W9 HC.1 Natriumreabsorptie

Question 1

Waar leidt verlies van natrium via bijvoorbeeld zweet, braken, diarree of urine toe?

Answer 1

Een verminderd extracellulair volume: hypovolemie

Question 2

Vul in:
- Stoornissen met toegenomen natriumreabsorptie veroorzaken …
- Stoornissen met gestoorde natriumreabsorptie veroorzaken …

Answer 2

• hypertensie of oedemateuze ziekten
• hypovolemie en hypokaliëmie

Question 3

Drie compartimenten model (onderverdeling v.d. vloeistoffen in het lichaam)

Answer 3

1. intracellulaire compartiment (ICF/ intracellular fluid)
2. interstitium
3. plasma/intravasculaire compartiment
   (2 en 3 worden samen ook wel de extracellulaire vloeistof (ECF/ extracellular fluid) genoemd)

Question 4

waar bestaat ICF vnml. uit?
waar bestaat ECF vnml. uit?

Answer 4

• kaliumionen
• natriumionen

Question 5

Wat is druk natriurese?

Answer 5

Het verhogen van de bloeddruk om meer natrium uit te scheiden.

Bij zoutgevoelige hypertensie is er veel angiotensine in het bloed, waardoor de bloeddruk verder moet stijgen om meer natrium te kunnen uitscheiden.

Question 6

Verdeling natriumreabsorptie:

Answer 6

• proximale tubulus: 65-75% (bulktransport)
• dikke TAL 15-20%
• distale tubulus en verzamelbuis via RAAS 10-12%

Dus uitscheiding via urine < 5%

Question 7

Vul in:
‘Een tekort aan natrium’:
- leidt to een … van het extracellulaire volume (hypovolemie)
- leidt tot een … bloeddruk (orthostase)
- en een … capillary refill
- en een … huidturgor (elasticiteit huid)
- en … slijmvliezen

Answer 7

• verlaging
• verlaagde
• verlengde
• verminderde
• droge

Question 8

Vul in:
‘Een tekort aan natrium’:
- leidt to een … van het extracellulaire volume (hypovolemie)
- leidt tot een … bloeddruk (orthostase)
- en een … capillary refill
- en een … huidturgor (elasticiteit huid)
- en … slijmvliezen

Answer 8

• verlaging
• verlaagde
• verlengde
• verminderde
• droge

Question 9

Vul in:
‘Een overschot aan natrium’:
- leidt tot een… van het extracellulaire volume
- leidt tot zoutgevoelige hypertensie
- en tot oedeem
- en tot een … van het lichaamsgewicht

Answer 9

• toename
• toename

Question 10

Stimulatoren natriumreabsorptie:
Remmers natriumreabsorptie:

Answer 10

• Insuline en ADH
• dopamine en prostaglandines

Question 11

Wat is het verschil tussen transcellulair en paracellulair transport?

Answer 11

• Paracellulair gebeurt tussen 2 cellen door, waarbij moleculen oversteken langs de tight junctions van 2 aaneensluitende EC.
• Transcellulair: de celmembraan zelf wordt doorkruist. (goed reguleerbaar)

Question 12

Welke processen vinden in de TAL plaats?

Answer 12

• natriumreabsorptie
• paracellulair transport van o.a. calcium- en magnesiumionen
• tubuloglomerulaire feedback: de NKCC2-transporter zit ook in de macula densa (overgang tussen TAL en distale tubulus). Daar spelen ze als sensor voor de hoeveelheid natrium in de voorurine.

Question 13

In de TAL zijn vooral NKCC2-transporters verantwoordelijk voor de natriumreabsorptie. Hoe werken die?

Answer 13

Deze transporteiwitten in het apicale membraan transporteren natrium met kalium en twee chloride ionen de tubuluscel in.

Question 14

Noem het cascade-effect van de afgifte van adenosine door de macula densa:

Answer 14

Adenosine
-> vasoconstrictie in de afferente arteriole en verlaging van de reninesecretie
-> minder renine leidt tot minder angiotensine II
-> zorgt voor remming van natriumreabsorptie
-> angiotensine II kan in de bijnier leiden tot afgifte van aldosteron, wat wederom de natriumreabsorptie remt.

Question 15

Vul in: (Toename/ afname)
- … NACL aanbod aan de macula densa leidt tot vasoconstrictie van de afferente arteriolen -> daling GFR -> vermindering renine afgifte
- … NACL aanbod aan de macula densa leidt tot vasodilatatie en meer renine afgifte gemedieerd door prostaglandine. Hier vindt dan een paracrien proces plaats met lokale hormonen zoals adenosine en prostaglandine

Answer 15

• Toename
• Afname

Question 16

In de distale tubulus zitten verschillende natriumtransporterende eiwitten. Welke?

Answer 16

NCC (Na/Cl symport) en ENaC (epitheliale natrium kanaal)

Question 17

In de verzamelbuis zitten naast de hoofdcellen (principal cells) ook type B intercalair cellen. Wat is hun functie?

Answer 17

Ze spelen een rol in de zuur-base balans en de natriumreabsorptie

Question 18

Noem de werking van de volgende diuretica:
1) Osmotische diuretica en koolzuuranhydrasremmer
2) Lisdiuretica
3) Thiazidediuretica
4) Kaliumsparende diuretica

Answer 18

1) Grijpt in op het bicarbonaat co-transport in de proximale tubulus, waardoor minder natrium bicarbonaat gereabsorbeerd wordt en meer vocht uitgescheiden wordt
- nadeel: is handiger om na macula densa in te grijpen zodat de reabsorptie niet door de macula densa gecompenseerd wordt.
2) Zijn remmers van NKCC2 en remmen natriumreabsorptie in de lis van Henle. Dit heeft een effect op de osmotische gradiënt, waardoor deze extra effectief zijn.
- nadeel: kaliumstroom naar het filtraat wordt verhoogd (omdat het ervoor zorgt dat er meer natrium in het filtraat zit).
3) Zijn remmers van NCC in de distale tubulus.
- nadeel: kaliumstroom naar het filtraat wordt verhoogd (omdat het ervoor zorgt dat er meer natrium in het filtraat zit).
4) grijpen of rechtstreeks in op ENaC of indirect via aldosteron antagonisten. Aldosteron antagonisten zorgen dat de transcriptiefactor niet actief wordt, waardoor er minder expressie is van ENaC en zo minder kalium via de urine zal verdwijnen.
- nadeel: zijn op zichzelf weinig effectief: worden gegeven samen met 2 en 3 om de kaliumhuishouding in balans te houden.

Question 19

Door hypertrofie bij cellen van de transporters die niet door de diuretica zijn geblokkeerd, neemt het effect op de diuretica af. Zo ontstaat diureticaresistentie. Noem 3 oplossingen tegen diureticaresistentie.

Answer 19

• 2e diureticum
• intraveneuze toediening
• zoutbeperking