leven van Aristoteles. Wat houdt dit principe in?

Answer 6

Teleologie is de natuurlijke neiging van levende organismen om specifieke doelen na te streven.

Question 7

Wat is volgens Aristoteles het hoogste doel van de mens?

Answer 7

Het bereiken van het hoogste goed of geluk.

Question 8

Wat houdt de summa theologiae van Thomas van Aquino in?

Answer 8

In dit boek heeft Thomas van Aquino alles wat men wist over theologie.

Question 9

Ieder artikel in de Summa Theologiae had een bepaalde structuur. Wat was deze structuur?

Answer 9

1. Een ja/nee vraag
2. Tegenargumenten
3. Argumenten voor
4. Positie van de auteur
5. Antwoorden op de tegenargumenten

Question 10

Wat is volgens Thomas van Aquino de definitie van de wet?

Answer 10

De wet is
1. Een ordening van de rede
2. Gericht op het gemeenschappelijke goede
3. Afkomstig van wie de zorg voor de gemeenschap heeft
4. Afgekondigd

Question 11

Waarom is de wet volgens Thomas van Aquino altijd iets van de rede?

Answer 11

De wet is regel en maat voor het handelen van burgers. Het handelen wordt bepaald door de rede.

Question 12

Waarom zijn wetten volgens Thomas van Aquino altijd geordend tot het gemeenschappelijke goede?

Answer 12

Menselijk handelen is gericht op het hoogste geluk (Aristoteles). De wetten zijn gericht op het geluk van de gemeenschap.

Question 13

Thomas van Aquino maakte een onderscheid tussen verschillende soorten van wetten. Welke wetten kende hij?

Answer 13

1. Eeuwige wet van de natuur (wetmatigheden, kunnen niet geschonden worden)
2. Eeuwige wet van de moraal (toepasselijk op handelen, kunnen geschonden worden, hoewel dit niet mag)
3. Natuurlijke wet (deel van de eeuwige wet van de moraal waar de mens kennis van kan hebben via de rede)
4. Menselijke wet (de positieve wetten)
5. Goddelijke wet (gedeelte van de eeuwige wet wat zich openbaart in het geloof)

Question 14

Kan de rede van eenieder een wet maken volgens Thomas van Aquino?

Answer 14

Nee. Een wet is een regel die betrekking heeft op het gemeenschappelijke goede. Het maken hiervan komt dus toe aan de gehele gemeenschap of wie de zorg hiervoor draagt.

Question 15

Is iedere menselijke wet volgens Thomas van Aquino afgeleid van de natuurlijke wet?

Answer 15

Ja. Een regel is een wet in zoverre dat deze rechtvaardig is. Een regel is rechtvaardig als deze de wet van de rede volgt. De wet van de rede is de natuurlijke wet. Hierom bezit een menselijke wet kracht voor zover het de natuurlijke wet volgt. Anders is het geen wet.

Question 16

Bindt de menselijke wet de mens in het geweten volgens Thomas van Aquino?

Answer 16

Ja. Mensen zijn slechts gebonden aan een wet wanneer deze rechtvaardig is. Als dit niet het geval is, zijn mensen hier niet aan gebonden. De uitzondering hierop is dat een onrechtvaardige wet gevolg moet worden om schandaal of onrust te vermijden.

Question 17

Mag iemand die ondergeschikt is aan de wet volgens Thomas van Aquino buiten de letter van de wet om handelen?

Answer 17

Ja, in uitzonderlijke gevallen. Een rechtvaardige wet kan in specifieke gevallen nadelige gevolgen hebben. Als het volgen van de wet een plotseling gevaar en nadelige gevolgen teweeg brengt, mag je handelen buiten de letter van de wet om.

Question 18

Volgens Thomas van Aquino kan een wet op vier manieren onrechtvaardig zijn. Welke manieren zijn dit?

Answer 18

1. Doel van de wet (bijv. eigen belang i.p.v. algemeen belang)
2. Onbevoegde autoriteit
3. Ongelijke lasten
4. Tegengesteld aan het goddelijke goede

Question 19

Was Gustav Radbruch een natuurrechtsdenker of een rechtspositivist? Waar blijkt dit uit?

Answer 19

Radbruch was een natuurrechtsdenker. Dit blijkt uit het feit dat hij vond dat de Nazi-wetten niet gevolgd moesten worden omdat deze onrechtvaardige gevolgen teweeg brengen.

Question 20

Volgens Radbruch was er een conflict tussen rechtszekerheid en rechtvaardigheid. Dit werd opgelost door middel van de Radbruch formule. Wat hield dit in?

Answer 20

In de regel geldt het positieve recht altijd, zelfs als het een onrechtvaardige inhoud heeft, tenzij de kloof tussen rechtvaardigheid en rechtszekerheid onverdraaglijk groot wordt, dan moet de rechtszekerheid wijken voor de rechtvaardigheid.

Question 21

Wat betekent rechtvaardigheid volgens Gustav Radbruch?

Answer 21

De morele regels die gelijke en menswaardige behandeling voorschrijven.